Մի ժամանակ ամերիկյան հնդկացիների մասին էի կարդում, և մի հետաքրքիր երևույթ էի նկատել՝ թե ինչպես էին նրանց իրենց հողերից հանում ու կոտորում։

Մի 20 տարի առաջ ակտիվ աշխատում էի ամերիկյան պատվիրատուների համար՝ հեռահար ՏՏ ծառայութուններ մատուցելով։ Ընտիր պատվիրատուներ ունեի։ Կարելի է ասել՝ ներկայացնում էին ԱՄՆ-ի իսկական վերնախավը, վերին աստիճանի ինտելիգենտ և շատ կարգին մարդիկ էին։

Արցախի թեմայից հետո, թերև, ամենազանգվածայինը, ամենաողբերգականը Հայաստանում, Երևանում թմրանյութերի տարածվածությունն է։

Ի՜նչ սիրուն է մեր հայրենիքը: Մեկ-մեկ նայում եմ մեր չքնաղ բնաշխարհին, ու գեղեցկությունից համրանում, շունչս կտրվում է. մեր լեռները, անտառները, եկեղեցիները՝ ասես Սարյանի, Մինասի կատավները կենդանություն են առել: Բա մեր աղջիկնե՜րը՝ մեկը մեկից սիրուն, բա մեր խոհանո՜ցը, բա մեր երգե՜րը, բա մեր աստվածային այբուբե՜նը․․․ Իսկ ինչքա՜ն հանճար ենք տվել աշխարհին, որոնցով հպարտանում ենք, աջուձախ պարծենում։ Ո՜նց չսիրես էդ հայրենիքը։

Մեր գլխավոր խնդիրն այս քարոզարշավում մարդկանց ոտքի հանելն է։ Նիկոլ Փաշինյանը գործնականում հենարան չունի։ Մնում է հաղթահարել ապատիայի ու հուսահատության պատը։

Անհատի կուլտի առաջացման առաջին պայմանը մարդկանց ստրկամտությունն է։ Հենց ստրկամտությունը, ոչ թե տգիտությունը, քանի որ անհատի կուլտը սարքվում է, առաջին հերթին, գրագետ ու գիտուն ստրկամիտներով։

Այս իշխանության արատավոր աշխարհայացքն ունի շատ հին արմատներ, որի անատոմիան հասկանալն այսօր չափազանց կարևոր է: Սկզբի համար ստիպված ենք խորանալ պարտության մեջ:

Մարդկանց հետ ուղիղ շփումը հսկայական ինֆորմացիա է տալիս, համ էլ՝ ինֆորմացիա փոխանցելու հնարավորություն։

Փաստորեն, միավորվելու բազմաթիվ կոչերը՝ գրավոր կամ բանավոր, անպատասխան մնացին։ Ուստի որոշեցի փորձել ամենակարճ և ուղիղ ճանապարհը, մաթեմատիկայի լեզվով ասած՝ համեմատության հնարքին դիմել։ Ուզում եմ համեմատել հինը և նորը՝ Բերձորի ճանապարհը և մեր հանճարեղ էպոսը։ Համեմատության համար ընտրել եմ էպոսի երկու համառոտ դրվագ։

Հայաստանը՝ Խրախճանքը, և Արցախը՝ Ժանտախտը, մեր հայկական երկու հակադիր իրականության անբաժանելի մասերն են։