«Քաղաքի ուրախ կամ տխուր լինելը կախված է իրեն նայող աչքերի ուրախ կամ տխուր լինելուց»
31.01.2020 | 12:07
Մեր քաղաքի, քաղաքում ապրող մարդկանց, հասարակական անցուդարձի, ընթերցանության պակասի ու կարևորության մասին է մեր զրույցը արձակագիր ԳՐԻԳԻ հետ: Գրիգը երկու գրքի հեղինակ է: Կան նաև ընթացիկ ու սպասվող նորություններ՝ թարգմանությունների, վերահրատարկության ու նոր գրքի տեսքով:
-«Ինձ ասում են՝ լեզուն այնպիսին է, կարծես դու ու հարևանիդ տղան նստած զրուցում եք: Ես ուրախանում եմ, որովհետև իմ նպատակը հենց դա է` պարզապես զրուցել»։ Այս քաղվածքը մեր նախորդ զրույցից է: Եթե գրողը միառժամանակ գրեթե չի ներկայանում նոր գործերով, նոր գրքով, ուրեմն զրույցը չի՞ ստացվում, ընդհատվե՞լ է, թե՞ ընթացքի մեջ է:
-Մեր նախորդ զրույցից շատ ժամանակ է անցել, այս պահին ինձ համար զրույցի լեզուն փոխվել է, հիմա նպատակը այլ կերպ պատմելն է, այնպես, որ առաջնայինը լեզուն լինի, հետո միայն՝ այն, ինչ պատմում եմ:
-Մե՞ծ, թե՞ փոքր ընթերցողի հետ է ավելի հեշտ զրուցելը:
-Չեմ կարող ասել, երկուսն էլ հետաքրքիր են:
-«Հիսուսի կատուն» պատմվածքների ժողովածու է, «Առևանգում, որ ցնցեց կատուների քաղաքը»՝ պատանեկան դետեկտիվ: Հաջորդիվ ի՞նչ է սպասվում:
-Հաջորդիվ՝ ինքնակենսագրական վեպ, որ պատմում է հետպատերազմյան տարբեր երկրներից բուժման նպատակով Գերմանիա մեկնած երեխաների մասին:
-Գրադաշտի մասին ի՞նչ կասեք: Գրքի բիզնես ասվածը ո՞ր փուլում է Հայաստանում: Իբրև գրող ինչի՞ց եք գոհ, ինչի՞ց դժգոհ:
-Գրքի բիզնեսի մասին ոչինչ չեմ կարող ասել, այդ մասին պետք է հարցնել հրատարակիչներին կամ գրավաճառներին, բայց գիրք կարդացողները շատացել են, ավելի շատ են ընթերցում հայ ժամանակակից գրողներին, վերջիններիս գրքերը վերահրատարակվում են, իմ «Հիսուսի կատուն» էլ շուտով նորից կվերահրատարկվի, բայց միայն գիրք գրելով սեփական ապրուստը հոգալը մնում է երազանք, հույս ունեմ՝ մոտ ապագայում դա էլ կլինի, ես հավատում եմ:
-Դրսում ներկայանալու ծրագրեր կա՞ն:
-ԿԳՄՍ նախարարության «Հայ գրականությունը թարգմանություններում» դրամաշնորհով արդեն տարբեր լեզուներով թարգմանվել-տպագրվել են Գուրգեն Խանջյանի, Հրաչյա Սարիբեկյանի, Սուսաննա Հարությունյանի և ուրիշ գրողների գրքեր: Անգլերեն Լոնդոնում տպագրվել է նաև «Հիսուսի կատուն», այլ լեզուներով թարգմանելու առաջարկներ էլ կան, տեսնենք՝ ոնց կլինի, սակայն մի բան ակնհայտ է՝ ԿԳՄՍ նախարարության այս ծրագիրը կարևոր է և ողջունելի:
-Գիրք, որ կարդացել եք ու խորհուրդ կտայիք կարդալ մեր ընթերցողին, գուցե նաև ասեիք՝ ինչի համար:
-Որևէ գիրք առանձնացնել չեմ ցանկանում, խորհուրդ կտամ կարդալ ժամանակակից գրողների գործերը, որովհետև վերջիններս, ի տարբերություն դասականների, փողի կարիք ավելի շատ ունեն։ Իսկ եթե ավելի լուրջ, ապա խորհուրդ կտամ կարդալ ու շատ կարդալ, ինչ ուզում է լինի:
-Այնուամենայնիվ, կա՞ մեր ժամանակակիցների մեջ նոր անուն, որ կառանձնացնեիք:
