Փետրվար. Հայաստանի և Արցախի ներքին իրադարձությունները հնարավորություն չտվեցին լիովին ըմբռնելու Սիրիայի խորհրդարանի որոշման նշանակությունը
06.03.2020 | 01:22
Հասարակությունը հենց փետրվարին ստացավ թիվ երկու տագնապալի ահազանգը, այն էլ՝ Արցախից։ Մենք բոլորս ազգովին, ինչպես ասում են, «հեղափոխություն խաղացինք», բայց որ Արցախն էլ կարող էր «վարակվել այդ վիրուսով», դա անսպասելի էր։ Բանը հասավ նրան, որ փետրվարի սկզբին Ադրբեջանի ԿԸՀ-ն դիմեց «Ադրբեջանի հայազգի քաղաքացիներին»։ Եթե որևէ մեկը մտածում է, թե Բաքվի ընտրական կեղծիքների գլխավոր ֆաբրիկան իրականում դիմել է ինչ-որ վարկածային «Ադրբեջանի հայ քաղաքացիներին», ապա իրապես սխալվում է։ Ոչ, Բաքվում նկատի ունեն Արցախի Հանրապետության քաղաքացիներին։ Եվ «դիմումը հայերին» եղել է այն պատճառով, որ Ալիևների կլանը փետրվարի 9-ին նախատեսում էր արտահերթ խորհրդարանական «ընտրություն»։ Այդ բառը չակերտների մեջ է վերցված, որովհետև Ադրբեջանում երբեք ընտրություն չի եղել, եղել են միայն բեմականացումներ, ներկայացումներ։ Ի դեպ, այդ կեղծ ընտրությունն արդեն եղել է։ Ինչպես ասում են, «յուղի պես». ինչպես ուզում էին Ալիևների ու Փաշաևների կլանները, այնպես էլ եղավ։
Արցախի Հանրապետության Մարդու իրավունքների պաշտպան Արտակ Բեգլարյանն այն օրերին մեկնաբանել է Ադրբեջանի ԿԸՀ-ի հայտարարությունը, որում մասնավորապես ասվում էր, որ «ադրբեջանական իշխանությունները պատրաստ են օրենսդրական քայլեր ձեռնարկելու, որպեսզի Ղարաբաղի հայերը, որոնք Ադրբեջանի քաղաքացիներ են, մասնակցեն փետրվարի 9-ի խորհրդարանական ընտրությանը»։ «Թվիթերում» այդ ժամանակ Արտակ Բեգլարյանը գրել է. «Ես ապշած եմ այդ մեծահոգությունից։ Դրա փոխարեն թող մտածեն հայատյացության մասին, երկրի ներսում մարդու իրավունքների ու ժողովրդավարության մակարդակի մասին։ Համոզված եմ, որ ադրբեջանցիներին կթույլատրվի մասնակցել Արցախի ընտրություններին, եթե նրանք ստանան մեր քաղաքացիությունը»։
Թվում է, թե վատ պատասխան չէ։ Իրականում Արտակ Բեգլարյանի պատասխանը շատ հակահայկական է։ Ահա թե ինչու։ Որևէ «ադրբեջան» չի ունեցել և չունի ո՛չ Ղարաբաղ, ո՛չ Արցախ։ Առավել ևս Արցախի հայերը «Ադրբեջանի քաղաքացիներ» չեն։ Ե՛վ Ադրբեջանում, և՛ Հայաստանում քաղաքացիության ինստիտուտն առաջացել է միայն 1991 թ. դեկտեմբերից հետո, երբ հայտարարվել է ԽՍՀՄ-ի ինքնալուծարման մասին։ Մինչ այդ Խորհրդային Միության ներսում կար միասնական, համախորհրդային քաղաքացիություն։ Չկար «Էստոնիայի քաղաքացիություն» կամ «Ադրբեջանի քաղաքացիություն» և այլն։ Բայց նույն 1991 թ. դեկտեմբերին Արցախ-ԼՂՀ-ի ողջ տարածքում համաժողովրդական հանրաքվե կայացավ անկախության մասին։ 29 տարի աշխարհը գիտի անկախ Արցախի Հանրապետությունը իր Սահմանադրությամբ, իր քաղաքացիությամբ։ Եվ ոչ մի հայ երբևէ չի դիմել Բաքվին, թե՝ «ինձ քաղաքացիություն տվեք»։ Գուցե մե՞նք չգիտենք ինչ-որ բան մինչև հիմա։ Գուցե Արցախից ինչ-որ դավաճան սրիկա, այնուամենայնիվ, դիմե՞լ է Բաքվին «քաղաքացիություն ստանալու համար»։ Եթե ոչ, ապա Ստեփանակերտում ինչու՞ ոչ մեկը չի կանգնեցրել Ադրբեջանի ԿԸՀ-ի ստախոսներին։ Ինչու՞ Երևանում որևէ մեկը կտրուկ պատասխան չտվեց ու տեղը չդրեց կոյունլու (խոյերի) ցեղի չափն անցած հետնորդներին։
Պարոն Բեգլարյանը պետք է իմանա, որ թուրքերը կորցրել են Արցախում ապրելու բոլոր իրավունքներն այն բանից հետո, երբ, առաջին, անտեսեցին 1991 թ. դեկտեմբերի հանրաքվեն։ Երկրորդ, իրենց բոլոր բնակավայրերը վերածեցին կրակակետերի, որոնցից կանոնավորապես գնդակոծում էին Ստեփանակերտն ու Արցախ-ԼՂՀ-ի մյուս քաղաքներն ու գյուղերը։ Այսինքն, թուրքերն ի սկզբանե այնպես են իրենց հետևից բոլոր կամուրջներն այրել, որ այժմ՝ 2020 թ., ոչ ոք, անգամ որպես ենթադրություն, չի կարող խոսել Արցախ թուրքերի վերադառնալու, առավել ևս, Արցախի Հանրապետության քաղաքացիություն ստանալու և արցախյան ընտրություններին մասնակցելու հնարավորության մասին։
Բայց կա նաև երրորդը, և այն տագնապալի ու ցավալի է հայ ազգի համար, ինչպես Արցախի, այնպես էլ ՀՀ-ի բնակչության։ Վաղուց Ադրբեջանի ԿԸՀ-ի կեղծարարները «դիմումներ» չէին ուղղել Արցախի հայերին, և ահա «ժողովրդավարություն» խաղալու թուրքական «կրկեսը» վերսկսվել է։ Ո՞վ է մեղավոր։ Իրականում այս հարցը ոչ թե հռետորական է, այլ շատ կոշտ ու կոնկրետ։ Թշնամին սիրում է օգտվել հայերի սխալներից։ Միշտ այդպես է եղել։ Եկեք միասին փորձենք պատասխանել այն հարցին, թե ով է մեղավոր, որ Ադրբեջանի ԿԸՀ-ում Ալիևների կլանի խամաճիկները դարձյալ սկսել են արծարծել այն միտքը, որ «Ղարաբաղի հայերը, որոնք Ադրբեջանի քաղաքացիներ են», մասնակցեն թուրքերի ընտրությանը։ Երևանից ո՞վ է «փոխանցում կատարել» թուրքերին, որ նրանք այդքան ոգևորվել են, Երևանում այդ ի՞նչ դավաճան է գործում ի շահ թուրքերի և Արցախի հայերի դեմ։ Եվ այնուամենայնիվ, ինչու՞ են Ստեփանակերտում գտնվում մանր մարդուկներ, որոնք (գուցե փողի դիմա՞ց) համաձայնում են պաշտոնական Երևանի կեղտոտ խաղերը խաղալուն։ Ցավոք, Արցախից տհաճ անակնկալները դրանով չվերջացան։ Փետրվարին Ստեփանակերտում տեղի ունեցած որոշ սակավ հասկանալի «քաղաքական հնարքներ» ուժեղացրին այն կասկածները, որ Երևանի «հեղափոխության» շնորհիվ այժմ Արցախում էլ լիքը ամբոխ կա, որը համաձայն է վաճառվելու։ Արցախի քաղաքական կյանքի փետրվարի վերջին տասնօրյակի որոշ իրադարձություններ տարակուսանք ու զարմանք են հարուցում։ Քանի որ նախագահի թեկնածուների պաշտոնական գրանցումն ավարտվել է փետրվարի 25-ին, այժմ և՛ Հայաստանի, և՛ Արցախի հասարակությունը հատուկ ուշադրությամբ է ընկալում Ստեփանակերտից եկող նորությունները։ Ինչպես հայտնի է, ընտրությունը կկայանա մարտի 31-ին։ Ահա այդ ֆոնին ԼՂՀ պաշտպանության բանակի նախկին հրամանատար, գեներալ-լեյտենանտ և Արցախի հերոս Սամվել Բաբայանը դատական մարմիններից մերժում է ստացել ոչ միայն վերջին 10 տարում Արցախում բնակված լինելու մասին համապատասխան տեղեկանք տալու, այլև որպես նախագահի թեկնածու գրանցվելու իրավունքի մասին։
«Ճիշտն ասած, ես այդպիսի շրջադարձ չէի սպասում, բայց, մյուս կողմից, գեներալ Բաբայանը, որին զրկել են ընտրարշավին մասնակցելու իրավունքից, պետք է աներ իր ընտրությունը և պաշտպաներ գրանցված թեկնածուներից որևէ մեկին»,- ասել է Արցախի նախկին արտգործնախարար Արման Մելիքյանը։ Եվ ահա Արցախի հերոսը հայտարարել է, որ պաշտպանելու է Մասիս Մայիլյանին, որը մինչև վերջերս ԼՂՀ արտգործնախարարն էր։ Այ հենց դա կասկածներ է հարուցում։ Ընդ որում, ոչ միայն այն պատճառով, որ, ինչպես արդարացիորեն շատերն էին նշում և՛ Երևանում, և՛ Ստեփանակերտում, Բաբայանին պաշտպանում էին, այսպես ասենք, հասարակ մարդիկ, իսկ Մայիլյանին՝ հիմնականում զուտ մտավորականները։ Եվ այն հարցը, թե գեներալի պաշտպանությունը կուժեղացնի՞ Մայիլյանի դիրքերը, այժմ ամենահրատապներից է։ Առնվազն՝ Արցախում։ Կրկին լսենք Արման Մելիքյանին։ Նա ասել է, որ շատ բան կախված է լինելու նրանից, թե ինչպես են կազմակերպվելու ինչպես Մայիլյանի, այնպես էլ Բաբայանի նախընտրական քարոզարշավները. «Նրանց դաշինքը դեռ պետք է ձևավորվի և ապացուցի իր կենսունակությունը Արցախի նախընտրական կոշտ իրավիճակում»։
Բայց մենք զարմացած ենք այլ պատճառով։ Արդեն քանիցս տագնապալի վկայություններ են եղել, որ Հայաստանի ամբողջությամբ «սորոսականությամբ» համակված իշխանությունները հույսեր են կապում Արցախի նախագահական ընտրության հետ։ Այն, որ դա կեղտոտ, անխոհեմ բան է, դեռ մի կողմ թողնենք։ Հայաստանի ԶԼՄ-ներն արդեն բազմիցս են գրել, որ «քարոզիչների» հանցավոր խմբի գործերը վարում է «սորոսական» ոմն Դանիկ Իոնեսյան։ Բերենք միայն «Գոլոս Արմենիի» թերթի հայտնի լրագրող Մարինա Մկրտչյանի վկայությունը։ Նա դեռ փետրվարից առաջ բացահայտ գրել է. «Այսօր Դանյան (նրան այդպես են անվանում ընկերները) ունի իր հասարակական կազմակերպությունը, որը մասնաճյուղ ունի Արցախում։ Նախորդ տարվա վերջին Դանյան դարձավ Հանրային խորհրդի (որի ղեկավարը մեկ այլ սորոսական Ստեփան Սաֆարյանն է) անդամ։ Ամեն գործակալ ունի իր պարտականությունները։ Այսօր գաղտնիք չէ, որ Դանյայի վրա դրված է Արցախի Հանրապետությունում ընտրարշավի վերահսկման առաքելությունը»։ Մենք չենք հարցնի, թե ինչու Արցախի իշխանություններն իրենց տարածքից չեն վտարում Հայաստանի «սորոսական քաղաքացիներին», եթե գիտեն, օրինակ, որ Հայաստանի ԱԱԾ-ի նախկին տնօրեն Արթուր Վանեցյանն իր մամուլի ասուլիսներից մեկում խոստովանել է, որ «Բաց հասարակություն-Հայաստան» հիմնադրամը միջազգային խարդախ, միլիարդատեր Ջորջ Սորոսի կազմակերպության մասնաճյուղն է և սպառնալիք է Հայաստանի անվտանգությանը։ Վանեցյանը նշել