Րաֆֆի Հովհաննիսյանը այսպես չի կարող երկար շարունակել

2013 թ. նախագահական ընտրությունների հետընտրական փուլում իսկական խզվածք է առաջացել իրականության և պատրանքի միջև: Րաֆֆի Հովհաննիսյանի գլխավորած «Բարև» շարժումը հավակնում է վերածվելու թիվ մեկ ընդդիմադիր ուժի: Իրականում, նախագահական ընտրությանը մասնակցություն չցուցաբերած ՀԱԿ-ը, ԲՀԿ-ն և ՀՅԴ-ն, ունենալով խորհրդարանական ամբիոն և ընդդիմադիր գործունեություն վարելու պոտենցիալ, դեռևս խաղի մեջ են, և դժվար է պատկերացնել մի իրավիճակ, երբ այս ուժերը ճանաչեն Րաֆֆի Հովհաննիսյանի առաջնայնությունն ընդդիմադիր դաշտում: Քաղաքական գործունեություն վարելու հիմնական նպատակն ու գործառույթը իշխանություն ձեռք բերելն է: Թե՛ ՀԱԿ-ը, թե՛ ԲՀԿ-ն և թե՛ ՀՅԴ-ն չեն հանդուրժի, որ «Ժառանգությունը» վերածվի ընդդիմադիր թիվ մեկ ուժի: Օգտվում է հետընտրական բողոքի ալիքից և առաջիկայում ստիպված է լինելու վերադառնալ դառը իրականություն, որտեղ բախվելու է այլ ընդդիմադիր ուժերի հետ մրցակցելու իրողության հետ: Թե ինչպիսին կլինի այդ մրցակցությունը, և արդյոք «Ժառանգությունը» կդիմանա՞ այդ մրցակցությանը, ցույց կտա ժամանակը:
Պետք է նշել, որ «Բարև» շարժումը, որն աչքի չի ընկնում ագրեսիվությամբ և բովանդակային հարցերով, տարբերվում է 2007-2008 թվականների Լևոն Տեր-Պետրոսյանի գլխավորած շարժումից, փորձում է պատրանք ստեղծել առ այն, թե իրական իշխանությունը ոչ թե ՀՀԿ ներկայացուցիչների ձեռքում է, այլ Ազատության հրապարակում: Մինչդեռ Ազատության հրապարակում տեղի ունեցող հանրահավաքներին մասնակցում է 7-8000 մարդ, և բոլորին էլ պարզ է, որ սակավամարդ հանրահավաքներով հնարավոր չէ ստիպել իշխանությանը ինչ-ինչ գործընթացների մեջ մտնել և սակարկել Րաֆֆի Հովհաննիսյանի հետ: Րաֆֆիի ձևավորած պատրանքը կարող է աշխատել շատ փոքր թվով մարդկանց համար, իսկ հասարակությունը պատրաստ չէ հետևելու մի առաջնորդի, ով կտրված է իրականությունից: Ընդհանրապես, դժգոհ զանգվածները հետևում են միայն վճռական տրամադրություններ ունեցող և ծայրահեղական պայքարի պատրաստ և միևնույն ժամանակ պոտենցիալ ունեցող առաջնորդներին: Րաֆֆին այս առաջնորդների թվին չի դասվում, ուստի և Ազատության հրապարակը սակավամարդ է: Բացի դրանից, հանրահավաքների ժամանակ հնչող տարաբնույթ մեկնաբանություններն ու կարծիքները երբեմն-երբեմն հակասում են միմյանց` ստեղծելով այնպիսի իրավիճակ, երբ միջին վիճակագրական մտավոր ունակություններ ունեցող քաղաքացին չի կարողանում հասկանալ, թե որն է «Բարևի» իրական դեմքն ու իրական նպատակը:
Ի դեպ, հանրահավաքների սակավամարդության հիմնական պատճառներից մեկը նաև այն է, որ ընդդիմադիր քաղաքացիների մեծ մասը ոչ թե պատրանքներով է առաջնորդվում, այլ իրականությամբ: Իսկ իրականությունը Րաֆֆի Հովհաննիսյանի համար շատ ավելի դառն է, քան նա փորձում է հրամցնել հասարակությանը: Ոչ պատրանքների, իրական կյանքում Սերժ Սարգսյանը հաղթել է փետրվարի 18-ին կայացած նախագահական ընտրություններում, և նրա հաղթանակը ճանաչել են միջազգային կազմակերպություններն ու գերտերությունները: 1996-ից սկսած երբեք հայաստանյան ընտրությունները նման բարձր միջազգային գնահատականների չեն արժանացել, երբեք աշխարհի առաջատար պետությունների ղեկավարները նման օպերատիվությամբ և հերթականությամբ շնորհավորական ուղերձներ չեն հղել Հայաստանի նորընտիր նախագահին: Այս պայմաններում նախագահ Սարգսյանն ունի բոլոր իրավական և բարոյական հիմքերը կասեցնելու հեղափոխական վտանգը, եթե այդպիսին, իհարկե, լինի: Հենց այս հեռանկարն էլ ընդդիմադիր քաղաքացիների զգալի մասին հեռու է պահում հանրահավաքներին մասնակցելուց, քանզի նրանք ոչ միայն Րաֆֆի Հովհաննիսյանի մեջ չեն տեսնում «մինչև վերջ գնացողի» պոտենցիալը, այլև հասկանում են, որ այս անգամ իշխանությունը հաղթել է օրինական ճանապարհով և ունի բռնի իշխանափոխությունը կանխելու բոլոր օրինական և բարոյական հիմքերը:
