Հրաձգությունը ադրբեջանական գերեզմանոցի վրայով էր: Թեև գնդակները գիշեր-ցերեկ աջուձախ սուրում էին, բայց ոչ մի գերեզմանաքար չէր վնասվել... Ադրբեջանցիները հարազատ ննջեցյալների շիրմաքարերին չէին կրակում, հայերն էլ մեռել հարգող մարդիկ են, հատկապես՝ օտարի։

Ես կրկես մանկուց չեմ սիրել։ Սակայն կրկեսից մի ցնցող բան եմ հիշում. հռչակավոր ծաղրածու Կարանդաշը սագերը լծել էր սայլակին, սայլակը բեռնել էր փաստաթղթերով և գնում էր պահեստ՝ 1 կգ մեխ դուրս գրելու։ Սա խորհրդային բյուրոկրատիայի զավեշտալի բնութագրումն էր, ԽՍՀՄ-ը վարչաբյուրոկրատական երկիր էր, և փաստաթղթերի առատությունն ու բյուրոկրատիայի աներերությունը բնական էին։

Մեծ առումով` մարդու պատասխանատվությունն էլ երեք դրսևորում ունի: Կամ` պետք է ունենա: Նախ և առաջ` պատասխանատու պիտի լինես Արարչի հանդեպ` կյանքիդ յուրաքանչյուր վայրկյանով, արածով ու չարածով, մտածածով ու չմտածածով, անելիքով ու չանելիքով:

Բոլոր նրանց, ովքեր ցանկանում են Երևանում տեղադրել Անաստաս Միկոյանի հուշարձանը, կառաջարկեի` ընդհանրապես մարդուն, առավել ևս պետական, քաղաքական գործչին, մտավորականին գնահատել հետևյալ, գուցե շատ խիստ, բայց շատ ազնիվ բանաձևով` «Ի՞նչ է արել, որ չպետք է աներ, ի՞նչ չի արել, որ պարտավոր էր անել, իսկ այն ամեն լավը, որ արել է նա, պարտավոր էր անել, քանզի յուրաքանչյուր ոք ծնվում է իր հայրենիքին, իր հարազատ ժողովրդին ծառայելու համար, հակառակ պարագայում անիմաստ է աշխարհ գալը»:

Նախապես փաստեմ, որ ասելիքս բուն հաշվարկների հետ որևէ կապ չունի: Բնավ ցանկություն ու նպատակ չունեմ հաշվելու երկրաշարժից ի վեր և անկախությանն ի նպաստ բազում-բազմագույն երկրներից ստացված մարդասիրական և փոխշահավետ օգնությունները, հաշվենկատ վարկերն ու խելո՜ք-թղթային ծրագրերի համար դրամաշնորհները:

Հաղթանակի օրվա շքեղ տոնակատարությունը Ռուսաստանում, անշուշտ, յուրօրինակ «մարտահրավեր» էր Արևմուտքին ու առհասարակ աշխարհին այն առումով, որ երկիրը, ճիշտ է, Խորհրդային Միություն չէ, բայց հետևողականորեն իրեն է վերադարձնում աշխարհի ուժեղագույն տերություններից մեկի կարգավիճակը:

Պանիկովսկին լեյտենանտ Շմիդտի եղծված հոգեզավակն էր։ Սա հուսամ, չեք մտահանել։ Լավ է, ուրեմն ժամն է մտահոգվելու, զի ապահով Հայաստանում բարգավաճում է բիզնեսի մի նոր եղանակ, ինչին անգամ թռուցիկ ծանոթանալով բթամատից քթարմատ կկարմրեր ի ծնե ամոթի զգացումից զուրկ հանրահռչակ սագագողը։

Անվախություն նաև պատասխանատվություն կրելու իմաստով և նշանակությամբ` առ ազգային անցյալն ունեցած, որը տևական ժամանակ է, ինչ պարզմիտ մանկան պես երես է թեքել մեզնից` իր ճշմարիտ, սրտահույզ խոսքը չլսել տալու մեր անհոգության պատճառով: Իր խոսքը ընդերքից է բխում, մեզ համար տակավին,- եթե կուզեք,- ամոթահարույց, անծանոթ, մեր` արյան կանչից օտարվածությունը շեշտադրող…

Մի՞թե վատ է, որ գրեթե մանկուրտ ենք, չէ՞ որ մանկուրտացված հասարակության համար միևնույն է, թե ովքեր են իշխանության գլուխ. սոցիալիստ-բահակիրնե՞րը (ում դրոշին բահ է, ակոս և մի աշխույժ շերեփուկ), թե՞ ազգայնական-ջահակիրները (վերջիններիս կուսզինանշանը, հասկանալի է, զարդարված է թրով, հրով և տաքդեղով)։

Դժոխքի գայլի նման որքան ուտում են, այնքան ոռնում են սովից: Եվ այդ սովից ոռնացողներին հերթական անգամ կերակրելու համար տուգանքներ պետք է մուծեի` հինգ հազար, տասը հազար, քսան հազար, երեսուն… և այլն: