«ԵԹԵ ՆՈՒՅՆԻՍԿ ԿՈԱԼԻՑԻԱՆ ՏՐՈՀՎԻ, ՀՀԿ-Ն ՉԻ ԼԻՆԵԼՈՒ ԴՐԱ ՆԱԽԱՁԵՌՆՈՂԸ»

«Իրատես de facto»-ի հարցերին պատասխանում է ԱԺ ՀՀԿ խմբակցության անդամ ԿԱՐԻՆԵ ԱՃԵՄՅԱՆԸ
-Ձեր կարծիքով` ՀԱԿ-կոալիցիա երկխոսությունն ավարտվե՞ց:
-Ցավոք, գործընթացը պարզունակացվեց և մոռացվեց գերխնդիրը` ինչի՞ համար էր այն: Երկխոսությունը սկզբում նպաստեց լարվածության թուլացմանը, փոխվեց մթնոլորտը, իսկ կշարունակվի, թե ոչ, ցույց կտա ժամանակը: Վերջին հանրահավաքները, նստացույցը, փաստորեն, ընտրարշավի մեկնարկն էին և միտված էին ընտրազանգվածի մեծացմանը:
-Չե՞ք կարծում, որ երկխոսության ընդհատման պատճառն օրակարգն է. ՀԱԿ-ն արտահերթ նախագահական ընտրությունների պահանջ է դնում, կոալիցիան կտրականապես հրաժարվում է այդ հարցը քննարկել:
-Նախագահականից առաջ խորհրդարանական ընտրություններն են, որոնց պատրաստվում են բոլոր քաղաքական ուժերը: Նախագահական արտահերթ ընտրությունների մասին ընդհանրապես իմաստ չունի խոսել, հրաժարականը պետք է հիմնավորված լինի: Որո՞նք են հիմքերը:
-ՀԱԿ-ը կարծում է, որ նախագահի հրաժարականի դեպքում քաղաքական բոլոր ուժերն ընտրությունից առաջ կունենան հավասար մեկնարկային հնարավորություններ:
-Հանրապետության նախագահի վարած քաղաքականությունը, արտաքին աշխարհի հետ կապերը, Հայաստանի վարկի ու հեղինակության բարձրացումն արտահերթ նախագահական ընտրությունների հիմքեր չեն տալիս:
-Մինչև ընտրություններ Ղարաբաղի հարցում փոփոխություններ կլինե՞ն:
-Ղարաբաղի հարցի կարգավորման գործընթացում մենք քայլ առ քայլ առաջ ենք գնում, տարեցտարի մեր համակիրներն ավելանում են աշխարհում: Եթե առաջ այդ հարցում ավելի սպասողական կեցվածք ունեինք, հիմա ակնհայտ է առաջընթացը:
-Բանակցությունները հիմա ընդհատվա՞ծ են, թե՞ շարունակվելու են:
-Ես կարծում եմ, որ ԵԱՀԿ ՄԽ համանախագահները կարող են Ադրբեջանին նույնիսկ պարտադրել բանակցությունները շարունակել, եթե նրանք որոշեն դադարեցնել, իսկ Հայաստանը միշտ էլ կողմնակից է խաղաղ ճանապարհով հարցի լուծմանը` բանակցությունների միջոցով:
-Ադրբեջանը հարցի լուծումը տեսնում է տարածքային ամբողջականության սկզբունքի շրջանակներում ԼՂ-ին ինքնավարություն տալով, հայկական կողմը` ազգերի ինքնորոշման սկզբունքի շրջանակներում ԼՂՀ կարգավիճակի ընդունումով, երկու կողմերն էլ հակված չեն նահանջի։ Սա փակուղի չէ՞:
-Չեմ կարծում։ Միջազգային հանրությունը պնդում է խաղաղ բանակցությունները շարունակելու անհրաժեշտությունը և բացառում հարցի ռազմական լուծումը` սա մի կողմից, մյուս կողմից` տարեցտարի ավելանում է ազգերի ինքնորոշման սկզբունքի հիման վրա ձևավորված պետությունների թիվը: Նման հակամարտությունները հեշտ չեն լուծվում, բազում օրինակներ կան, երբ համանման կոնֆլիկտները տասնամյակներով ձգվել են, մինչև ստեղծվել են լուծման հնարավորություններ:
-Հայաստանի ներքաղաքական իրավիճակն ինչպե՞ս եք գնահատում:
-Նախընտրական տարի է` իր բոլոր հատկանիշներով, քաղաքական ուժերը սկսել են նախընտրական պայքարը:
-ՀՀԿ-ն էլ է՞ այդ պայքարում:
-Ոչ, ՀՀԿ-ն մեծ ու կայացած կուսակցություն է, ներկայացված է ամբողջ հանրապետությունում, բոլոր մարզերում ունի գրասենյակներ, որոնք գործում են ամբողջ տարին, մինչդեռ այլ կուսակցություններ ընտրություններից առաջ դեռ նոր լուծում են տարածքային կազմակերպություններ ու գրասենյակներ ունենալու խնդիրները:
-Հնարավո՞ր է, որ ընտրություններից առաջ կոալիցիան տրոհվի:
-Մարդը, առավել ևս քաղաքական գործիչը, պիտի գնահատի իր խոսքի արժեքը. եթե որոշում է կայացվել, եթե այդ որոշումը հուշագրի տեսքով ստորագրվել է, պետք է կատարվի, սա ոչ այնքան իրավական, որքան մարդկային հարաբերությունների, քաղաքական կուլտուրայի, գիտակցական մակարդակի խնդիր է: Եթե նույնիսկ կոալիցիան տրոհվի, ՀՀԿ-ն չի լինելու դրա նախաձեռնողը:
-ԲՀԿ-ն կարո՞ղ է քաղաքական իրավիճակի փոփոխության պատրվակով դուրս գալ կոալիցիայից և խորհրդարանական մեծամասնություն դառնալու փորձ ձեռնարկել:
-Յուրաքանչյուր կուսակցություն ինքն է որոշում իր ռազմավարությունն ու մարտավարությունը, նորմալ, քաղաքական գործընթաց է, երբ քաղաքական ուժերը որոշում են առանձին մասնակցել ընտրություններին, նույնքան նորմալ, քաղաքական գործընթաց է, երբ դաշինքով են մասնակցում: Ժամանակը ցույց կտա, թե ինչքան են արդարացի ԲՀԿ-ի ակնկալիքները: Հաջողության հասնելու համար հավասարապես կարևոր է սեփական ուժերը չթերագնահատելը և չգերագնահատելը: Ես կարծում եմ, որ մենք այս ձևաչափով կգնանք ընտրությունների:
-ՀՀ երկրորդ նախագահն իր հարցազրույցներից մեկում հավաստիացնում էր, որ ԱԺ ընտրություններում ՀՀԿ-ի ցուցակն ինքն է կազմել. չե՞ք կարծում, որ նա նորից է ուզում ցուցակ կազմել:
-Ոչ: Անկախ Հայաստանի երեք նախագահներն էլ իրականում միշտ եղել են քաղաքականության մեջ, պաշտոնաթողությունից հետո էլ իրենք են որոշել քաղաքականության մեջ իրենց մասնակցության չափն ու ձևը: Քաղաքական գործչի համար ամենակարևորը իրականությունից չկտրվելն է, քաղաքական ուժերին ու սեփական ուժերին համարժեք գնահատական տալը:
-Քաղաքական ուժերը իրենց ներքին վերադասավորում-վերագնահատումներն արե՞լ են արդեն:
-Դա գործընթաց է։ Այն ուժերը, որ միշտ ակտիվ քաղաքականության մեջ են, վերադասավորումների լուրջ խնդիր չունեն, իսկ այն ուժերը, որ ընտրությունից ընտրություն են քնից արթնանում, վերադասավորումների կարիքն էլ չունեն, քանի որ լուրջ դերակատար չեն կարող լինել: Ընտրության ժամանակ յուրաքանչյուր քաղաքական ուժ ստանում է իր արժանի գնահատականը:
-Նախընտրական մեկնարկը միայն քաղաքական ուժերի՞ն է վերաբերում, թե՞ նաև անհատներին:
-Հարկադրված եմ խոսել մի վատ միտումի մասին. գնահատման չափանիշ է դառնում ոչ այնքան արված աշխատանքը, որքան այդ աշխատանքը լայնքով ու երկայնքով ներկայացնելը` որտեղ հնարավոր է ու որքան հնարավոր է: Կարծում եմ` որևէ քաղաքական գործչի վարկանիշը չի բարձրանում անընդհատ տեսանելի-լսելի լինելուց: Ամեն ինչ չափի մեջ է ընկալելի, բայց նախընտրական շրջանում եթերում ու թերթերում գերակտիվությունը գերնպատակ է դառնում, իսկ եթե ամբողջ օրը մարդիկ «էկրանին» են, ե՞րբ են հասցնում աշխատել:
-Վլադիմիր Ժիրինովսկին հպարտանում է, որ իր կուսակցությունը Ռուսաստանի ամենաերիտասարդ կուսակցությունն է։ ՀՀԿ-ն կարո՞ղ է իր մասին նույնն ասել:
-Պարտադիր չէ, որ ամենաերիտասարդն ամենալավը լինի: Երիտասարդությունը, իհարկե, նոր գաղափարներ ու նոր ընկալումներ է բերում, բայց երիտասարդությունը փորձի պակաս է, մաքսիմալիստական ընկալումներ են: Նրանք, ովքեր շատ երիտասարդ տարիքում անդամագրվում են կուսակցություններին, արդեն մի քանի կուսակցություն են փոխել, առանձնապես վստահություն չեն ներշնչում, որովհետև կուսակցությունը կարիերայի կառուցման գործիք չէ, կուսակցությունը գաղափարով համախմբված մարդկանց միություն է: ՀՀԿ-ն կողմնակից է ճիշտ համամասնության, և՛ երիտասարդների, և՛ միջին ու ավագ տարիքի կուսակցականների ընդգրկման իր կազմում: Քաղաքականության մեջ շատ կարևոր է սովորելը, փորձի փոխանակումը, երիտասարդները երկար ճանապարհ պիտի անցնեն, հասունանան, կոփվեն, սովորեն սեփական տեսակետները ոչ միայն արտահայտել ու պաշտպանել, այլև կուսակցության շահին ստորադասել: ՀՀԿ-ի երիտասարդական թևը բավականին ակտիվ է աշխատում և շատ է օգնում կուսակցությանն իր նախաձեռնություններով ու ծրագրերով:
-Բարեկեցիկ կյանքի, փողի, համբավի, արագ հաջողության համար շատ երիտասարդներ անդամակցում են իշխանական կուսակցություններին, ինչը հիշեցնում է կոմունիստական ժամանակները. եթե ուզում էիր ինչ-որ բանի հասնել, պետք է կոմունիստ լինեիր, բայց այն տարիներին կային որոշակի մասնագիտական ու մարդկային չափանիշներ: Երիտասարդ կարիերիստների այսօրվա փաղանգը վտանգավոր չե՞ք համարում ոչ միայն որևէ կուսակցության, այլև պետության համար:
-Ես խորապես համոզված եմ, որ երիտասարդի համար կյանքն այնքան հետաքրքրություններ ունի, որ կուսակցությունն ու քաղաքականությունը չեն կարող գլխավորը լինել, քաղաքականությունը հասուն մարդու գործ է, բայց և կողմ եմ, որ երիտասարդների կարծիքը հաշվի առնվի: Իսկ կարիերիստների դեմ պետք է պայքարել, նրանց «հաջողությունից» ո՛չ պետությունն է շահում, ո՛չ իրենք, ի վերջո, տարիներ անց նրանք հասկանում են, որ դժբախտ ճակատագրի համար մեղավոր են իրենք, բայց տարիները հետ չես բերի: Աշխատանք գտնելու շատ ավելի արժանապատիվ տարբերակներ կան:
-Հայ-ֆրանսիական հարաբերությունների նոր զարգացումները ներքին ու արտաքին քաղաքականության մեջ ինչպե՞ս եք գնահատում:
-Երեք հարթության մեջ դիտարկենք հարցը` քաղաքական, տնտեսական, մշակութային: Երեք ոլորտներում էլ զարգացումն ակնհայտ է: Ես, որպես Հայաստանի քաղաքացի, հպարտ եմ, որ Ֆրանսիայի պես երկրի նախագահը նման հայտարարություններ արեց` կոնկրետ ու ճշգրիտ: Փաստորեն, և՛ ցեղասպանության խնդրի, և՛ Ղարաբաղի հարցի, և՛ ժամանակակից տնտեսության մեջ ամենակարևոր` էներգակիրների հարցի առնչությամբ առանց դիվանագիտական մշուշի, ասվեց հիմնականը, ու դա մեծ առաջընթաց է, որ խոստանում է լավ հեռանկարներ: Ֆրանսիան ԵՄ հիմնարար անդամ երկիր է և ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահ. միայն այս երկու փաստերն ամեն ինչ ասում են:
-Ձեր կարծիքով` Ֆրանսիան Հարավային Կովկասում իր ներկայությունն զգալի դարձնելու հա՞յտ ներկայացրեց:
-Այդ հայտը նոր չի ներկայացվում: Ֆրանսիան ժողովրդավարական արժեքների հիմքով քաղաքակիրթ ու զարգացած պետություն է, ժամանակակից աշխարհում չկա որևէ կարևոր հարց, որ լուծվի առանց Ֆրանսիայի մասնակցության: Հայ-ֆրանսիական կապերը դարերի պատմություն ունեն, նույնիսկ եթե միայն մշակութային առնչությունները քննարկենք, ժամերով խոսելու թեմա լինի:
-Էներգակիրների հարցում հայ-ֆրանսիական համագործակցությունն այս ոլորտում գերիշխանություն ունեցող Ռուսաստանի խանդը չի՞ հարուցի:
-Ռուսաստանի հետ սերտ հարաբերություններ ունենալը չի բացառում եվրոպական երկրների հետ հարաբերությունների զարգացումը։ Ռուսաստանն ինքը ակտիվ համագործակցում է Եվրոպայի հետ:
Զրույցը վարեց Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆԸ

Մեկնաբանություններ