Անդրադառնալով իրականությանը` պետք է նշել, որ վերընտրված նախագահ Սարգսյանը կանգնած է լրջագույն խնդիրների առաջ: Պետական կառավարման հսկայական փորձ ունեցող, արցախյան գոյամարտում հաղթանակած, «հազար ու մի փորձանքի մեջ ընկած և ելած» նախագահ Սարգսյանը ոչ թե պատրանքներով է առաջնորդվում, այլ իրականության սուր զգացմամբ: Իսկ իրականությունն այն է, որ հասարակությունը և միջազգային հանրությունը լուրջ ակնկալիքներ ունեն վերընտրված նախագահից: Կասկածից վեր է, որ նախագահ Սարգսյանը հասկանում է իրավիճակի բարդությունը և պարտավոր է լուրջ, ինչ-որ տեղ նաև կամային քայլեր ձեռնարկել սոցիալ-տնտեսական խնդիրները լուծելու, արդարադատության բնագավառում բարեփոխումները շարունակելու և արտաքին քաղաքական մարտահրավերներին դիմագրավելու համար: Պատահական չէ, որ ԱՄՆ-ի ղեկավարությունը, շնորհավորելով նախագահին վերընտրվելու առիթով, ակնարկում է տնտեսական բարեփոխումների շարունակության մասին: Պատահական չէ նաև, որ ՀՀ-ում ԱՄՆ-ի դեսպանը պարբերաբար հրապարակային ազդակներ է հղում «Քարֆուրի գործով»: Պատահական չէ նաև նախընտրական շրջանում վարչապետ Սարգսյանի, ով տնտեսական բարեփոխումների հիմնական գաղափարախոսն ու «լոկոմոտիվն է», բարձր կարգի ընդունելությունը ԱՄՆ-ում:
Իհարկե, միջազգային հանրությունն ուշի ուշով հետևում է հայաստանյան իրադարձություններին, և վերջին տարիների փորձը թույլ է տալիս եզրակացնել, որ ԱՄՆ-ը և ԵՄ անդամ պետություններն աջակցում են ՀՀ իշխանությունների տնտեսական բարեփոխումների քաղաքականությանը` փորձելով օժանդակել Հայաստանի տնտեսության ինտեգրվածությանը «առաջին աշխարհի» երկրների ընդհանուր տնտեսական միջավայրին: Ինչ վերաբերում է ռազմավարական դաշնակից Ռուսաստանին, ապա տևական ժամանակ է, ինչ Հայաստանի բարձրագույն իշխանության ներկայացուցիչներն արդյունավետորեն համագործակցում են ռուսաստանյան գործընկերների հետ: ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը և վարչապետ Դմիտրի Մեդվեդևը ՀՀ նախագահ և վարչապետ Սարգսյանների հետ արդյունավետ համագործակցության, համատեղ տնտեսական, ռազմական արդյունաբերության կազմակերպման հիմնախնդիրների և աշխարհաքաղաքական ծրագրերի իրականացման փորձ ունեն: Ի դեպ, միջազգային հարաբերություններում կանխատեսելիությունը գլխավոր գործոններից մեկն է, իսկ նախորդ տարիներին ՀՀ բարձրագույն իշխանության ներկայացուցիչներն արդյունավետորեն համագործակցել են ՌԴ, ԱՄՆ և ԵՄ անդամ պետությունների ղեկավարների հետ` ՀՀ արտաքին քաղաքականությունը կառուցելով փոխլրացման և հավասարակշռությունների մոդելների վրա: Սա է գլխավոր պատճառը, որ վերընտրված նախագահ Սարգսյանն ու նրա թիմի առանցքային ներկայացուցիչներն ընդունելի են առաջատար պետությունների ղեկավարների համար:
Ինչևէ, իրականության և պատրանքի ներկա խզվածքը ժամանակավոր բնույթ է կրում: Գործող ընդդիմության առաջնորդ Րաֆֆի Հովհաննիսյանն այսպես չի կարող երկար շարունակել: Նրա հանրահավաքների դինամիկան բացասական է, ուստի և ստիպված է լինելու դուրս գալ պատրանքների աշխարհից և փորձել իր տեղը գտնել ընդդիմադիր դաշտում, որտեղ առաջացած վակուումը լրացնելու համար պայքար են ծավալելու ԲՀԿ-ն, ՀԱԿ-ը և ՀՅԴ-ն: Պատրանքը շատ շուտով կավարտվի, իսկ իրականությունը շատ ավելի դառն է լինելու, քանզի Րաֆֆիի մրցակիցներն ունեն փորձ, նպատակասլացություն և, որ քիչ կարևոր չէ, ֆինանսներ:

Ալբերտ ՊՈՂՈՍՅԱՆ

Մեկնաբանություններ