-Ջեսահ ու Գրիշ Սարդարյան, որոնք դեռ գրքեր չունեն, բայց նրանց գրվածքները կարելի է գտնել էլեկտրոնային գրական հարթակներում:
-Որպեսզի մարդը երեկոյան գիրք վերցնի ու ընթերցանության մեջ ընկղմվի, պետք է ընթերցասիրությու՞ն, լավ գի՞րք, թե՞ ժամանակ, գումար՝ լավ գիրք գնելու համար, տրամադրություն:
-Կարծում եմ՝ պետք է ցանկություն:
-Պե՞տք է զատել ինֆորմացիան, որ հասնում է մեզ ամեն վայրկյան (համացանցից, փողոցից): Կա՞ն վերնագրեր, հոդվածներ, գրառումներ, որոնց չեք հետևում սկզբունքորեն: Ինչպե՞ս եք դասակարգում կարևորն ու անկարևորը:
-Ցավոտ հարց է. ինֆորմացիայի բազմազանությունը, պարզվեց, այդքան էլ լավ բան չէ ինձ նման մարդու համար։ Կենցաղային օրինակ բերեմ. հիմա ֆիլմ չեմ կարողանում նայել, այնքան երկար եմ փնտրում՝ ինչ նայել, կարդում ֆիլմի մասին, նայում, թե ինչպիսի վարկանիշ ունի և այլն, և այլն, որ այդպես էլ ոչինչ չեմ նայում: Հիմա փորձում եմ փախչել սոցցանցերից, բայց դեռ չի ստացվում:
-Հասարակական-քաղաքական բուռն զարգացումները, մեր երկրում ու դրսի աշխարհում կատարվող իրադարձությունները սնու՞մ են գրողին, թե՞ սպառում են նրան: Որովհետև, ուզես թե չուզես այդ ամենի մի մասն ես:
-Կարծում եմ՝ և՛-և՛, կարևորը ծայրահեղության մեջ չընկնելն է, ինչը շատ դժվար է մեր այս ժամանակներում:
-Մեր ժամանակի պատմությունը տարիներ հետո դասագրքերում է լինելու: Ի՞նչ է սովորելու ապագայի երեխան այսօրվա մեր պատմությունից: Եվ ո՞րն է այստեղ գրականության դերը, ինչպես ընդունված է ասել՝ պատմությունը ազատե՞լ կեղծիքից:
-Լավ գրականությունը հազարադեմ է, սակայն ինձ թվում է, որ այն, ինչպիսին էլ լինի, միշտ այլ կերպն է, միշտ՝ ուրիշը, հետևաբար այն ոչ թե ազատում է պատմությունը կեղծիքից, այլ հնարավորություն է ընձեռում վաղվա մարդուն տարբեր դիտանկյուններից տեսնելու այսօրվա իրականությունը: Սա ինչ-որ տեղ ճշմարտություն գտնելու և պատմության հետ առերեսվելու ճանապարհ է:
-Մենք խոսում ենք թավիշից, սիրուց, ատելությունից, սևից, սպիտակից: Ասում ենք՝ ինչ-որ բան է փոխվել:
-Զարմանալի է, բայց ինձ թվում է, որ խոսել փոփոխության կարևորության մասին և պատրատ լինել այն ընդունելու, տարբեր բաներ են, չգիտեմ, բարդ հարց է:
-Ասում էիք, որ հաղթելու համար ներսում պիտի թշնամի չունենանք: Ինչպե՞ս: Ի՞նչն է պատճառը թշնամանքի, գուցե բազմակարծությու՞նը, շահերի բախու՞մը, կամ գուցե սոցցանցերը սրու՞մ են մարդկանց թշնամանքը: Մյուս կողմից էլ՝ նույն սոցցանցերը կարծես թույլ չեն տալիս նրանց, ովքեր ուժ և իշխանություն ունեն, անել սրտի ուզածը:
-Դե, սոցցանցերը նման են դանակի. մեկը դանակով մարդ է սպանում, մյուսը՝ հաց կտրում, իսկ իմ կարծիքը այս պարագայում չի փոխվել՝ հաղթելու համար ներսում պիտի թշնամանք չունենանք:
-Պաշտպանվա՞ծ է ՀՀ քաղաքացին:
-Դրական տեղաշարժ կա, սակայն դեռ շատ գործ կա անելու:
-Երևանը տխու՞ր քաղաք է:
