Ո՛չ մի դժվարություն և ո՛չ մի հակառակորդ չեն կարողանա վտանգել հայ ազգի ու Հայաստանի անվտանգությունը

ԱՍՏՎԱԾ ՄԵՐ ՓՐԿՈՒԹՅՈՒՆԸ, ՄԵՐ ԱՊԱՀՈՎՈՒԹՅՈՒՆՆ ՈՒ ԲԱՐԵԿԵՑՈՒԹՅՈՒՆԸ ՄԵՐ ՁԵՌՔՆ Է ՏՎԵԼ
ՃԳՆԱԺԱՄ
Միայն Հայաստանի՞ ճգնաժամ, թե՞ ամբողջ հայության: Նյութականի՞ ճգնաժամ, թե՞ հոգևորի, բարոյականի, գաղափարի ու ազգային նկարագրի՞ ճգնաժամ:
Այս հարցերի ճիշտ ու շուտափույթ պատասխանից է կախված, թե ինչ հաջողությամբ ենք կարողանալու իրագործել Հայաստանում (նոր ու հին պատճառներով) առաջացած անկումային իրավիճակի բարելավումը: Այդ թվում՝ Հայաստանի քաղաքական, տնտեսական, ընկերային, կրթական, մշակութային ու առողջապահական ճգնաժամային մակարդակի հասած խնդիրների լուծումը:
Հայաստանի պաշտոնական և որոշ չափով նաև այլ շրջանակների բացատրություններում, ընդհանուր առմամբ, Հայաստանի ճգնաժամային իրավիճակի պատճառը համարվում է ԽՍՀՄ-ի փլուզմամբ առաջացած տնտեսության կազմալուծումը, Ղարաբաղի ազատագրական պայքարի պատճառով շրջափակումը և այլն: Մեր կարծիքով, սակայն, պատճառները դրանք չեն: Տնտեսության կազմալուծումը և շրջափակումը, հատկապես վերջինիս այսքան երկար շարունակումը և դեռ շատ այլ կարևոր խնդիրներ հետևանքներն են: Բուն պատճառը հայ ազգի գաղափարականության, ազգային ինքնագիտակցության, նկարագրի և բարոյական արժեքների նվազումն է, անկումն է, որն առաջացնում է ազգային և պետական կազմակերպական կառավարման անկարողություն:
Հետևապես, այն լայն տարածում ստացած համոզումը, թե Հայաստանի ճգնաժամը վերացնելու միջոցն արտասահմանյան վարկերի ստացումը, օգնությունը և, մանավանդ, կապիտալի ներդրումներն են, մեր ըմբռնմամբ, նախ` սխալ է, երկրորդ՝ այնքա՛ն էլ իրատեսական չէ և, վերջին հաշվով, ապակողմնորոշող ու վնասակար է: Վնասակար է, որովհետև պետության ու հասարակության ուշադրությունն ու ջանքերը կենտրոնացնելով ճգնաժամի վերացման այդ ոչ իրական կամ լավագույն դեպքում կիսամիջոցների վրա, ազգը թանկագին ժամանակ է կորցնում, հուսախաբվում ու հուսալքվում է, և ճգնաժամի վերացման խնդիրն ավելի է դժվարանում:
Դժվարությունը խորանում է նաև նրանով, որ գնալով նվազում է ազգի ինքնավստահությունը, դատարկվում է երկիրը, ավելի շատ է արժեզրկվում Հայաստանի արդյունաբերական, ներառյալ գիտական, տեխնոլոգիական և մասնագիտական ներուժը, և, որ ոչ նվազ կարևոր է, արժեզրկվում են Հայաստանի ու հայության միջազգային քաղաքական և բարոյական վարկն ու հեղինակությունը:
Հայաստանի ֆինանսատնտեսական և դրան առնչվող ընկերային, առողջապահական, կրթամշակութային ու այլ բնագավառների ճգնաժամը վերացնելու համար անհրաժեշտ պայման է Հայաստանի ու համայն հայության հավատամքի, ազգային գաղափարի, ինքնագիտակցության, նկարագրի և բարոյական արժեքների ճգնաժամը վերացնելը:
Առաջին ճգնաժամի հիմքում ֆինանսատնտեսականն է, երկրորդում՝ հոգեբարոյականը: Առաջին ճգնաժամի վերացումը պայմանավորված է երկրորդի վերացմամբ:
Առաջին հայացքից թեև թվում է, թե ճգնաժամի պատճառը ֆինանսատնտեսականն է, սակայն ուշադիր և որոշակի պատմական չափանիշներով մոտենալիս տեսնում ենք, որ պատճառը հոգեբարոյական է: Երկրորդի՝ հոգեբարոյական ճգնաժամի վերացմամբ առաջինի՝ քաղաքական, տնտեսական, սոցիալական ու հարակից մյուս բնագավառների ճգնաժամի վերացումը ժամանակի հարց կլինի միայն: Առաջինի վերացման արագությունը, ծավալը և որակը կախված են երկրորդի վերացման արագությունից, ծավալից և որակից:
Միաժամանակ, երկրորդի վերացումը, ի տարբերություն առաջինի, կախված է Հայաստանից ու հայությունից միայն: Այդ հիմնական ճգնաժամի լուծումը պայմանավորված է ոչ թե օտար վարկերով, օգնություններով և կամ կապիտալի ներդրումներով, որը վերջին հաշվով կարող է նաև վտանգել մեր պետական անկախությունը և խաթարել մեր ազգային ու մարդկային ինքնությունը, այլ իրակա՛ն, իսկակա՛ն Հայ ազգային գաղափարախոսությամբ (ՀԱԳ):
Ճշմարիտ տոհմիկ, հարազատ ու փորձված ՀԱԳ-ի ճանաչումը, ընդունումը և դրա չափանիշներով ապրելը որքան արագ, կատարյալ ու համընդհանուր դառնան հայ իրականության մեջ, այնքան շուտ, հիմնավոր ու համապարփակորեն կլուծվեն թե՛ Հայաստանի և թե՛ հայության ամեն տեսակի ճգնաժամային և ընդհանրապես բնականոն կյանքը խոչընդոտող խնդիրները: Հայաստանը կհասնի աշխարհում ամենաբարձր նվաճումների մակարդակին, և հայությունը կիրականացնի իր ամենանվիրական իղձերը:
Այս հաստատումը հիմնված է մեր նախնիների դավանած հավատքից բխող և դրա վրա խարսխված ՀԱԳ -ի վրա:
Դա նշանակում է, որ Աստված մեր փրկությունը, մեր ապահովությունն ու բարեկեցությունը մեր ձեռքն է տվել: Մեզնից է կախված մեր ճակատագիրը, մեր բախտը: Հոյակա՜պ հնարավորություն:
Հավատա՛ և կփրկվես:
Ահա դրոշը վերելքի: Ո՞վ է բարձրացնելու այն: Ո՞Ւմ պարտականությունն է այդ: Ո՞Ւմ նայենք, ո՞ւմ հետևենք...
ՀԱՅՈՑ ԵՐԿՐԻ ԵՎ ՊԵՏԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ԲԱԽՏԸ
Ո՞Ւմ ձեռքում է հայության և հայոց երկրի ու պետականության բախտը: Ո՞վ է, որ իրա՛վ զորություն ու իշխանություն ունի՝ հայոց բախտը որոշելու:
Թվում է, թե ազգի ու երկրի գոյությունն ու զարգացումը պայմանավորված են ազգային պետական կենսունակ ինքնիշխանության առկայությամբ, որը ճիշտ է, բայց որպեսզի Հայաստանի իշխանությունը լինի կենսունակ և երկիրն ու ազգը տանի վերելքի ճանապարհով, նախապայման է, որ Հայաստանի իշխանությունը, ներառյալ հոգևոր իշխանությունը, ինչպես նաև ընդդիմությունը կամ գոնե նրա մեծ մասը, ինքը գա և իր օրինակով ու առաջնորդությամբ տանի ամբողջ ազգն Աստծո ճանապարհով: Եվ որպես քրիստոնյա ազգի իշխանություն՝ կատարի Աստծո օրենքներն ու կամքը` ենթարկվելով ու ապրելով նրա պատգամած կյանքով:
Իսկ ա՛յս կենսական նախապայմանի կատարման համար, բնականաբար, պայման է, որ հայոց իշխանությունը Հիսուս Քրիստոսի Ավետարանով իրազեկ լինի, գիտենա Աստծո ճամփաները, նրա օրենքները, կամքն ու պատգամները և ամենակարևորը՝ ամբողջ հոգով, սրտով ու էությամբ հավատա ու սիրի իր Աստծուն:
Այսինքն՝ 1700 տարի առաջ աշխարհում առաջինը պետականորեն քրիստոնեացած հայ ազգն այսօ՛ր էլ պետականորեն լինի քրիստոնյա, նախ և առաջ իր իշխանությամբ, հոգևորականությամբ ու մտավորականությամբ: Եթե սա լինի, ժողովրդի խնդիրը դյուրին է. որովհետև մարդկության տարբեր, ինչպես նաև հայոց «զարգացած» խավի քրիստոսամերժ անհավատության, ուրացումի և նույնիսկ թշնամության մոխիրների տակ հայ ժողովրդի հավատքի կայծերը միշտ վառ են եղել ու մնում են: Եվ 1700 տարուց հետո Հայաստանի ու ամբողջ հայության մեջ քրիստոնեական հավատքի վերահաստատման աստվածային շնորհով մեր հոգիներում և սրտերում կվերածագի Գրիգոր Լուսավորչի վառած՝ Քրիստոսի լուսափառ սերն առ մեր Արարիչը, որով և՝ մեր փրկությունը՝ թե՛ երկրի վրա և թե՛ երկնքում: Այսպիսով, ո՛չ մի խնդիր՝ ինչքան էլ բարդ, ո՛չ մի դժվարություն՝ ինչքան էլ մեծ և ո՛չ մի հակառակորդ՝ ինչքան էլ զորեղ, չեն կարողանա խախտել, վտանգել հայ ազգի ու Հայաստանի անվտանգությունը, չեն կարողանա խոչընդոտել, կասեցնել նրանց զարգացումն ու բարգավաճումը: ՈՒ այդ ամենի հետ հայ մարդը կստանա նաև երկնային հավիտենական թագավորության քաղաքացիություն և այնտեղ մուտքի համար՝ Քրիստոսի հայադրոշմ վիզան:
Հայ ազգի ու Հայաստանի փրկության և վերելքի միակ գրավականը Հիսուս Քրիստոսի հավատքի վերահաստատման աստվածատուր շնորհին արժանանալու համար մեր անելիքների ու չանելիքների պարզաբանումը և կիրառումը հայության (ազգային ու մարդկային առումներով) ամենաառաջնային, ամենակենսական խնդիրն է: Այդ մասին հայությանը (ըստ փուլերի ու հատվածների՝ համապատասխան ձևով) հարկ է, որ ասվի, ուսուցանվի և սեփական օրինակով ու առաջնորդությամբ ուղղություն տրվի հատկապես հոգևորականության և բոլոր բնագավառների ղեկավարության ու մտավորականության կողմից:
Այդ խնդրում կարևոր դեր է վերապահված նաև յուրաքանչյուր հայ հավատացյալի ու առանձնապես ծնողի:
Սակայն այս աստվածապատգամ գործը սկսելու շնորհքը և կարողությունը ստանալու համար, ըստ մարդկային ու ազգային կյանքի օրինաչափությունների քրիստոնեական մեր ըմբռնման ու մեկնաբանման, ինչպես նաև մեր ազգի 1700-ամյա հավատամքի ընկալման պայման է հետևյալը.
