Պատ­մու­թ­յան հե­րոս­նե­րը մենք ենք, հան­դի­սա­տե­սը՝ աշ­խար­հը

Տա­րին սկս­վեց ա­ներևույթ թշ­նա­մու դեմ պայ­քա­րով։ Նոր կո­րո­նա­վի­րու­սը գրո­հեց աշ­խար­հը։ Ա­ռող­ջա­պա­հու­թյան հա­մաշ­խար­հա­յին կազ­մա­կեր­պու­թյու­նը պաշ­տո­նա­կան ձևա­կեր­պում տվեց՝ հա­մա­վա­րակ։

Ե­թե հա­վա­տանք «բիո­լո­գիա­կան ա­հա­բեկ­չու­թյուն» կոչ­ված ձևա­կերպ­մա­նը, 21-րդ դա­րում մար­դը ծն­կեց իր իսկ ստեղ­ծած չա­րի­քի դեմ։
Խա­ղա­սե­ղա­նին դր­ված էր մարդ­կա­յին կյան­քը, իսկ երբ խոս­քը մարդ­կա­յին կյան­քի մա­սին է, ար­դա­րա­ցի են թվում բո­լոր նա­խազ­գու­շա­կան մի­ցոց­ներն ու սահ­մա­նա­փա­կում­նե­րը՝ տա­նը փակ­վել, հե­ռա­վար աշ­խա­տել, հե­ռա­վո­րու­թյուն պա­հել, դի­մակ կրել և այլն։
Ա­ներևույթ թշ­նա­մու դեմ պայ­քա­րի ժա­մա­նակ մշա­կույ­թը ե­կավ օգ­նու­թյան՝ մարդ­կանց տա­նը մնա­լը տա­նե­լի դարձ­նե­լով։ Ա­վե­լի ուշ մշա­կույ­թը գտավ տար­բե­րակ­ներ ապ­րե­լու՝ բաց եր­կն­քի տակ, փակ տա­րածք­նե­րում՝ պահ­պա­նե­լով հա­մա­վա­րա­կի թե­լադ­րած կա­նոն­նե­րը։
Սեպ­տեմ­բե­րի 25-26-ին Տա­վու­շում սահ­մա­նա­պահ հա­մայ­նք­նե­րում անց­կաց­վում էր հեր­թա­կան մշա­կու­թա­յին ի­րա­դար­ձու­թյու­նը՝ Հա­յաս­տա­նի ա­վան­դա­կան եր­գի-պա­րի «Գու­թան» փա­ռա­տո­նը, ո­րին նա­խոր­դել ու հա­ջոր­դե­լու էին մշա­կու­թա­յին այլ ի­րա­դար­ձու­թյուն­ներ՝ «Երևա­նյան հե­ռան­կար­ներ», Yerevan Jazz Fest , Ֆրես­կո...
Սեպ­տեմ­բե­րի 27-ին՝ վաղ ա­ռա­վո­տյան, Ար­ցա­խի ուղ­ղու­թյամբ օ­դա­յին և հր­թի­ռա­յին հար­ձակ­մամբ, սկս­վեց հայ-ադր­բե­ջա­նա­կան նոր պա­տե­րազ­մը։
Մշա­կույ­թը լռեց։ Մշա­կույ­թը դար­ձավ պա­տե­րազմ, պա­տե­րազ­մա­կան, պա­տե­րազ­մի մա­սին։
Մշա­կու­թա­յին հաս­տա­տու­թյուն­նե­րը բա­րե­գոր­ծա­կան մի­ջո­ցա­ռում­ներ են ի­րա­կա­նաց­նում, կե­ցու­թյան հնա­րա­վո­րու­թյուն ըն­ձե­ռում, մշա­կույ­թի գոր­ծիչ­նե­րը խո­սում են պա­տե­րազ­մի մա­սին, մեկ­նում են պա­տե­րազմ։

