Անչափ կարևոր է, որ հայ պատմաբանները հստակ գնահատական տան 2020թ Արցախյան պատերազմին և նոյեմբերի 9-ի փաստաթղթին: Դա պետք է արձանագրվի տարբեր կոնֆերանսներում, գիտական աղբյուրներում և գրականության մեջ:
Ժամանակակիցները չպետք է թույլ տան, որ, այսքան փաստերով հանդերձ, տարիների ընթացքում լղոզվի հայոց պետականության համար կարևորագույն նշանակության այդ պատմական իրադարձությունը: Եվ դա պետք է անել հնարավորինս շուտ, գործող անձանց կենդանության օրոք:
Իրերը պետք է ստանան իրենց անունները:
Անընդունելի է դավաճանների հերոսացումը և հակառակը:
Այլ պարագայում մենք, որպես ազգ, երբեք չենք հաջողի:
Ասածիս վառ ապացույցն էլ այն է, որ ունենալով հայոց պատմության մեջ բազում դավաճանական դեպքեր, հիմնականում չենք խորացել դրանց մեջ, մերժելի չենք դարձրել դավաճաններին:
Հիշենք, օրինակ, մեզանից ընդամենը 100 տարի առաջ տեղի ունեցած Կարսի անկումը…
Հակառակ պարագայում, ինչպես հաճախ է լինում մեր դեպքում, ժամանակի ընթացքում մեղավոր են դուրս գալու ԱՄՆ-ը, Ռուսաստանը, Եվրոպան..., բայց ոչ երբեք՝ մենք:
Այնինչ, «ամրոցի դարպասները ներսից էին բացված»:
Արսեն Ջուլֆալակյան