Ազգի մեծ մասի և հատկապես մտավորականության ու ղեկավարության կողմից երկարատև աստվածամերժության, քրիստոնեական հավատքի ուրացման և դրա արդյունքում հոգեկան և բարոյական շեղումների ու անկումների համար զղջալ, նաև մեղա գալ: Բոլորս, եպիսկոպոսապետերից մինչև բոլոր հոգևորականները, նախագահից մինչև բոլոր պետական պաշտոնյաները, ակադեմիականներից մինչև երիտասարդ մտավորականները, ողջ ժողովրդի տարբեր խավերն ու տարիքային խմբերը՝ իշխանամետ թե ընդդիմադիր, բոլորս մեղա գանք, աղոթենք և խնդրենք մեր Աստծուց գթություն, ներում, շնորհք, կարողություն և ուղղություն՝ իր ազգը դառնալու համար:
Հուսով ենք, որ բռնակալության մեջ միլիոնանոց հանրահավաքներ անող խիզախ ժողովուրդը, աստվածաշնորհ խղճի ձայնով ու փրկության գիտակցությամբ, երկրի բոլոր վայրերից ու սփյուռներից, իր հոգևորական և պետական ավագանու օրինակով ու առաջնորդությամբ, կհավաքվի դարձյալ, այս անգամ իր անկախացած հայրենիքի մայրաքաղաքում՝ ազգային քրիստոնեական նորոգված ուխտով դառնալու համար Աստծո ժողովուրդ: Այն է՝ հայն իր հոգում, սրտում և մտքում միշտ վառ պահելով իր Տիրոջ՝ Հիսուս Քրիստոսի կենսատու լույսը, ապրի նրա պատգամներով, կատարի նրա կամքը և կենսագործի արարչական ծրագիրը՝ ըստ իր հավատքից բխող և դրա վրա հիմնված Հայ ազգային գաղափարախոսության. հայը ծառայում է Աստծուն՝ ծառայելով իր ազգին՝ հայությանը, որպեսզի հայությունն էլ ծառայի Աստծուն՝ ծառայելով մարդկությանը, որպեսզի մարդկությունն էլ ծառայի Աստծուն՝ միշտ, ամենուր, ամեն ինչում:
Սա՛ է հայոց պետականությանը պատվաստված 1700-ամյա աստվածաշնորհ քրիստոսափառ հավատքից բխող և նրա վրա հիմնված Հայ ազգային գաղափարախոսությունը: Սա՛ է եղել ու նորից ի զորու է լինելու հայոց անխորտակելի զորությունը, փառքն ու երջանկությունը հավիտյանս հավիտենից:
ԱԶԳԻ ՈՐԱԿԱԿԱՆ ԿԱՏԱՐԵԼԱԳՈՐԾՈՒՄ
Որակական փոփոխությունը կարող է առաջանալ այն միջոցի որակական կատարելությամբ, որը կարող է փրկել հայ ազգը: Դրան հասնելու համար անհրաժեշտ է ազգի, առաջին հերթին՝ ընտրյալների (որոնք կարող են ընտրանին դառնալ) որակական կատարելագործում՝ որակապես կատարելագործելու համար ազգը:
Որակական կատարելագործման միջոցը քրիստոնեական հավատքից բխող և դրա վրա հիմնված Հայ ազգային գաղափարախոսությունն է:
Որակական կատարելագործումը կարող է սկսվել ազգի կողմից ՀԱԳ-ի ճանաչմամբ, ընդունմամբ և կիրառմամբ անձնական ու ազգային կյանքի բոլոր հանգրվաններում: Մի նպատակ և գործընթաց, որն, ըստ երևույթին, պետք է հանդիսանա հայության, հանրապետության և հայրապետության ռազմավարությունը:
Վարդան ԳՐԻՉԵՆՑ

Մեկնաբանություններ