«ԱՄՍԱԳԻՐՆ ԻՍՊԱՌ ԶԵՐԾ Է ԼԻՆԵԼՈՒ ԹԱՅՖԱՅԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆԻՑ»

«Գրանիշ» գրական ակումբի և «Անտարես» հրատարակչության նախաձեռնությամբ լույս է տեսել «Գրանիշ» գրական պարբերականը: Մեր օրերում տպագիր մամուլն աստիճանաբար իր դիրքերը զիջում է, տարբեր պատճառներով մարդիկ գերադասում են տեղեկություն ստանալու էլեկտրոնային տարբերակը: Գրական մամուլն առավել անտեսվածների շարքում է: Հարկ է նշել, որ Granish.org առցանց լրատվականը, որ հիմնվել է 2009-ին` «Գրանիշ» գրական ակումբի նախաձեռնությամբ, մեկ տարվա ընթացքում ընդգրկել է ընթերցողների լայն շրջանակ: Ընթերցողին (հատկապես երիտասարդներին) գրականությանը մոտեցնելու ջանքերն իզուր չեն անցնում, ինչն էլ հույս է ներշնչում, որ տպագիր պարբերականը նույնպես հաջողություն կունենա: «Գրանիշի» խմբագրակազմի անդամներն են Արքմենիկ Նիկողոսյանը, Կարեն Անտաշյանը, Հասմիկ Հակոբյանը, Արամ Պաչյանը և Աշոտ Գաբրիելյանը: «Իրատես de facto»-ի հարցերին պատասխանում է ԱՐՔՄԵՆԻԿ ՆԻԿՈՂՈՍՅԱՆԸ:
-Ինչո՞ւ են անտեսվում գրական պարբերականները, և ինչո՞ւ պետք է նորաստեղծ ամսագիրը, ըստ Ձեզ, հետաքրքրություն առաջացնի: Ինչո՞վ է առանձնանում «Գրանիշը»:
-Չէի ասի, թե գրական պարբերականներն անտեսվում են, պարզապես դրանց տարածվածության, այսպես կոչված, շրջանակն է նեղ, իսկ դրա համար մեղավոր են և՛ գրական պարբերականների հրատարակիչները, և՛, իհարկե, ընթերցողները, որոնց կապը գրականության հետ այնքան էլ սերտ չէ: Երբեմն վերջիններիս մեղադրելը մի քիչ դժվար է, քանզի գրական պարբերականներն էլ հաճախ չեն մատուցում այն, ինչն իսկապես հետաքրքրություն, կարծիքների բախում կառաջացներ, կկենդանացներ գրական ընթացքը: Փորձը ցույց է տվել, որ նույնիսկ մի փոքր լավ ու ճիշտ աշխատանքն այդ ուղղությամբ դրական արդյունքներ տալիս է: Կարող եմ «Գրեթերթի» օրինակը մատնանշել, որը կարճ ժամանակում մեծ հետաքրքրություն առաջացրեց` նոր ու երիտասարդ անուններով հարստացնելով հայ գրականությունը: Մյուս գրական պարբերականներին, թեպետ դրանք Հայաստանում այնքան էլ շատ չեն, խանգարում են հնացած մտածողությունը, խիզախումի բացակայությունը և, այսպես կոչված, թայֆայականությունը: «Գրանիշի» խմբագրակազմը աչքի առաջ ունեցել է նախկինում հրատարակված գրական պարբերականների թե՛ լավ ավանդույթները, թե՛ ձախողումներն ու հոռի կողմերը: Ինչ վերաբերում է հետաքրքրության առաջացմանը, ապա պետք է ասեմ, որ ամսագրի ստեղծման գաղափարը մոտ երկու տարի ստուգվեց «Գրանիշ» գրական ակումբի նախաձեռնությամբ հիմնված առցանց «Գրանիշի» միջոցով: Տեսնելով, որ, այնուամենայնիվ, կա հետաքրքրություն գրականության նկատմամբ, որոշեցինք հրատարակել ամսագիրը: «Գրանիշի» գլխավոր առանձնահատկությունն այն է, որ ամսագիրն իսպառ, կրկնում եմ, իսպառ, զերծ է լինելու թայֆայականությունից, հեղինակների հետ համագործակցությունը կառուցվելու է ոչ թե անձնական համակրանք-հակակրանքների, այլ գրական արժեքների վրա: Եթե գրողը ստեղծել է բարձրարժեք գործ, նա «Գրանիշում» տեղ ունի` անկախ այն բանից, թե, ասենք, ես ու նա ինչ հարաբերություններ ունենք միմյանց հետ: Այս տրամաբանությունից ելնելով է նաև, որ «Գրանիշի» համար իբրև ձևաչափ ընտրել ենք թեմատիկ սկզբունքը, որը բացառիկ մոտեցում է մեր իրականության մեջ: Սա կօգնի հայ գրականության մեջ ստեղծվող արժեքները դիտարկելու կոնկրետ, համակարգային մասնավորությունների մեջ:
-Ինքներդ գրական մամուլին հետևո՞ւմ եք, ունե՞ք սիրած ամսագիր կամ թերթ:
-Անհամեստություն չհնչի, բայց այսօր ես այն քչերից մեկն եմ Հայաստանում, որը հետևում է գրական գրեթե ցանկացած երևումի, հատկապես մամուլում: Իսկ բուն գրական մամուլին հետևելը, ցանկության դեպքում, այնքան էլ բարդ խնդիր չէ, քանզի մի քանի անուն է ընդամենը, բացի այդ, դրանց հրատարակման պարբերականությունն էլ այդքան հաճախակի չէ: Շատ եմ սիրում «Գրեթերթը»: Կարծում եմ` կգա ժամանակ, երբ գիտականորեն կարժևորվի այն մեծ ներդրումը, որ կատարել ու կատարում են այդ թերթն ու նրա խմբագիր Գուրգեն Խանջյանն արդի հայ գրականության զարգացման գործում:
-Ամսագրի նյութերը, հավանաբար, էապես տարբերվելո՞ւ են «Գրանիշ» գրական բլոգում տեղակայված նյութերից: Ի՞նչ սկզբունքով են ընտրվում նյութերը:
-Անպայման, քանզի գրական բլոգն իր խնդիրներն ու առաքելությունն ունի, ամսագիրը այլ առաքելություն է ունենալու: Նախ` ամսագրի գրեթե բոլոր նյութերը նախկինում որևէ տեղ հրապարակված չեն եղել: Նյութերն ընտրելու սկզբունքը կայուն է. գրական, գրականագիտական, մշակութաբանական, թարգմանական այն բարձրարժեք գործերը, որոնք, այսպես ասեմ, «տեղավորվում» են տվյալ համարի համար նախանշված թեմատիկ տարածքում:
-Ի՞նչ արժե ամսագիրը և ի՞նչ հաճախականությամբ է տպագրվելու:
-Ամսագիրն արժե 1 500 դրամ և տպագրվելու է երկու ամիսը մեկ անգամ, այսինքն` տարեկան վեց համար:
-ՈՒնե՞ք մրցակից ամսագիր, առհասարակ կա՞ գրական մամուլում մրցակցություն ասվածը:
-Մենք առայժմ այդպիսի խնդիր չենք դիտարկում, թող մյուս գրական պարբերականները մտածեն` «Գրանիշի» հետ կարո՞ղ են մրցակցել, թե ոչ: «Գրանիշն» ունի կոնկրետ խնդիրներ, որոնք ձգտելու է լուծել և իրագործել: Անձամբ ես շատ կուզենայի, որ այդ մրցակցություն ասվածը լիներ մեր գրական դաշտում: Դրանից միայն կշահեինք:
-Թվում է` համացանցը մեզ հեռացնում է գրականությունից, դասական գրքից, բայց, նաև փաստ է, որ համացանցը, սոցցանցերը, գրական առցանց նախագծերը յուրովի աշխուժացրել են գրական կյանքը: Բնականո՞ն է սա, թաքնված վտանգ չկա՞ սրանում:
-Ես այն կարծիքին չեմ, որ համացանցը մեզ հեռացնում է դասական գրքից: Ես համոզված եմ, և Կարեն Անտաշյանի «Գրանիշ» գրական բլոգի փորձն էլ ցույց տվեց, որ համացանցը մեր հակագրական ժամանակներում պարզապես հրաշալի միջոց է` ընթերցողին գրքին վերադարձնելու առումով, ուստի համացանցը ես դիտարկում եմ որպես յուրօրինակ խայծ` դասական գրքի համար ընթերցող որսալու ճանապարհին:
Զրույցը` Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆԻ

Մեկնաբանություններ