«ՀԱՅԱՍՏԱՆԻՆ ԱՅՍ ՊԱՀԻՆ ԱՆՀՐԱԺԵՇՏ ԵՆ ՄՐՑԱԿՑԱՅԻՆ ԸՆՏՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ»

«Ժառանգություն» խմբակցությունը շրջանառության մեջ է դրել օրենքի մի նախագիծ, որի ընդունման պարագայում պետք է բացահայտվեն մինչև 1991 թվականը ԽՍՀՄ-ի, ինչպես նաև այլ երկրների հատուկ ծառայությունների հետ համագործակցած անձինք, ասել է՝ լրտեսներն ու գործակալները պիտի ջրի երես դուրս գան: Այս գաղտնազերծման թիրախում են հայտնվելու օրենսդիր, գործադիր, դատական իշխանությունների ղեկավար պաշտոնյաները, պետական, տեղական ինքնակառավարման մարմինները, այլ կառույցներ: Եթե պարզվի, որ այդ պաշտոնյաները նախկինում համագործակցել են հատուկ ծառայությունների հետ, պետք է անհապաղ հրաժարական տան: Հատուկ հանձնաժողովը նաև պիտի հրապարակի գործակալների վերաբերյալ տեղեկատվությունն ու դիմի հատուկ ծառայություններին՝ նրանց աշխատանքից ազատելու հիմնավորմամբ: Օրենքը տարածվելու է ոչ միայն գործող պաշտոնյաների, այլև այն թեկնածուների վրա, ովքեր հավակնում են դրանց: Այս մասին մեզ հետ զրույցում ասաց ԱԺ «Ժառանգություն» խմբակցության ղեկավար ՍՏԵՓԱՆ ՍԱՖԱՐՅԱՆԸ, ով երեկ «Իրատես de facto» ակումբի հյուրն էր: «Տարիներ շարունակ ամենատարբեր ճամարտակություններն են հնչել «Ժառանգության» անդամների հասցեին, այսօր բաց ճակատով այս օրինագծով ձեռնոց ենք նետում նրանց: Ճշմարտության պահը եկել է: Եթե ուզում ենք դառնալ նորմալ երկիր և չենթարկվել այլ երկրների հատուկ ծառայությունների ներազդեցությանը, պարտավոր ենք օր առաջ ընդունել այս փաթեթը։ Օրինագծի կոնցեպտուալ մերժումը մեր կողմից գնահատվելու է որպես լրտեսներ ունենալու պրակտիկային կողմ վերաբերմունք»,- զրույցի սկզբում ասաց պատգամավորը։
-Ներքաղաքական զարգացումների այսօրվա տրամաբանությունն ի՞նչ է հուշում «Ժառանգությանը»:
-Այս պահին նկատելի է, որ հիմնական քաղաքական կոնֆլիկտը կոալիցիայի ներսում է ու նաև ներկուսակցական հարթությունում՝ մանդատներից հրաժարում, պաշտոններից հեռացում և այլն: Այս խորապատկերին կարելի է նկատել, որ իշխանության հետ ինչ-որ բան է կատարվում: Վաղուց պիտի գիտակցեին, որ նման կազմով հասնելու են քաղաքական ճգնաժամի ու մի օր իրենք են հարկադրված լինելու կտրել գորդյան հանգույցը:
-Ինչպես նշեցիք, խլրտումները, զարգացումները իշխանական դաշտում են: Ինչո՞ւ է ընդդիմադիր հատվածը պասիվ:
-Ընդդիմության արտախորհրդարանական թևն իր հաշվարկները կառուցել է այն բանի վրա, որ իշխանությունում ստատուս քվոներ կփոխվեն, ու իրենք այդ վիճակից կօգտվեն: Կարծում եմ՝ անհեռատես ու հիմնազուրկ հաշվարկ է, որովհետև նույնպիսի սպասումներ ուներ 2003-ի ընդդիմությունը։ Ընդդիմադիր տարբեր թևեր չեն կարող ողջ ընդդիմադիր ընտրազանգվածը միավորել այն պարզ պատճառով, որ մի թևը այսպիսի սպասումների մեջ է, ինչը հիասթափության պատճառ է դարձել: Եվ կա օբյեկտիվ պատճառ: Եթե քաղաքական ուժերի համար նախընտրական շրջանն արդեն սկսվել է, հասարակության համար` դեռ ոչ: Քանի դեռ հասարակությունն էլ չի մտել խաղի մեջ, շատ դժվար է ընդդիմադիր ուժի, տվյալ պարագայում «Ժառանգության» համար ձևակերպել ընդդիմություն-իշխանություն օբյեկտի օրակարգն ու դրա շուրջ ապահովել մոբիլիզացիան:
-Չե՞ք կարծում, որ հասարակությունը գիտակցաբար չի մտնում այդ «խաղի» մեջ, քանի որ հասկանում է՝ իրենից ոչինչ կախված չէ:
-Ողջ հասարակությանը դա վերագրել ճիշտ չէ: Անշուշտ, կա այդպիսի հատված, որը կանվանեի տարբեր շարժառիթներով հիասթափված մարդիկ, այդ թվում` ընդդիմության կտրուկ գործողությունների բացակայության, ընդդիմության խաղերի, սեփական քվեն չկարևորելու և այլն: Սա ժամանակավոր երևույթ է, որ նկատելի է բոլոր ընտրություններից հետո, սակայն յուրաքանչյուր ընտրական գործընթացից առաջ համախմբում է տեղի ունենում, անգամ մարգինալ մասնակցություն: Վստահ եմ, որ հասարակական ակտիվությունն օրեցօր մեծանալու է, որովհետև քաղաքական խմբերն ամենատարբեր խթանիչներով, շահագրգռություններով ակտիվացնելու են հասարակությանը: Օրինակ, «Ժառանգությունը» դա անում է տարբեր մարզերում հանդիպումների միջոցով, քաղաքացիական ֆորումների ձևաչափով, այսինքն, մեր խողովակներով ու ընդունելի ձևերով։ Այս ամենն իր արդյունքները տալու է, երբ կտեսնենք ընտրական գործընթացների հանդեպ վերստին հավատը վերագտած հասարակություն:
-Երբ խոսում ենք ընդդիմության մասին, մշտապես հարց է առաջանում՝ ո՞ր ընդդիմության, ասել է՝ երբեք հնարավոր չէ ինչ-որ հարցի շուրջ խոսելիս նկատի ունենալ ողջ ընդդիմադիր հատվածը: Անցյալի փորձը մեզ չի՞ հուշում, որ ընտրական գործընթացներին պիտի գնալ ընդհանուր ճակատով` այսօրվա պատկերը չունենալու համար:
-Միավորումը կարող է ունենալ և՛ լավ, և՛ վատ հետևանքներ: Դա միջոց է, ոչ նպատակ: Հայաստանին այս պահին անհրաժեշտ են մրցակցային ընտրություններ: Բացարձակապես ողբերգություն չեմ համարի, եթե ընդդիմադիր տարբեր ուժեր մրցակցային վիճակով կարողանան ապահովել և ընտրությունների ազատ ու արդար ընթացք, և լինեն արժանի մրցակիցներ: Ցանկալի է, որ իշխանական կուսակցությունները ևս ապահովեն մրցակցային ընտրություն, այնինչ լարվածություն ենք տեսնում նրանց միջև: Այս ամենը կարող է լավ հետևանք ունենալ Հայաստանի համար, եթե բարձրագույն քաղաքական իշխանությունը որոշում չկայացնի` խեղդել այս մրցակցությունը և ընտրություններն անցկացնել իրեն հայտնի ձևերով: Ընդդիմադիր ուժերի միավորումը, անշուշտ, մեծ լիցք կտա ընդդիմադիր ճնշող հատվածին և ավելի շատ վստահություն կհաղորդի ընդդիմության հաղթանակի հնարավորության հանդեպ: Սա շատ լավ գործոն է, ու «Ժառանգությունը» չի հրաժարվի դրանից՝ շարունակելով ի մի բերել հնարավոր շերտերը, որոնք կարող են մասնակցության ավելի մեծ ձևաչափ ապահովել:
-Այսինքն, չե՞ք բացառում ՀԱԿ-ի հետ համագործակցությունը:
-Համագործակցության բանաձևը կարող է վերաճել միասնական ֆորմատի ձևավորման, որը պայմանավորված է բազմաթիվ գործոններով: Նախ օրակարգային խնդիրները, որոնց շուրջ հնարավոր է համաձայնություն ձևավորել, հետո գաղափարական ընդհանրությունները, որոնց հիմքի վրա կարելի է ռազմավարություն մշակել: Մեծ միավորման մեր պատկերացումներն այսպիսին են, սակայն չի բացառվում ՀԱԿ-ի կամ այլ ուժերի հետ համագործակցություն` ընտրություններն ազատ, արդար, մրցակցային անցկացնելու օրակարգով:
-Մամուլում հրապարակումներ եղան, թե «Ժառանգություն», «Ազատ դեմոկրատներ» և «Հանրապետություն» կուսակցությունները դաշինքով կմասնակցեն ընտրություններին: Որքա՞ն են ճիշտ այս տեղեկությունները:
-«Ազատ դեմոկրատները» բնական դաշնակից է «Ժառանգությանը», քանի որ գաղափարական դաշտի աջակողմյան հատվածին հարող ուժ է, նրանց մեծ մասին շատ լավ ենք ճանաչում, քանի որ 2008-ին եղել են մեր գործընկերները: Սակայն նրանց հետ կլինի՞ արդյոք ինչ-որ ձևաչափ, ժամանակը ցույց կտա: Համենայն դեպս, այսօր երկու կողմից էլ նման նախաձեռնություն չկա:
-Որոշ քաղտեխնոլոգներ, վերլուծաբաններ, ինչպես նաև քաղաքական գործիչներ կարծիք են հայտնում, որ ապագա խորհրդարանում «Ժառանգությունը» չի լինելու: Եթե, այդուհանդերձ, միայնակ մասնակցեք ընտրություններին, կկարողանա՞ք հաղթահարել նվազագույն շեմը:
-Նման կարծիք հայտնող փորձագետները, ըստ մեր հավաստի տեղեկությունների, սնվում են կոնկրետ քաղաքական թիմից, որոնց նպատակները բավականին տարբեր են: Ոմանք ցանկանում են հասարակության շրջանում «Ժառանգության» հաղթանակի հանդեպ անվստահություն սերմանել, որովհետև հասկանում են` ներկայիս վակուումը նոր բևեռի ստեղծման լուրջ հնարավորություն է տվել «Ժառանգությանը»: Այս ամենի էֆեկտը հասկանալու համար պիտի հիշեմ 2007-ին մեր հաղթանակից հետո քաղաքացիների հետ հանդիպման ժամանակ հնչող տեսակետները՝ ձեզ շատ ենք սիրում, բայց կարծում էինք` չէիք անցնի, դրա համար ձեզ կողմ չենք քվեարկել: Երկրորդ. այսօր կան լեգիտիմացված կոնֆլիկտներ, և փորձում են «Ժառանգությանը» հասկացնել, որ պետք է միանա կողմերից որևէ մեկին, այսինքն` հստակ մեսիջ է՝ միայնակ չեք կարող ինչ-որ բան անել, խորհրդարանում լինելու միակ բանալին այս կողմերից մեկին միանալն է: Երրորդ. իշխանության ներկայացուցիչների նման գնահատականը նպատակ ունի «սարսափեցնելու» «Ժառանգությանը», որ սակարկման դաշտ մտնի: Ցավոք, փորձագետ կոչվածների ճնշող մեծամասնության պարագայում գործ ունենք պատվերով ելույթների հետ: Այս տարիներին մենք հետևողականորեն աշխատել ենք, ու ստացվում է, որ այս երկրում աշխատող, ակտիվ, ամենաշատ օրինագծեր ներկայացրած, ամենաշատ ելույթներ ունեցող, քաղաքացիներին ամենամոտ ուժը չպիտի՞ լինի խորհրդարանում: Սա մեծագույն հիմարություն է։
Զրույցը՝ Ռուզան ԽԱՉԱՏՐՅԱՆԻ

Մեկնաբանություններ