Սերժ Սարգսյանը վերադարձավ Մոսկվայից: Մոսկվան ակնհայտորեն գոհ էր նրանից: Բրյուսելից էլ վերադարձավ: Իսկ Բրյուսելն այնքան էր գոհ, որ Մարտենսը հերթական անգամ մեղադրվեց ՀՀԿ «գրվելու» մեջ: Ավելին` լուրեր հասան, թե Եվրոպան «գտել» է, որ Րաֆֆին անկանխատեսելի է (շա՜տ), ու, որպես պրոյեկտ, ոչ մի փշուր արևմտյան ոգի չի պարունակում. թող ամերիկացիք ու ռուսները դարդ անեն էդ ամենի շուրջ` մտածել էր Եվրոպան:

Կարելի էր կարծել` նոր աշխարհակարգ կերտելու ճամփին ահագին հնացել էր ոչ անհայտ Ջին Շարպի տեսությունը, որն իր փայլուն գործարկումն ապրեց ԽՍՀՄ-ի փլուզման օրերին, հետո էլ Մայդանում և վրացական «վարդերի», զուգահեռ` հարավսլավական «բուլդոզերների», ղրղզական «կակաչների» և «ուղտերի» հեղափոխությունների ժամանակ: Մանավանդ որ, «արաբական գարունը» քիչ էր մնացել ղեկավարելի քաոսը «նետեր ձորը»։

Հարավային Կովկասում շարունակվում է սպառազինությունների մրցավազքը, և խոշոր պետություններն ակտիվորեն նպաստում են դրան։ Սակայն եթե Հայաստանը, մեծացնելով իր ռազմական հզորությունը, միանգամայն հասկանալիորեն հայտարարում է, որ շահագրգռված չէ նոր պատերազմով, ապա Ադրբեջանն ու Վրաստանը ջանում են արտաքին աշխարհին ամեն կերպ համոզել, թե սպառազինությունների մրցավազքը խթանում են հարևան ագրեսոր պետությունները։ Ընդ որում, եթե Վրաստանը քչից-շատից չափավոր դիրք է պահպանում, ապա Ադրբեջանը միանգամայն բացահայտորեն ազդարարում է քաղաքական հեռանկարի վերաբերյալ իր պատկերացումների ագրեսիվ էությունը։

Ներքաղաքական մեռած կյանքում աշխուժություն մտցնողը շարունակում է մնալ հացադուլ հայտարարած ՀՀ նախագահի թեկնածու Րաֆֆի Հովհաննիսյանը, որին այցելում, զորակցություն են հայտնում ինչպես ընդդիմադիր և իշխանամետ գործիչները, այնպես էլ՝ առանձին մտավորականներ: Կարելի է ասել, որ Րաֆֆին իր շուրջը ստեղծել է յուրօրինակ կոնսոլիդացիա՝ անկախ քաղաքական համակրանքներից ու շահերից: Եվ, ինչպես երկու տարի առաջ, այս անգամ էլ նրան այցելել է ԱԺ նախագահ Հովիկ Աբրահամյանը:

Մոսկվայում նկատվում է որոշակի անհանգստություն, բայց, ամեն դեպքում, այստեղ չեն հասկանում այն քաղաքական տրամադրությունները, որ տիրում են Հայաստանում։

Գիտե՞ք` որն է ամենաանցանկալի վիճակը քաղաքականության մեջ` սովորական դառնալը: Անգամ ամենաանսովոր վիճակները արագ են սովորական դառնում, եթե ժամանակի մեջ փոփոխություններ չեն լինում: Մենք բոլորս արագ ընտելացանք Ազատության հրապարակի հացադուլանստացույցային կարգավիճակին և առավելագույնը, որ անում ենք` պարզելն է` ինչ կա-չկա այսօր:

Հայաստանի անկախության պատմությունը սերտորեն կապված է, կարելի է ասել` միահյուսված է Արցախի ինքնորոշման խնդրի հետ: 1988-ի շարժումը սկսվեց որպես Արցախը Մայր հայրենիքի հետ վերամիավորելու շարժում, որի պտուղներից էր նաև Հայաստանի անկախությունը: Մարտական գործողությունների արդյունքում ազատագրված Արցախի հիմնախնդիրը մշտապես եղել է Հայաստանի ներքին և արտաքին քաղաքական հարցերի օրակարգի առաջնահերթություններից մեկը։ Ի դեպ, ՀՀ և ԼՂՀ քաղաքական ուժերը, սկսած 1988-ից, մեծ մասամբ կարողացել են նույնական դիրքորոշում ցուցաբերել հակամարտության կարգավորման և Արցախի ապագային առնչվող հարցերում:

Ըստ երևույթին, Ֆրանսիայի մուսուլմանացման գործընթացն արդեն համարելով անշրջելի, ռուսաստանյան լրատվամիջոցները ուշադրությունը կենտրոնացրել են Մեծ Բրիտանիայի վրա: Եթե Ֆրանսիային «մնացել է» մոտ երեք տասնամյակ (ֆրանսիական ընտանիքների մեկ երեխային տեղի մուսուլմանները հակադրում են առնվազն չորսը, գումարած անվերահսկելի ներգաղթը), ապա Բրիտանիայի «կիսալուսնացումը» կանխատեսվում է այս դարի երկրորդ կեսին: Եվ սրանք հիվանդ երևակայության արդյունք չեն:

Անդրադառնալով այն հարցին, թե ինչու Սերժ Սարգսյանը հեռացրեց Հայաստանից իր փեսային, քաղաքագետ Հմայակ Հովհաննիսյանը ֆեյսբուքյան իր էջում զետեղել է հետևյալ դիտարկում-վերլուծությունը:

Տարօրինակ ժամանակներ ենք ապրում, տարօրինակ: Զգուշացիր մարտյան իդեններից` ժամանակին ասել էին Հուլիոս Կեսարին, իսկ նա ծիծաղել էր ու անցել առաջ: Իսկ ժողովուրդը հետո քար քարի վրա չթողեց Սենատից ու նույնիսկ մարմարի բեկորները կրեց-տարավ տուն` հավատալով, որ հզորության ու հավերժության հետ է հաղորդակցվում: Ժողովուրդը, որ հասկանում է ամեն ինչ, բայց ամեն ինչ չի ներում: