3 տարի առաջ բոլորովին ուրիշ Ֆրանսիա Էմանուել Մակրոնին ընտրեց նախագահ

3 տարի առաջ՝ 2017-ի մայիսի 7-ին Էմանուել Մակրոնն ընտրվեց Ֆրանսիայի նախագահ: Եռամյակը համընկավ COVID-19-ի պանդեմիայի և ածանցյալ աննախադեպ տնտեսական անկման հետ: Ելիսեյան պալատում չեն պատրաստվում նշել եռամյակը: Իրոք, հիմա տոնի ժամանակ չէ՝ Ֆրանսիայի քաղաքական, տնտեսական ու սոցիալական օրակարգը կառուցվում է կորոնավիրուսի դեմ պայքարի և հարուցած տնտեսական ճգնաժամի շուրջ:

2017-ի մայիսի 7-ին մթնոլորտը բոլորովին այլ էր՝ հազարավոր մարդիկ եկան Լուվրի մոտ՝ նշելու նախագահական ընտրություններում 39-ամյա Էմանուել Մակրոնի հաղթանակը, որ բավականին վստահ (թեպետ ոչ այնքան, ինչքան իր ժամանակին Ժակ Շիրակը) երկրորդ փուլում առաջ անցավ ծայահեղ աջերի թեկնածուից, իսկ առաջին փուլում հաղթեց աջերին ու ձախերին: Կառուզել հրապարակում այն ժամանակ երիտասարդներ էին, որ թափահարում էին ֆրանսիական եռագույնն ու ԵՄ-ի դրոշները: Ասում էին, որ Էմանուել Մակրոնի հաղթանակը հույսի խորհրդանիշ է ավանդական կուսակցությունների փլուզման համապատկերում, պոպուլիզմի նկատմամբ հաղթանակի խորհրդանիշ: Բայց դեռ այն ժամանակ Մակրոնն ասաց, որ իրեն հաղթանակ նվիրած ֆրանսիացիները քարտ բլանշ չնվիրեցին: Նա առանձին դիմեց նրանց, որ քվեարկել են իր օգտին ոչ թե սրտով, այլ նվազագույն չարիքի սկզբունքով:

Մակրոնի նախագահական ժամկետը մինչև այսօր մթագնել են նվազագույնը երեք մասշտաբային ճգնաժամեր՝ քաղաքական, սոցիալական, սանիտարական: Առաջին ճգնաժամը՝ «Բենալիի գործն» էր՝ նախագահի աշխատակազմի աշխատակից Ալեքսանդր Բենալիի շուրջ սկանդալը, ում մեղադրում էին բռնության անիրավազոր կիրառման, զենքի անօրինական պահման, պաշտոնական իրավասությունների չարաշահման մեջ: Հաջորդը «դեղին ժիլետների» շարժումն էր, որ սկսվեց իբրև բողոքի ակցիա բենզինի գնի բաձրացման դեմ: Զայրացած մեքենատերերի ակցիաները վերաճեցին տարերային «ժողովրդական» շարժման՝ ստիպելով իշխանություններին զիջումների գնալ և կազմակերպել ազգային դեբատների մարաթոն: Ֆրանսիայի Պետական խորհրդի նախկին անդամ, սահմանադրական իրավունքի մասնագետ Դիդիե Մոսը RFI-ին հարցազրույցում ասաց, որ համազգային բանավեճերը փորձ էին լեգիտիմություն տալու քաղաքականության բովանդակությանը և կատարեցի 2017-ի նախընտրական ծրագրային դեբատների դեր: Ընդդիմությունը այն ժամանակ կասկածներ էր հայտնում բանավեճերի անկախության վերաբերյալ:

Վերջապես՝ կորոնավիրուսի պանդեմիան, ճգնաժամ, որ, իհարկե, ոչ միայն ֆրանսիական է, այլև՝ համաշխարհային: Բայց Ֆրանսիան Իտալիայի Իսպանիայի, Մեծ Բրիտանիայի պես՝ հատկապես հայտնվեց համաճարակի ազեցության տակ: COVID-19-ից Ֆրանսիայում արդեն 26 000 մարդ է մահացել: Միլիոնավոր քաղաքացիներ հայտնվել են հարկադիր գործազրկության կարգավիճակում կարանտինային սահմանափակումների պատճառով: Կառավարությունը ծրագրել է մայիսի 11-ից աստիճանական ելք կարանտինից, բայց շատերն են վախենում համաճարակի երկրորդ ալիքից: Ակնհայտ է, որ մնացած 2 տարիները պանդեմիայի հետևանքների հաղթահարմանն են ծառայելու: Այս ճգնաժամն արդեն գլխիվայր է շրջել Էմանուել Մակրոնի տնտեսական ծրագրի հիմքերը՝ ջնջել է գործազրկության նվազումն ու պետական պարտքի նվազեցումը: 24 միլիարդ եվրո է ծրագրվում ծախսել միայն ժամանակավոր գործազրկության փոխհատուցման վրա: Չի բացառվում, որ իշխանությունները, հանուն ազգաին համերաշխության պահպանման՝ հրաժարվեն կենսաթոշակային բարեփոխումից, որ բուռն քննարկումներ էին հարուցել: Խոսելով պանդեմիայից հետո կյանքի մասին Մակրոնն արդեն կոչ է արել հրաժարվել «տրորված ճանապարհներից» և «սովորել փոխվել»: Նախագահի շրջապատում ասում են, որ ինքնիշխանության և նրա հետ կապված «made in France»-ի հասկացությունները կդառնան Ֆրանսիայի քաղաքականության կենտրոնական լետմոտիվներ: Էմանուել Մակրոնը վերջերս շատերին զարմացրեց՝ խոսելով գլոբալացման որոշ ձևերից հրաժարվելու և «որոշ բարիքներ ու ծառայություններ շուկայական օրենքների ոլորտից» դուրս բերելու մասին: Հավանաբար՝ իր դերն է խաղացել Ֆրանսիայի կախումը Չինաստանից դիմակների արտադրության հարցում, որ այդքան հստակ արտահայտվեց համաճարակի ժամանակ: Հետկարանտինային քաղաքականության մյուս կարևոր ուղղությունը պետք է դառնա բնապահպանությունը: Իշխանություններն արդեն հստակ ազդանշաններ են հղել՝ խոստացել են աջակցել Air France ավիաընկերությանը, որ տուժել է կորոնավիրուսի համաճարակից, բայց պայմանով, որ ավիափոխադրողը կստանձնի բնապահպանական պարտավորություններ:
RFI

Հ.Գ. Իսկ ո՞վ կմոռանա Էմանուել Մակրոնի արցունքները 2019-ի ապրիլի 15-ին այրվող Նոտր Դամի առաջ: Ֆրանսիայի պատմությունը չար կատակ խաղաց ինքն իր գլխին՝ իշխանության բերելով ամենաերիտասարդ նախագահին՝ հաջողության բոլոր երաշխիքներով, սկսեց ամեն քայլափոխին նրա առաջ շարել բարիկադներ: Էմանուել Մակրոնն ուներ ոչ միայն Ֆրանսիան, Եվրամիությունը ժամանակի պահանջներին համարժեք դարձնելու ծրագիր: Բայց նրա բախտն արդեն չէր բերել 2016-ից, երբ ԱՄՆ նախագահ ընտրվեց Դոնալդ Թրամփը՝ իր «Նախևառաջ Ամերիկան» կարգախոսով, որին հաջորդեց գործնականում հակաեվրոպական քայլեր՝ թե ՆԱՏՕ-ի, թե ԵՄ-ի դեմ: Նրա բախտը չբերեց, որ Մերձավոր Արևելքում իրադարձությունները սկսեցին զարգանալ այլ սցենարով՝ Թուրքիան որոշեց տարածաշրջանային առաջատար խաղալ, Եվրոպան հեղեղվեց միգրանտներով: 2016-ին Մեծ Բրիտանիան որոշեց դուրս գալ ԵՄ-ից, ու դա նոր վիճակ էր, թե Լոնդոնի, թե Բրյուսելի համար: Միգրանտների ճգնաժամի պատճառով որոշակիորեն թուլացած Գերմանիան Փարիզի առաջ կանաչ ճանապարհ էր բացում ԵՄ առաջին ջութակ դառնալու համար՝ Էմանուել Մակրոնի կատարմամբ: Գուցե ամեն ինչ ստացվեր, եթե Թրամփի թեթև ձեռքով Ֆրանսիան կաթվածահար չլիներ դեղին ժիլետների շարժումով, հետո էլ ասպարեզ չգար COVID-19-ը… Փաստացի՝ Էմանուել Մակրոնը Հինգերորդ Հանրապետության պատմության մեջ կմնա իբրև նախագահ, որ ժամանակ չունեցավ իր ծրագրերը իրականացնելու: Կհասկանա՞ն 2022-ին դա ֆրանսիացիները՝ ևս 5 տարի նրան տալով, թե՞ պոպուլիստների ու ազգայնականների ալիքը բարեփոխիչ նախագահին կծածկի, ոչ ոք չի կարող ասել: Մի՞թե 2019-ին որևէ մեկը գիտեր՝ ի՞նչ նշանաբանի տակ է աշխարհը 2020-ը ապրելու:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