Դր­սի ան­վա­նի ար­վես­տա­գետ­նե­րը նույն­պես ի­րենց ա­ջակ­ցու­թյունն են հայտ­նում Ար­ցա­խին։
Այս օ­րե­րին Ար­ցա­խի մա­սին պատ­մող ֆիլ­մը հան­վեց Մոսկ­վա­յի մի­ջազ­գա­յին կի­նո­փա­ռա­տո­նից։ Հա­կամ­շա­կույ­թի ա­կա­նա­տե­սը ե­ղանք, ադր­բե­ջա­նա-թուր­քա­կան հեր­թա­կան ճղ­ճիմ քա­ղա­քա­կա­նու­թյան ա­կա­նա­տե­սը։
Թատ­րո­նի, կի­նո­յի մար­դիկ, նկա­րիչ­նե­րը, գրող­ներն ա­սում էին՝ կյան­քը հա­մա­վա­րա­կից հե­տո նույ­նը չի լի­նե­լու։
Հի­մա կյան­քը պա­տե­րազ­մի մի­ջով է անց­նում։ Կամ պա­տե­րազ­մը՝ կյան­քի։ Դեռ չենք հասց­րել մտա­ծել՝ ինչ­պի­սին կլի­նի կյան­քը նոր պա­տե­րազ­մից հե­տո։ Դրա­մա­տիկ այս պատ­մու­թյան հե­րոս­նե­րը մենք ենք, հան­դի­սա­տե­սը՝ աշ­խար­հը։
Հա­մա­վա­րակն էլ իր հեր­թին է նոր սրա­ցում­ներ խոս­տա­նում՝ ի հե­ճուկս «խա­ղա­ղա­սեր» ու «մար­դա­սեր» աշ­խար­հի։

Ար­մի­նե ՍԱՐԳ­ՍՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Պատմության վկաները
• Վերացող ծաղիկներ
• Ձեռք մեկնելու գաղափարը առաքելության վերածվեց
• «Մի նայեք, որ փոքր է մեր երկիրը, եթե արդուկով այս սարերը հարթեցնեք, Չինաստանից մեծ կլինի»
• «Բանկ օտոման» գործողությունը ժամանակին ցնցել էր ամբողջ Եվրոպան
• «Դրսից մեզ վրա կա­րող են ազ­դել միայն ներ­սի գոր­ծիք­նե­րով»
• «Ե­րե­սուն տա­րի ձգ­վեց մեր ան­կա­խու­թ­յան պատ­մու­թ­յու­նը, մենք շա­հե­ցի՞նք»
• Մշա­կույ­թը հեռ­վից հե­ռու պահ­պա­նե­լու հույ­սով
• Անի­մա­ցիան, աշ­խարհն ու մենք
• «Մեր տա­րածք­նե­րը փոք­րա­ցան, ո­րով­հետև այդ­պես էլ չհաս­կա­ցանք, որ պետք է խմենք մեր բա­ժա­կով»
• Արվեստի ուժը
• Նոր մա­տե­նա­շա­րը ներ­կայաց­նում է արևմտա­հայ և ս­փ­յուռք­յան գրող­նե­րի
• Բե­մը կեն­դա­նու­թ­յուն է ստա­նում ա­ռայժմ միայն մա­նուկ­նե­րի հա­մար
• «Գիրք սիրողների համար սա իսկական մկնդեղ է` հյութեղ ու անտանելի»
• Հա­մաշ­խար­հա­յին դա­սա­կան­նե­րի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րը՝ դու­դու­կով
• «Բնակ­չու­թ­յու­նը պատ­րաստ չէ, բայց տար­վում են աշ­խա­տանք­ներ»
• Ամա­նո­րի գի­շե­րը դի­մա­վո­րե­լու են ե­կե­ղե­ցում
• «Ջա­զի մեջ զգաց­վում է ապ­րածդ ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նը»
• «Ե­թե չլի­ներ Փե­լե­շ­յա­նը, կար­ծում եմ, դեռևս գտած չէի լի­նի կի­նո­յում իմ ու­ղին»
• «Հու­շար­ձան­ներն այդ տա­րածք­նե­րի պատ­կա­նե­լու­թ­յան անձ­նագ­րերն են»

Մեկնաբանություններ