Փա­շի­ն­յա­նը մեր թշ­նա­մուն Սյու­նի­քի և Հա­յաս­տա­նի հար­ցե­րը թուր­քա­վա­րի լու­ծե­լու հնա­րա­վո­րու­թ­յուն է տվել

Սյու­նի­քում հայ զին­վոր­ներն Ադր­բե­ջա­նին են հանձ­նում մար­տա­կան դիր­քե­րը՝ հայ­հո­յե­լով Փա­շի­նյա­նին, ներ­կա­յիս իշ­խա­նու­թյա­նը: ՀՀ թիվ 1 պե­տա­կան դա­վա­ճան, վար­չա­պե­տի պաշ­տո­նը զբա­ղեց­նող Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նը մեր ո­խե­րիմ թշ­նա­մուն` Ադր­բե­ջա­նին ծա­խել կամ նվի­րել է Գո­րիս-Կա­պան ավ­տո­ճա­նա­պար­հի մի մեծ հատ­ված` հար­վա­ծի տակ դնե­լով ոչ միայն Սյու­նի­քի, այլև ողջ Հա­յաս­տա­նի, ինչ­պես նաև Ար­ցա­խի անվ­տան­գու­թյու­նը: Ըն­թեր­ցող­նե­րից հա­վա­նա­բար շա­տե­րը դեկ­տեմ­բե­րի 20-ին տե­սած կլի­նեն, թե ադր­բե­ջան­ցի զին­վոր­ներն ինչ­պես են, Ադր­բե­ջա­նի պե­տա­կան դրո­շը վեր պար­զած, անց­նում այդ ճա­նա­պար­հով:

Սկզ­բում ո­մանք լո­լո­նե­րով էին հան­դես գա­լիս, թե այդ ավ­տո­ճա­նա­պար­հը մնում է Հա­յաս­տա­նի վար­չա­կան տա­րած­քում, ճա­նա­պար­հին հա­րա­կից տա­րածքն է Ադր­բե­ջա­նի­նը, այդ­պես է ե­ղել ԽՍՀՄ տա­րի­նե­րին, և հի­մա մենք սահ­ման­նե­րի դե­մար­կա­ցիա­յով ավ­տո­ճա­նա­պար­հին հա­րա­կից տա­րած­քը վե­րա­դարձ­նում ենք Ադր­բե­ջա­նին, ճա­նա­պար­հի և Ադր­բե­ջա­նի ա­րան­քում էլ ՌԴ խա­ղա­ղա­պահ զո­րա­կազմն է տե­ղա­կայ­վե­լու, ա­պա­հո­վե­լու այդ ճա­նա­պար­հով ան­ցու­դարձ ա­նող­նե­րի անվ­տան­գու­թյու­նը:

Բայց, պարզ­վում է, Փա­շի­նյա­նը կամ Փա­շաևը ավ­տո­ճա­նա­պար­հի մի հատ­վածն էլ է տվել մեր թշ­նա­մուն, այ­լա­պես ադր­բե­ջան­ցի զին­վոր­ներն ի՞նչ գործ ու­նեն ՀՀ վար­չա­կան տա­րած­քում գտն­վող ավ­տո­ճա­նա­պար­հի վրա, այն էլ ի­րենց պե­տա­կան դրո­շը վեր պար­զած` դրա­նով ակն­հայ­տո­րեն ակ­նար­կե­լով, ըն­դգ­ծե­լով, որ ավ­տո­ճա­նա­պար­հի տվյալ տա­րածքն էլ է ի­րեն­ցը: Ո՞վ է նրանց այդ ի­րա­վուն­քը տվել, ար­դեն այս օ­րի՞ն հա­սանք… Ա­յո, հա­սանք, և հու­դա Նի­կո­լին թվում է, թե ին­քը կա­տար­վա­ծը մար­սե­լու է, այս ա­մե­նի հա­մար պա­տաս­խան չի տա­լու:

Ես նա­յել եմ ԽՍՀՄ-ի օ­րոք տպագր­ված քար­տեզ­ներ, Գո­րիս-Կա­պան ավ­տո­ճա­նա­պարհն անց­նում է հայ-ադր­բե­ջա­նա­կան սահ­մա­նի եզ­րով, բայց ոչ Ադր­բե­ջա­նի տա­րած­քով: Ինչ վե­րա­բե­րում է ավ­տո­ճա­նա­պար­հի հա­րա­կից տա­րած­քին, այդ ո՞վ է ա­սում, և այդ ո՞վ է մի­ջազ­գա­յին ի­րա­վուն­քով հիմ­նա­վո­րել, որ հայ-ադր­բե­ջա­նա­կան միջ­պե­տա­կան սահ­ման­նե­րի դե­լի­մի­տա­ցիան և դե­մար­կա­ցիան պետք է կա­տար­վեն այն վի­ճա­կով, ո­րը ԽՍՀՄ վեր­ջին տա­րի­նե­րին էր` ան­տե­սե­լով առն­վազն ե­րեք խիստ կարևոր հան­գա­մանք`
1-ին. ա՛յն, որ Ադր­բե­ջա­նի Հան­րա­պե­տու­թյու­նը ԽՍՀՄ ի­րա­վա­հա­ջոր­դը չէ:
2-րդ. ա՛յն, որ մինչև Հա­յաս­տա­նի և Ադր­բե­ջա­նի խոր­հր­դայ­նա­ցու­մը, ո­րոշ տե­ղե­կու­թյուն­նե­րի հա­մա­ձայն, նաև խոր­հր­դա­յին ժա­մա­նա­կա­հատ­վա­ծի մի մա­սում տվյալ տա­րածքն Ադր­բե­ջա­նին չի պատ­կա­նել:
3-րդ. ա՛յն, որ տվյալ տա­րած­քը, ինչ­պես նաև Ար­ցա­խի Հան­րա­պե­տու­թյան տա­րած­քը` նե­րա­ռյալ ա­զա­տագր­ված, բայց դա­վա­ճան Նի­կո­լի դա­վա­ճա­նու­թյամբ թշ­նա­մուն հան­ձն­ված յոթ շր­ջան­նե­րը, մի բան էլ ա­վե­լին, Վուդ­րո Վիլ­սո­նի ի­րա­վա­րար վճ­ռի հա­մա­ձայն, հան­դի­սա­նում են Լեռ­նա­յին Ղա­րա­բաղ:

Ա­վե­լին, ե­թե նույ­նիսկ մի պահ սոսկ պայ­մա­նա­կա­նո­րեն ըն­դու­նենք, թե ավ­տո­ճա­նա­պար­հին հա­րա­կից տա­րած­քը` ավ­տո­ճա­նա­պար­հի տվյալ հատ­վածն էլ հե­տը, իս­կա­պես պատ­կա­նել է Ադր­բե­ջա­նին, ին­չը, կրկ­նում ենք, բնավ այդ­պես չէ, ա­պա սահ­ման­նե­րի դե­լի­մի­տա­ցիան (մի­ջազ­գա­յին ի­րա­վուն­քում փո­խա­դարձ հա­մա­ձայ­նու­թյամբ հարևան պե­տու­թյուն­նե­րի սահ­մա­նագ­ծի ո­րո­շու­մը հա­մա­պա­տաս­խան քար­տե­զի վրա) և դե­մար­կա­ցիան (սահ­մա­նագ­ծի անց­կա­ցու­մը երկ­րի մա­կերևույ­թի վրա) պետք է կա­տար­վեն ոչ թե «Հա­յաս­տա­նի Հան­րա­պե­տու­թյան վար­չա­տա­րած­քա­յին բա­ժան­ման մա­սին» ՀՀ օ­րեն­քի, այլ «Պե­տա­կան սահ­մա­նի մա­սին» ՀՀ օ­րեն­քի հա­մա­ձայն, ին­չը նշա­նա­կում է, որ հայ-ադր­բե­ջա­նա­կան միջ­պե­տա­կան սահ­մա­նի ո­րո­շու­մը կա­րող է կա­տար­վել մի­միայն փո­խա­դարձ հա­մա­ձայ­նու­թյամբ, և ոչ թե կող­մե­րից մե­կի թե­լադ­րան­քով, պա­հան­ջով ու սոսկ նրա շա­հե­րի հա­մա­պա­տաս­խան, ինչ­պես հի­մա է կա­տար­վում:

«Պե­տա­կան սահ­մա­նի մա­սին» ՀՀ գոր­ծող օ­րեն­քով չա­ռաջ­նորդ­վե­լը, նշ­ված օ­րեն­քի գո­յու­թյու­նը, ինչ­պես նաև վե­րը շա­րադր­ված ի­րո­ղու­թյուն­ներն ու վտանգ­ներն ան­տե­սե­լը և Հա­յաս­տա­նի տա­րած­քի մի մա­սը, դրա վրա գտն­վող ճա­նա­պարհ­նե­րը, տնե­րը թշ­նա­մուն հանձ­նե­լը Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նի կող­մից պե­տա­կան դա­վա­ճա­նու­թյան հեր­թա­կան վկա­յու­թյուն­նե­րից, փաս­տե­րից են:
Պա­կաս կարևոր չէ նաև այն, որ 2020 թ. նո­յեմ­բե­րի 9-ի հայտ­նի ե­ռա­կողմ հայ­տա­րա­րու­թյան մեջ որևէ խոսք չկա Հա­յաս­տա­նի և Ադր­բե­ջա­նի սահ­ման­նե­րի դե­լի­մի­տա­ցիա­յի և դե­մար­կա­ցիա­յի, այդ ա­ռու­մով Հա­յաս­տա­նի ստանձ­նած պար­տա­վո­րու­թյան կամ պար­տա­կա­նու­թյան մա­սին, այ­սինքն` ե­թե Ադր­բե­ջա­նը հայ­տա­րա­րու­թյու­նից հե­տո Հա­յաս­տա­նից խնդ­րել կամ պա­հան­ջել է կա­տա­րել սահ­ման­նե­րի դե­լի­մի­տա­ցիա և դե­մար­կա­ցիա, ա­պա Հա­յաս­տա­նի Հան­րա­պե­տու­թյու­նը լիո­վին ի­րա­վունք ու­ներ մեր­ժե­լու Ադր­բե­ջա­նի այդ պա­հան­ջը, կամ նշ­ված գոր­ծըն­թացն Ադր­բե­ջա­նի հետ միա­սին ի­րա­կա­նաց­նե­լու փո­խա­դարձ հա­մա­ձայ­նու­թյամբ, մինչ­դեռ ի վնաս ՀՀ ազ­գա­յին անվ­տան­գու­թյան ու պե­տա­կան շա­հե­րի, կա­տար­վել է ճիշտ հա­կա­ռա­կը, ընդ ո­րում, ՀՀ Սահ­մա­նադ­րու­թյան, օ­րեն­սդ­րու­թյան, մի­ջազ­գա­յին ի­րա­վուն­քի կո­պիտ խախտ­մամբ:
ՀՀ գլ­խա­վոր դա­տա­խա­զը, ԱԱԾ-ն պար­տա­վոր են ան­հա­պաղ լու­ծել պե­տա­կան դա­վա­ճան Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նի ձեր­բա­կա­լու­թյան հար­ցը, և նա­խաքն­նու­թյամբ պար­զել, թե նա Ադր­բե­ջա­նի կամ Թուր­քիա­յի կող­մից կա­շառ­վե՞լ է, որ հա­մա­ձայ­նել է ի վնաս ՀՀ-ի սահ­ման­նե­րի հի­շյալ դե­լի­մի­տա­ցիա­յին և դե­մար­կա­ցիա­յին, ար­տա­քին ինչ-որ ու­ժի պա­հան­ջո՞վ է գնա­ցել այդ քայ­լին, թե՞ Հա­յաս­տա­նի, հայ ժո­ղովր­դի, Ար­ցա­խի հան­դեպ չա­րա­գոր­ծու­թյան դի­տա­վո­րու­թյամբ: Ան­ձամբ ինձ ա­վե­լի հա­վա­նա­կան է թվում ա­ռա­ջին տար­բե­րա­կը, թեև բա­ցառ­ված չեն նաև մյուս եր­կու­սը:
Ավ­տո­ճա­նա­պար­հի տվյալ հատ­վա­ծը կամ թե­կուզ միայն դրա հա­րա­կից տա­րած­քը թշ­նա­մուն հանձ­նե­լը նշա­նա­կում է սկիզբ դնել Գո­րի­սի, Կա­պա­նի, ողջ Սյու­նի­քի, այ­նու­հետև նաև Հա­յաս­տա­նի հա­յա­թափ­ման ու կոր­ծան­ման: Չու­նե­նա­լով անվ­տան­գու­թյան զգա­ցում, հի­շե­լով, որ անց­նում են Սա­ֆա­րով ծնած ու հե­րո­սաց­րած թշ­նա­մա­կան պե­տու­թյան տա­րած­քով կամ նրա ու­ղիղ նշա­նա­ռու­թյան տակ, Սյու­նի­քի բնակ­չու­թյունն աս­տի­ճա­նա­բար կա­րող է լքել Սյու­նի­քը:
Ա­սում են` ՌԴ խա­ղա­ղա­պահ­ներն անվ­տան­գու­թյան ե­րաշ­խիք են: Քա­նի դեռ ՌԴ նա­խա­գա­հը Վլա­դի­միր Պու­տինն է, ա­յո՛, բայց ո՞վ կա­րող է ա­սել, թե վա­ղը Ռու­սաս­տա­նում ինչ կլի­նի, հա­ջորդ ընտ­րու­թյուն­նե­րում ով կըն­տր­վի… Ե­թե նույ­նիսկ Պու­տինն ըն­տր­վի կամ Պու­տի­նի նման մե­կը, ինչ­պե՞ս կա­րե­լի է ան­տե­սել, որ Ռու­սաս­տա­նի Դաշ­նու­թյան խա­ղա­ղա­պահ զո­րա­կազ­մի գտն­վե­լու ժամ­կետն ըն­դա­մե­նը 5 տա­րի է՝ հեր­թա­կան 5-ա­մյա ժա­մա­նա­կա­հատ­վա­ծով ավ­տո­մատ եր­կա­րաձգ­մամբ, ե­թե կող­մե­րից ոչ մե­կը ժամ­կե­տի ա­վար­տից վեց ա­միս ա­ռաջ չհայ­տա­րա­րի այդ դրույ­թի կի­րա­ռու­մը դա­դա­րեց­նե­լու մտադ­րու­թյան մա­սին: Իսկ կա՞ ե­րաշ­խիք, որ Ադր­բե­ջա­նը չոր­սու­կես տա­րի հե­տո չի հայ­տա­րա­րի վե­րոն­շյալ դրույ­թի կի­րա­ռու­մը դա­դա­րեց­նե­լու իր մտադ­րու­թյան մա­սին: Ի­հա՛ր­կե ոչ: Հա­կա­ռա­կը` գրե­թե բա­ցառ­ված է, որ չհայ­տա­րա­րի, և ՌԴ խա­ղա­ղա­պահ զո­րա­կազ­մի դուրս գա­լուց հե­տո ինչ­պես Ար­ցա­խում, այն­պես էլ Սյու­նի­քում հար­ցե­րը չլու­ծի թուր­քա­վա­րի:

Ար­թուր ՀՈՎ­ՀԱՆ­ՆԻ­ՍՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Հրեական պետությունը մեծ պատերազմ է սադրում Մերձավոր Արևելքում ու, թերևս, ողջ աշխարհում-18
• Արևմուտքում լսել են Պուտինի զգուշացումները, բայց հավանաբար ցանկանում են անտեսել դրանք
• Հրեական պետությունը մեծ պատերազմ է սադրում Մերձավոր Արևելքում ու, թերևս, ողջ աշխարհում-17
• Հրեական պետությունը մեծ պատերազմ է սադրում Մերձավոր Արևելքում ու, թերևս, ողջ աշխարհում-16
• Հրեական պետությունը մեծ պատերազմ է սադրում Մերձավոր Արևելքում ու, թերևս, ողջ աշխարհում-15
• Բաքվին ավտոճանապարհ պետք չէ, Բաքվին Սյունիքն է պետք՝ խաղաղությամբ, կամովին հանձնելու դեպքում, իսկ եթե ոչ, պատերազմի դեպքում՝ ողջ Հայաստանը-3
• Բաքվին ավտոճանապարհ պետք չէ, Բաքվին Սյունիքն է պետք՝ խաղաղությամբ, կամովին հանձնելու դեպքում, իսկ եթե ոչ, պատերազմի դեպքում՝ ողջ Հայաստանը-2
• Բաքվին ավտոճանապարհ պետք չէ, Բաքվին Սյունիքն է պետք՝ խաղաղությամբ, կամովին հանձնելու դեպքում, իսկ եթե ոչ, պատերազմի դեպքում՝ ողջ Հայաստանը
• Հրեական պետությունը մեծ պատերազմ է սադրում Մերձավոր Արևելքում ու, թերևս, ողջ աշխարհում-14
• Բանսարկու և սուտ մատնության հեղինակ «Լաուռա Արզաքանցյան» կոչվածի նկատմամբ հանցագործության մասին հաղորդումը ներկայացվեց ոստիկանություն
• Հրեական պետությունը մեծ պատերազմ է սադրում Մերձավոր Արևելքում ու, թերևս, ողջ աշխարհում-13
• Չգիտեի, որ միլիոնների տեր եմ, նույնիսկ «Սրբազան շարժմանը» մասնակցելու համար գումարներ եմ առաջարկում, այսօր իմացա
• Դեմ եմ Նիկոլին «բտ» ասելուն, «տղան» արժանիք է, նա այդ արժանիքը չունի
• Հրեական պետությունը մեծ պատերազմ է սադրում Մերձավոր Արևելքում ու, թերևս, ողջ աշխարհում-12
• Հրեական պետությունը մեծ պատերազմ է սադրում Մերձավոր Արևելքում ու, թերևս, ողջ աշխարհում-11
• Հրեական պետությունը մեծ պատերազմ է սադրում Մերձավոր Արևելքում ու, թերևս, ողջ աշխարհում-10
• Հրեական պետությունը մեծ պատերազմ է սադրում Մերձավոր Արևելքում ու, թերևս, ողջ աշխարհում-9
• Աշխարհը միջուկային պատերազմի շեմին-50
• Հրեական պետությունը մեծ պատերազմ է սադրում Մերձավոր Արևելքում ու, թերևս, ողջ աշխարհում-8
• ՈՒղիղ մեկ տարի առաջ սկսվեց մերձավորարևելյան մղձավանջը

Մեկնաբանություններ