Ստի հաստոցը՝ մաստերկլաս ՈՒմբերտո Էկոյից

Ինձ այցելել էին իսպանացի մի քանի լրագրողներ՝ զրուցելու ստի հաստոցի մասին: Նրանք կարծում էին, որ այդ բառակապակցությունը հասկանալի է, բայց չի օգտագործվում իրենց մամուլում: Երբ նրանք մի քանի օրինակներ բերեցին, ես մտածեցի, որ նրանք կամ սխալ են հասկանում, կամ՝ չափազանց ընդլայնված: Նրանք ինձ ցույց տվեցին Վարուֆակիսի գլխին լրագրողների սարքածը՝ նա էլեգանտ հագնված տիկնոջ հետ շքեղ տանը, հետո՝ բազում կերակրատեսակներով սեղանի առաջ: Նպատակն ակնհայտ էր՝ տեսեք, ինչպես է ապրում ձախերի ներկայացուցիչը: Սակայն երբ ուշադիր էիր նայում, տունը դղյակ չէր, հաշվի առնելով, որ Վարուֆակիսը պրոֆեսոր է եղել ԱՄՆ-ում ու այդ պատճառով երբեք աղքատ չի եղել, իսկ սեղանը տիպիկ հունական խոհանցի խորտիկներով էր լի՝ կանաչիներ, պանիրներ, բայց խավիար չկար, օմար չկար, շամփուրի վրա հավեր ու լորեր չկային: Խոսքը սովորական չարամիտ նենգափոխման մասին էր, իտալացիներն ուրիշ են: Իտալիայի ձախամետ մամուլը հավերժացրել էր քրիստոնեադեմոկրատական կուսակցության անդամին այն պահին, երբ նա ընթրիքի ժամանակ դեպի բերանն է տանում սպագետիով մեծ պատառաքաղը, և այդ միանգամայն առօրյա ժեստը կուսակցության մեջ «թալանչիների» մասին վեճ հարուցեց: Ավելի վատ Վարուֆակիսի համար, որ փառասիրությունից բեմականացման մասնակից դարձավ, բայց դա մանր ստորություն է, ոչ սուտ:
Ստի հաստոցի մասին կարելի է խոսել այն դեպքի համար, երբ ակնարկներ հայտնվեցին կաթոլիկ թերթի տնօրենի հոմոսեքսուալ հակումների մասին: Այդ նենգափոխումը ծիծաղ կհարուցեր, եթե խոսքը Unita-ի տնօրենի մասին լիներ, բայց կրոնական միջավայրում դա հետևանքներ ունեցավ: Խոսքը ստի հաստոցի մասի՞ն է, երբ ինչ-որ մեկին մեղադրում են գործերի մեջ, որոնց հետ նա ոչ մի կապ չունի: Ես կարծում եմ՝ իտալական տեխնիկան ավելի ճկուն է՝ մեղադրել ինչ-որ մեկին 16-ամյա զարմուհու նկատմամբ բռնության մեջ, իսկ հետո իմանալ, որ ճիշտ չէ՝ օգուտը քիչ է: Բայց գրել, որ ինչ-որ մեկին կինոյում տեսել են 16-ամյա զարմուհու հետ՝ լրիվ ուրիշ է: Հատկապես՝ եթե ճիշտ է: Իհարկե, զարմուհուն կինո տանելը հանցանք չէ, բայց բուն արարքը շատ մարդկանց ուղեղներում կասկածի տեղիք կտա՝ ինչո՞ւ հենց զարմուհուն, ինչո՞ւ հենց կինո, ի՞նչ ֆիլմ են նայել, գուցե այնքան էլ պարկեշտ չէր: Դուք հիշո՞ւմ եք դատավորի պատմությունը, ում նկատել էին այգում նստարանին նստած, մի սիգարը մյուսի հետևից ծխելիս, քիչ է՝ փիրուզագույն գուլպաներով: Նա վատ ոչինչ չէր անում, բայց կարող էր անգործի տպավորություն թողնել, այդ ժամին նա պետք է գրասենյակում լիներ ու փաստաթղթերի տրցակները ուսումնասիրեր, դեռ երեխայական փիրուզագույն գուլպաներն էլ վրան, իսկ տանը գուցե նա մարիխուանա է ծխում: Ահա ստի հաստոցի իսկական տեխնիկան՝ ցույց տալ ճշմարտությանը լիովին համապատասխան պատկեր՝ սուտ ենթատեքստով, ով ուզում է հասկանալ՝ կհասկանա:
Հիմա խոսենք Ֆրանցիսկոս պապի գլխուղեղի ուռուցքի մասին: Սենսացիա կդառնա՞ր, եթե պապը հիվանդանար լյարդի քաղցկեղով, Աստված չարասցե: Վստահ եմ, որ ոչ: Որովհետև այդ լուրը համակրանքի ալիք կբարձրացներ ու պապի արտաբերած յուրաքանչյուր բառը, թեկուզ անկողնում, մեծ կշիռ կստանար ու հուզումով կընդունվեր: Գլխուղեղի ուռուցքի դեպքում ամեն ինչ փոխվում է: ՈՒղեղի ո՞ր կենտրոնն է ախտահարված: Նրա խոսքերը հետևանք չե՞ն գլխուղեղում կատարված փոփոխությունների: Կամ, ինչպես թվում է, նորությունը սուտ է ու եթե դյուրահավատ լրագրողը ճշմարտության տեղ տարածում է, շատ նման է ստի հաստոցի: Ավելի վատ՝ եթե ճիշտ է, ու եթե տարածել են, նշանակում է՝ այսօրվանից ու հետագայում, պապի արտաբերած յուրաքանչյուր խոսք հուսալի չէ: Իրոք, վարպետ քայլ է: Գուցե պետք էր իսպանացիներին ասել, որ միայն մենք՝ իտալացիներս, կարող ենք աշխատեցնել ստի իսկական հաստոցները:

ՈՒմբերտո ԷԿՈ, «L'Espresso», Իտալիա
Հ.Գ.
Յուրաքանչյուր լրագրող իրեն համարում է միայն ճշմարտության խոսափող: Համարյա՝ ինչպես քաղաքական գործիչները: Մենք ասում ենք՝ ինչ տեսել ենք, լսել ենք, կամ՝ հասկացել ենք: Բայց այնքան բազմաշերտ է մեր տեսած-լսածը փոխանցելու տեխնիկան: Սպագետիով պատառաքաղը փայլուն օրինակ է՝ ինչպես վարկաբեկել մարդուն, որ ընդամենը ուտում է: Այն էլ՝ սովորական սպագետի: Այդ նուրբ տարբերությունը լրագրողին դարձնում է քարոզիչ, երբ իր ամբողջ վերաբերմունքն է ներդնում տեսածն ու լսածը փոխանցելու գործում: ՈՒմբերտո Էկոյի մաստերկլասը փառահեղ է, բայց մեր մեջ ասած՝ մենք իտալացիներից ավելին ենք՝ թե լուն ուղտ դարձնելիս, թե ուղտն ասեղի անցքով անցկացնելիս:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