-Քաղաքի ուրախ կամ տխուր լինելը կախված է իրեն նայող աչքերի ուրախ կամ տխուր լինելուց, մենք դեռ տխուր աչքեր ունենք, չնայած ինձ շատ են դուրս գալիս մեր, այսպես ասած, թինեյջերները՝ գունավոր ու պայծառ, բայց հաճախ նրանց այդ կերպարն էլ ցավի, ցավը թաքցնելու և ցավին հակազդելու արդյունք է:
-Ի՞նչն է ապրեցնում և ի՞նչն է հիասթափեցնում մեր քաղաքում:
-Ապրեցնում են մարդիկ, և հիասթափեցնողներն էլ մարդիկ են, ինձ համար հիմա, առավել քան երբևէ, դժվար է սոցիումի հետ հաշտ ապրելը:
-Իսկ աշխարհու՞մ:
-Նույնը. դժվար է ապրել մի աշխարհում, ուր կյանքն այդքան անսովոր է, իսկ մահը՝ այդքան սովորական:
-Ավստրալիայի հրդեհների ժամանակ հուզիչ տեսարաններ կային, մարդիկ փրկում էին կենդանիներին՝ վտանգելով սեփական կյանքը: Նույն մարդը սպանում է իր նմանին, երրորդ համաշխարհային է հրահրում: Ըստ Ձեզ՝ ու՞ր է գնում քաղաքակիրթ աշխարհը:
-Չգիտեմ, ես իմ բաժին հողն եմ մշակում:
-Էլեկտրոնային գիրք ասվածին ինչպե՞ս եք վերաբերվում:
-Շատ լավ, ես հաճույքով եմ կարդում էլեկտրոնային գրքեր և երբ հավանում եմ գիրքը, անպայման գնում եմ թղթային տարբերակը:
-Մենք ընթերցասե՞ր չենք, թե՞ ժամանակ, գումար, տրամադրություն չունենք գրքերով կյանքը զարդարելու: Գիրքը և գրողը սկսել են հետին պլանից դուրս գալ, դա ակնհայտ է, բայց այն, ինչն անվանում ենք «բում», իրականում փոքր տեղաշարժ է ու նեղ շրջանակների համար:
-Ես հավատում եմ, որ գիրք կարդալ չսիրող մարդ չկա, կա գիրք կարդալ չկարողացող մարդ, պետք է սովորեցնել՝ ինչպես կարդալ և ինչպես կիրառել կարդացածը, իսկ գրքի մասին խոսելը, անգամ չափազանցված խոսք ասելն այսօր կարևոր է, որովհետև ամեն ինչ սկսվում է խոսքից, ես հավատում եմ:
Զրուցեց
Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆԸ
Հեղինակի նյութեր
- Պատմության վկաները
- Վերացող ծաղիկներ
- Ձեռք մեկնելու գաղափարը առաքելության վերածվեց
- «Մի նայեք, որ փոքր է մեր երկիրը, եթե արդուկով այս սարերը հարթեցնեք, Չինաստանից մեծ կլինի»
- «Բանկ օտոման» գործողությունը ժամանակին ցնցել էր ամբողջ Եվրոպան
- «Դրսից մեզ վրա կարող են ազդել միայն ներսի գործիքներով»
- «Երեսուն տարի ձգվեց մեր անկախության պատմությունը, մենք շահեցի՞նք»
- Մշակույթը հեռվից հեռու պահպանելու հույսով
- Անիմացիան, աշխարհն ու մենք
- «Մեր տարածքները փոքրացան, որովհետև այդպես էլ չհասկացանք, որ պետք է խմենք մեր բաժակով»
- Արվեստի ուժը
- Նոր մատենաշարը ներկայացնում է արևմտահայ և սփյուռքյան գրողների
- Բեմը կենդանություն է ստանում առայժմ միայն մանուկների համար
- «Գիրք սիրողների համար սա իսկական մկնդեղ է` հյութեղ ու անտանելի»
- Համաշխարհային դասականների ստեղծագործությունները՝ դուդուկով
- «Բնակչությունը պատրաստ չէ, բայց տարվում են աշխատանքներ»
- Ամանորի գիշերը դիմավորելու են եկեղեցում
- «Ջազի մեջ զգացվում է ապրածդ ժամանակաշրջանը»
- «Եթե չլիներ Փելեշյանը, կարծում եմ, դեռևս գտած չէի լինի կինոյում իմ ուղին»
- «Հուշարձաններն այդ տարածքների պատկանելության անձնագրերն են»
Մեկնաբանություններ