է, որ այդ սպառնալիքը նկատել է ԱԱԾ-ի տնօրեն եղած ժամանակ, բայց մանրամասներ չի հայտնել։ Այդ հայտարարությունից շատ քիչ ժամանակ է անցել, բայց ահա Արցախի իշխանությունները նույնպես խրախուսում են «Սորոսի վկաներին»։ Ներեցեք, բայց այստեղ դավադրություն չկա՞ Հայաստանի և Արցախի, հայ ժողովրդի դեմ։ Վանեցյանը գիտեր, բայց ոչինչ չձեռնարկեց (թերևս չէր կարող ձեռնարկել) «Սորոսի վկաների» դեմ, իսկ Արցախի իշխանությունները չէին կարող չիմանալ եթե ոչ «Սորոսի վկաների», ապա գոնե Վանեցյանի այն մամուլի ասուլիսի մասին, որը կայացել էր դեռ 2019 թ. նոյեմբերին։
Այն, որ Երևանի «թեկնածուներից», այսինքն՝ «Սորոսի վկաներից», առավել հաճախ նշվում են հենց Մասիս Մայիլյանը և նախկին վարչապետ Արայիկ Հարությունյանը, ահա թե ինչն է ստիպում լինել տագնապահույզ ու չվստահել, տվյալ դեպքում՝ և Հայաստանի իշխանություններին, և Մայիլյանին, իսկ հիմա՝ նաև Սամվել Բաբայանի ընտրությանը։ Բոլորին լավ հայտնի է, որ գեներալ Բաբայանը անցյալ տարիների մի շարք իրադարձությունների պատճառով չէր վստահում ոչ միայն Հայաստանի, այլև Արցախի իշխանություններին։ Մարդկայնորեն հասկանալի է, թե ինչու։ Մյուս կողմից մի՞թե Արցախի պաշտպանության բանակի նախկին հրամանատարի պարտքը չէր ընտրությանը պաշտպանել պատերազմի այնպիսի մասնակիցների, ինչպիսին ինքն է։ Գեներալ-մայոր և նույնպես Արցախի հերոս Վիտալի Բալասանյանը Բաբայանի «սրտով չէ՞»։ Բայց կա հետախուզության հատուկ ջոկատի հիմնադիր (1991 թ. դեկտեմբեր), մարտական գործողությունների ակտիվ մասնակից, 1-ին աստիճանի «Մարտական խաչ» շքանշանով և այլ մեդալներով պարգևատրված Ռուսլան Իսրայելյանը։ Կամ խոսնակ Աշոտ Ղուլյանը՝ Խնձրիստան գյուղի ինքնապաշտպանության ջոկատից։ Կամ էլ՝ Դավիթ Իշխանյանը, որը 1992-94 թթ. պատերազմի տարիներին եղել է Աշան գյուղի գումարտակի հրամանատարը, ԼՂՀ առաջին գումարման Գերագույն խորհրդի պատգամավոր։
Մենք արդեն չենք էլ խոսում այն մասին, որ Ազատամարտի ժամանակ մարտնչածները, ոչ թե առանձնասենյակներում նստածները, ուղղակի պարտավոր էին համախմբվելու, ոչ թե իրենց կողմնակիցների համակրանքը փոշիացնելու։ Երևակայության գիրկը չընկնենք՝ ընթերցողներին հազարավոր վարկածներ ներկայացնելով, թե գեներալ-լեյտենանտ Բաբայանին իր մարտական ընկերների ինչը չի դուր գալիս և Մայիս Մայիլյանի ինչն է դուր եկել։ Համոզված ենք՝ կգա ժամանակը, և հրապարակավ կբացահայտվի արցախյան այն «Պոլիշինելի գաղտնիքը, թե ով է «բեմադրել» Բաբայանի «դրեյֆը» դեպի ոչ զինվորականը։ Պարզապես ուզում ենք, չսպասելով մարտի 31-ին, ԼՂՀ նախագահի բոլոր թեկնածուներին հարցնել. դուք գիտակցու՞մ եք ընթացիկ պահի ողջ լրջությունն ու Արցախի Հանրապետության անվտանգության ու ապագայի համար բարձրացրած պատասխանատվությունը, թե՞ մերձքաղաքական գզվռտոցում օգնում եք «Երևանի շոումեններին»։ Հասարակությունն արդեն 2 տարի տեսնում է թուրքերի հետ պատերազմի մասնակիցներին ամեն կերպ հետապնդելու՝ պաշտոնական Երևանի տրամադրվածությունը։ Իսկ դա տեսնու՞մ են Արցախի Հանրապետության նախագահի թեկնածուները, Արցախի իշխանությունները. նրանք հիշու՞մ են, որ հենց իրենք են պատասխանատու մարտի 31-ի ընտրության անցկացման համար։
Ինչպես տեսնում են ընթերցողները, նույնիսկ Մերձավոր Արևելքից եկող դրական ազդակների ֆոնին մեր մտքերը չեն կարող լավատեսական լինել։ Երևանում կեղտը (քաղաքական իմաստով) շարունակվում է։ Եվ այդ կեղտը հաջողությամբ տեղափոխում են նաև Արցախ։ Թուրքերի հետ պատերազմական վիճակում գտնվող երկիրն իրավունք ունի՞ խաղալու այնպիսի խաղեր, որոնք շարունակում է խաղալ և լիովին տարվել է դրանցով Հայաստանի իշխանությունը։ Մեր կարծիքով՝ ոչ։
Սերգեյ ՇԱՔԱՐՅԱՆՑ
Հեղինակի նյութեր
- Թուրքիայի Հանրապետությունը Մուստաֆա Քեմալ փաշայի ժամանակներից մինչ օրս․ առաջին սիոնիստական պետությունն աշխարհում-3
- Թուրքիայի Հանրապետությունը Մուստաֆա Քեմալ փաշայի ժամանակներից մինչ օրս․ առաջին սիոնիստական պետությունն աշխարհում-2
- Թուրքիայի Հանրապետությունը Մուստաֆա Քեմալ փաշայի ժամանակներից մինչ օրս․ առաջին սիոնիստական պետությունն աշխարհում
- Ժամանակակից «Ադրբեջանի հանրապետությունը» սիոնիստների, անգլո-սաքսոնների և պանթուրքիստների հենակետն է՝ ընդդեմ Իրանի և ՌԴ-ի- 2
- Ժամանակակից «Ադրբեջանի հանրապետությունը» սիոնիստների, անգլո-սաքսոնների և պանթուրքիստների հենակետն է՝ ընդդեմ Իրանի և ՌԴ-ի-1
- Երևանի և Ստեփանակերտի առաջին խնդիրը պաշտպանության երկու պետական կոմիտեների շտապ ձևավորումն է
- Երևանի և Ստեփանակերտի առաջին խնդիրը պաշտպանության երկու պետական կոմիտեների շտապ ձևավորումն է
- Կրկին ու կրկին՝ «Փաշինյա՛ն, հեռացի՛ր». սա ժողովրդի պահանջն է
- Կրկին ու կրկին՝ «Փաշինյա՛ն, հեռացի՛ր». սա ժողովրդի պահանջն է
- Փաշինյանն ամեն օր, կամավոր հրաժարական չտալով, ընդամենն ապացուցում է, որ հակահայ ուժերի դրածո է
- Բաց հարց Ռուսաստանի ԶԼՄ-ներին. Ինչքա՞ն կարելի է ստել Արցախի հարցում հայերի «մեղքի» մասին
- Ռուսաստանը, Հայաստանի իշխանությունների թողտվությամբ, Թուրքիային ներս է թողել Այսրկովկասի մեր մասը
- Թուրքիան մուտք է գործել տարածաշրջան ու Արցախից սպառնում է և՛ Իրանին, և՛ Ռուսաստանին
- Փաշինյան, խոստովանիր, գուցե Զանգեզուրն է՞լ եք արդեն վաճառել թուրքերին
- Հայաստանի քաղաքացիների մի մասը դավաճանել է ողջ հայ ժողովրդին
- Մեր ժողովրդին ԱՄՆ-ը, Իսրայելը, Անգլիան և Թուրքիան դավաճանների ձեռքով «Այսրկովկասյան Դեյթոն» են պարտադրել
- «Ով խաղաղություն է ուզում խայտառակության գնով, կստանա և՛ պատերազմ, և՛ խայտառակություն»
- Թեհրանում արդեն ընդունված են ինչ-որ պատշաճ որոշումներ
- Թեհրանում արդեն ընդունված են ինչ-որ պատշաճ որոշումներ
- Թեհրանում արդեն ընդունված են ինչ-որ պատշաճ որոշումներ
Մեկնաբանություններ