Իրանում դեռ երկար ժամանակ չեն իջեցնի վրեժի կարմիր դրոշները
28.02.2020 | 11:26
Չորրորդ. Իրաքի հարևան Սիրիայում տեղաբաշխված ռուսական երկու ռազմաբազայում ծառայում է մի քանի հազար ռուս զինվորական։ Հունվարի 7-ի իրանական հարվածների նախօրյակին ավիացիայի և ՀՕՊ-ի ուժերն ապահովում էին ՌԴ նախագահ Պուտինի թռիչքը Սիրիա։ Իսկ հունվարի 7-ի երեկոյան նա արդեն Սիրիայից Թուրքիա թռավ։ Ռազմական փորձագետներն ու մասնագետները հայտնել են «Մոսկովսկի կոմսոմոլեց» («ՄԿ») թերթին, որ ՌԴ առաջնորդի ինքնաթիռի թռիչքի անվտանգությունն ապահովելու համար Սիրիայում ռուսական «Հմեյմիմ» ավիաբազայի և Տարտուսի ծովային բազայի անձնակազմերը բարձր պատրաստության են անցնում։ Հաշվի առնելով ԱՄՆ-ի և Իրանի միջև լարվածության ուժեղացումը՝ Սիրիայում ռուսական զորքերը հավանաբար ուժեղացրել են զգոնությունը։ Չէ՞ որ իրավիճակից կարող են օգտվել Սիրիայում մինչև վերջ չջախջախված ահաբեկիչները։ «Հմեյմիմն» ու Տարտուսը պաշտպանող C-400 ԶՀՀ-ները կարող են հետևել օդային իրադրությանը 600 կմ շառավղով։ Զենիթային համալիրը կարող է նպատակը խոցել մինչև 400 կմ հեռավորության վրա։ Հայտարարվել է, որ Սիրիայում ՌԴ բազաները հետևել ու հետևում են իրադրությանը Իրաքում ԱՄՆ-ի բազաների վրա իրանական հարձակումներից հետո։ Բայց որքան հիշում ենք, ոչ ոք չի փորձել Սիրիայում գտնվող ռուս զինծառայողներից իմանալ, թե նրանց ինչ է հայտնի Իրանի հրթիռային հարվածների և ամերիկացիներին հասցրած վնասի մասին։
ՈՒզում ենք ներկայացնել օդատիեզերական պաշտպանության ոլորտի ռազմական փորձագետ, հատուկ նշանակության զենիթահրթիռային զորքերի նախկին պետ (Մոսկվայի օկրուգի ՌՕՈՒ և ՀՕՊ, 2007-09 թթ.), պահեստի գնդապետ Սերգեյ Խատիլյովի կարծիքը, որը նա հայտնել է նույն «ՄԿ»-ին. «Կարծում եմ, որ իրանցիները հարված են հասցրել այնքան հանկարծակի և անսպասելի, որ տարածաշրջանում ԱՄՆ-ի ՀՕՊ-ի կառավարման համակարգը չի գործել։ ԱՄՆ-ի ՀՕՊ-ի գործողությունների մասին ոչ ոք չի խոսում, բոլորը լռում են։ Քանի՞ հրթիռ են խփել և խփե՞լ են արդյոք։ Հաշվի առնելով, որ իրանական բալիստիկ հրթիռները ԱՄՆ-ի ՀՕՊ-ի վերահսկողության գոտում գտնվում են 1 րոպեից էլ պակաս, ապա, բնականաբար, ազդարարումը չի գործել, և հրամանատարական կետերից թիրախները չեն նշվել։ ՈՒստի հնարավոր է, որ ՀՕՊ-ի համալիրներից հրաձգություն չի եղել»։ Ռուս փորձագետը հիշեցրել է, որ ԱՄՆ-ի բազաների կազմում կան ՀՕՊ-ի հաստիքային ստորաբաժանումներ։ Որպես կանոն, դրանք 1-2 զենիթահրթիռային մարտկոցներ են՝ հակահրթիռային պաշտպանության «Patriot» համալիրներով։ Բացի դրանից, կան «Սթինգեր» տիպի շարժական ԶՀՀ-ներ։ Ցամաքային ուժերի կազմում կան օդային իրադրության մասին տարբեր կապուղիներով կառավարման ու տեղեկացման անշարժ կետեր։ Օգտագործվում են նաև հեռավոր ռադիոտեղորոշման և նշանառման ABAKC ինքնաթիռներ։ Սաուդյան Արաբիան ունի այդպիսի 7 ինքնաթիռ, որոնք ակտիվորեն կիրառվում են ԱՄՆ-ի ղեկավարած դաշինքի գործողությունների ժամանակ։ Գնդապետ Խատիլյովը շարունակել է. «ՀՕՊ-ի ուժերում հատուկ դեր ունի կառավարման համակարգը։ Իմ կարծիքով, այն Իրաքում ամերիկացիների թույլ օղակն է։ Սիրիայում մեր ՀՕՊ համալիրները հետևում են իրադրությանը։ Հարվածների ստույգ արդյունքները հայտնի կդառնան 1-2 օրից ոչ շուտ։ Այժմ բոլորն սպասում են Իրանի հարվածների երրորդ ալիքին, հետո՝ չորրորդ։ Հարվածներն սկսվեցին Սոլեյմանիի սպանության պահից։ Իրանցիները ցույց են տալիս, որ պլանավորում են նախատեսված նպատակակետերի խոցումը։ Նրանք կիրառում են ռազմարվեստի բոլոր տարրերը, չեն կրկնելու, այլ մշտապես փոխելու են մարտավարությունը»։
Խատիլյովի ասածից հետևում է, որ առաջին գիշերային հարվածից հետո եղել է նաև հարվածների երկրորդ ալիքը 15 հրթիռներով, որոնցից 11-ը, ինչպես հաստատում են և Իրանից, և ԱՄՆ-ից, խոցել են իրենց թիրախները։ Հունվարի վերջին ամերիկացիները խոստովանեցին, որ Իրանն արձակել է 19 հրթիռ, որոնցից 17-ը խոցել են նպատակը։ Մենք ստուգել ենք. իսկապես եղել է հարվածների երկրորդ ալիքը, որի մասին լռում է Թրամփը, ընդ որում՝ փետրվարին, երբ իմփիչմենթի հարցով դեմոկրատների հետ վեճում արդեն «հաղթել» էր։ Բայց լռում են նաև Թեհրանի պաշտոնական դեմքերը։ ՈՒստի առաջարկում ենք չշտապել Իրանի հրթիռային զորքերի հասցեին արհամարհական գնահատական տալիս։ Իզուր չէ, որ գնդապետ Խատիլյովը, որպես մասնագետ, սպասում է հրթիռային հարվածների և երրորդ, և չորրորդ ալիքներին։ Նախկին զենիթահար-հրթիռահարը հենց այդպես կգործեր և համոզված է, որ նույն տրամաբանությամբ կգործեին նաև իրանցի հրթիռահարները։ Իսկ մենք ավելացնենք, քննարկելով, թե իրանցիներն ինչու են «նախազգուշացրել Իրաքին», «ու՞ր են զոհերը», և ինչու էին փորձագետները փորձում վերլուծել միայն Այն էլ Ասադի բազայի հրթիռակոծումը։ Հենց այստեղ բոլորը լռում են այն մասին, որ հրթիռային հարվածների առաջին ալիքի ժամանակ թիրախներ են խոցվել նաև Էրբիլի (Իրաքյան Քրդաստան) ամերիկյան բազայում։ Ահա և նոր վարկածի ծնունդը հենց ընթերցողների աչքի առաջ. հարձակումը Այն էլ Ասադի վրա, թեկուզ նրա վրա ավելի շատ հրթիռներ են գնացել, հնարավոր է նաև՝ ոչ բալիստիկ, կարող էր լինել կեղծ հարված՝ ուշադրությունը շեղելու համար։ Եվ իրանցիները կետային հարվածներով սպանվածների ու վիրավորների թիվը, և հենց ամերիկացիների, հասցրել են այն 48 զոհվածների և 75 վիրավորների թվին, ինչի մասին հունվարի 9-ին հայտնել էր անվտանգության գծով իրանցի փորձագետ Հոսեյն Ղասեմին և հենց Էրբիլի բազայի մասին։ Ի դեպ, համացանցում լուսա-տեսանկարներ են տարածվում միայն Այն էլ Ասադի բազայի մասին, իսկ Էրբիլի վերաբերյալ բացարձակ լռություն է, մինչդեռ Էրբիլում ոչ միայն պարզապես ԱՄՆ-ի բազան է, այլ նաև հետախուզա-դիվերսիոն ենթակառույցը, ընդ որում՝ ոչ միայն ԱՄՆ-ի, այլև Իսրայելի։
Ս. Խատիլյովի կարծիքով, ԱՄՆ-ի բազաներին իրանական հարվածների պատմությունը հող է ստեղծում ամերիկյան «Patriot» զենիթային համալիրները ճշգրիտ գնահատելու համար. «Նրանց արդյունավետությունը կարող է զրոյական լինել։ Իրանի օդային հարձակման միջոցների դեմ մարտական արդյունավետ գործողությունների համար ամերիկացիները պետք է ստեղծեն հակաօդային ու հակահրթիռային պաշտպանության համակարգ և կազմակերպեն ՀՕՊ-ի ու ՀՀՊ-ի ուժերի և միջոցների մարտական արդյունավետ ղեկավարում։ ԱՄՆ-ի զինված ուժերի գլխավոր թերությունը պաշտպանության ժամանակ զորքերի մարտական փորձի բացակայությունն է։ Իսկ ԱՄՆ-ի ՀՕՊ-ի ուժերն իրենց գոյության ընթացքում դեռ ոչ մեկին չեն պաշտպանել. ոչ Կորեայում՝ 50-ականներին, ոչ Վիետնամում` 60-ականներին։ Հենց ամերիկյան ՀՕՊ-ի թերությունները կարող են ԱՄՆ-ին հետ պահել Իրանի դեմ ակտիվ մարտական գործողություններ սկսելուց»։
Ինչու՞ սպանվեց գեներալ Սոլեյմանին։ Այս հարցը բորբոքում են հիմնականում Թեհրանի և Վաշինգտոնի միջև գաղտնի «գործարքի» մասին վարկածի կողմնակիցները։ Կարծես բավարար չէ այն, որ «պատվիրատուն» եղել է Իսրայելը՝ անհանգստացած այն բանից, որ Իրանի օգնությամբ իրաքյան «Քաթաիբ Հզբոլահ» խմբավորման ջոկատները ներթափանցում են Սիրիայի Գոլանի բարձունքների մերձակա շրջանները։ Բայց ԱՄՆ-ի կողմից պետական ահաբեկչության գործողությանն Իսրայելի մասնակցությանը կասկածողների վարկածի էությունն այն է, թե իբր «բոլորին» (ովքե՞ր են նրանք, նաև հանգուցյալ գեներալի ծառայակիցներն ու ընկերնե՞րը) ձեռնտու է եղել «Քոդսի» հրամանատարին «վերացնելը»։ Մեջբերենք որոշ բաներ թերթերում ու կայքերում առատորեն մատուցվող նյութերից. «Սոլեյմանին սկսեց իր խաղերը տալ և դրանք արդեն չէր համաձայնեցնում Իրանի բարձրագույն քաղաքական ղեկավարության հետ։ Իհարկե, Թեհրանի իշխանությունները կարող էին կալանավորել նրան, սակայն այդ քայլը սխալ կհասկացվեր սեփական բնակչության կողմից և կհանգեցներ բնակչության քաղաքական-հոգեբանական պասիվացման։ Այդ պատճառով «ուրացողի» սցենարի փոխարեն առաջարկվել է «նահատակի» սցենարը, որով շահագրգռված են նաև ամերիկացիները, որովհետև Սոլեյմանին վաղուց էր նրանց լարման մեջ պահում իր ակտիվությամբ ու ստեղծած ցանցով։ Բոլորն ստացել են իրենց բաժինը, այդ թվում՝ Թրամփը և Թեհրանը։ ՈՒստի լարվածությունը կարելի է թուլացնել և անցնել նախկին բանակցային գործընթացին»։
Նախ, բանակցություններ չեն լինի, մինչև ԱՄՆ-ը չկատարի Իրանի նախնական պայմանները գոնե 90 %-ով, որոնցում առաջնահերթն են տարածաշրջանից ԱՄՆ-ի զորքերի հեռանալը, «զղջումը» և 2015 թ. «միջուկային գործարքին» վերադառնալը։ Երկրորդ. բոլոր վերլուծաբաններին առաջարկում ենք թերթել Իրանի վերջին տասնամյակների պատմության էջերը, հատկապես իրանա-իրաքյան պատերազմից հետո։ Որևէ մեկը կարո՞ղ է պնդել, թե այդ երկրի ներսում զինվորականների և քաղաքական-կրոնական վերնախավի միջև չեն լինում տարընթերցումներ ու փոխադարձ թերիմացություններ։ Լինում են, ընդ որում շատ ավելի բարձր ու կոշտ մակարդակում, քան ընդամենը հատուկ ջոկատի, թեկուզ և ԻՀՊԿ-ի կազմի հրամանատարի մակարդակն է։ Ե՛վ գեներալ Մոհսեն Ռեզային է եղել ԻՀՊԿ-ի հրամանատար, և՛ գեներալ Ռահիմ Սեֆևին, և՛ նախորդ ղեկավար, գեներալ Ալի Ջաաֆարին. գուցե ինչ-որ մեկը կարծում է, թե նրանցից գոնե մեկը և գոնե մեկ անգամ «հարցեր» չի՞ ունեցել գերագույն գլխավոր հրամանատարի, այսինքն՝ այաթոլա Խամենեիի հետ։ ՈՒնեցել է։ Բայց Իրանում գերհոգատարությամբ են վերաբերվում իրենց գեներալակազմին, նույնիսկ եթե քաղգործիչները «վեճեր» ունեն գեներալների հետ։ Իսկ եթե իրանցիները լինեին չարչիաբար շռայլ և, ասենք, «զոհաբերեին» Իրանի պաշտպանության նախկին նախարար և «Քոդս» ջոկատի նախկին հրամանատար, գեներալ-մայոր Ահմադ Վահիդիին, որի նկատմամբ 2007 թվականից, ԱՄՆ-ի և Իսրայելի պահանջով, «Ինտերպոլը» միջազգային հետախուզում էր հայտարարել, բայց Իրանը մտադիր չէ նրան հանձնելու, ինչպես նաև «նահատակ սարքելու»։
Որտե՞ղ է տրամաբանությունը։ Երկրի ղեկավարության հետ տարաձայնություններ ունեցած գեներալ Սեֆևին ևս «նահատակ» չի սարքվել։ Ընդհակառակը, երկար տարիներ հենց նա է այաթոլա Խամենեիի գլխավոր ռազմական խորհրդականը և նույնիսկ՝ գլխավոր վտանգը Թուրքիայի համար. 2016 թ. հենց նա է ելույթ ունեցել Անկարայի և անձամբ Էրդողանի հասցեին թափանցիկ սպառնալիքներով։ Իսկ գեներալ Ռեզային նույնիսկ ուժերը փորձել է քաղաքականության մեջ՝ Իրանի նախագահի թեկնածու է եղել և չի թաքցնում, որ ընդդիմադիր է ներկայիս նախագահ Ռոհանիին։ Ամփոփելով՝ չծեծված միտք հայտնենք. Իրանի ներսի այս կամ այն երևույթի մասին եզրահանգումներ անելու, առավել ևս՝ իրանական արդի իրականության մեջ ինչ-որ բան հասկանալու համար չպետք է մտածել, թե 2020-ի Իրանը 1933-45 թթ. նացիստական Գերմանիան է, որտեղ հանգիստ կարող էին մի գիշերում սեփական ձեռքով դատաստան տեսնել Ռյոմի ՍԴ ջոկատների բազմաթիվ զինյալների հետ, «ավտովթարում» սպանել փառաբանված զինվորականի կամ գործարարի, այնուհետև մեծ պատիվներով թաղել որպես «արիացի հերոսների»։ Իրանը Գերմանիան չէ, առավել ևս՝ նացիստական Երրորդ ռայխը, ինչը փորձում են ապացուցել և աշխարհին նման կարծիք պարտադրել ԱՄՆ-ը և Իսրայելը։ Վերջին 40 տարում իրանցի գեներալները զոհվել են միայն պատերազմներում (իրանա-իրաքյան, սիրիական, իրաքյան հակաահաբեկչական, մարտերը սահմաններին ահաբեկիչների կամ թմրանենգների դեմ և այլն), ինչպես նաև ԱՄՆ-ի կամ Իսրայելի հատուկ ծառայությունների կողմից առևանգումների հետևանքով։ Իսկ նրանց, ովքեր չեն հավատում իրենց զինակցի ու զենքի եղբոր համար վրեժ լուծելու իրանցի գեներալների մտադրության անկեղծությանը, հիշեցնենք, որ ում էլ պատկանեն խոսքերը, եթե դրանք ասվել են Ղումում, դա արդեն հրաման է, որովհետև Ղումը պարզապես քաղաք չէ, այն Իրանի և շիական աշխարհի սրբավայրն է, սուրբ քաղաք Ղումն է։ Եվ քանի որ այաթոլա Խամենեին ժողովրդի առաջ ասել է. «Այս գիշեր մենք նրանց ապտակ հասցրինք, բայց վրեժը բոլորովին այլ բան է», ապա աշխարհը կտեսնի այդ «այլ բանը»։ Բացի դրանից, վրեժի ու հատուցման կարմիր դրոշներն առաջվա պես ծածանվում են Իրանում ու ոչ միայն Քերմանի՝ Սոլեյմանիի ծննդավայրի մզկիթի վերևում։ Սպասենք իրանական գեներալակազմի խոստացած «ռազմական մեծ գործողության» շարունակության մասին լուրերին։
Սերգեյ ՇԱՔԱՐՅԱՆՑ
Հեղինակի նյութեր
- Թուրքիայի Հանրապետությունը Մուստաֆա Քեմալ փաշայի ժամանակներից մինչ օրս․ առաջին սիոնիստական պետությունն աշխարհում-3
- Թուրքիայի Հանրապետությունը Մուստաֆա Քեմալ փաշայի ժամանակներից մինչ օրս․ առաջին սիոնիստական պետությունն աշխարհում-2
- Թուրքիայի Հանրապետությունը Մուստաֆա Քեմալ փաշայի ժամանակներից մինչ օրս․ առաջին սիոնիստական պետությունն աշխարհում
- Ժամանակակից «Ադրբեջանի հանրապետությունը» սիոնիստների, անգլո-սաքսոնների և պանթուրքիստների հենակետն է՝ ընդդեմ Իրանի և ՌԴ-ի- 2
- Ժամանակակից «Ադրբեջանի հանրապետությունը» սիոնիստների, անգլո-սաքսոնների և պանթուրքիստների հենակետն է՝ ընդդեմ Իրանի և ՌԴ-ի-1
- Երևանի և Ստեփանակերտի առաջին խնդիրը պաշտպանության երկու պետական կոմիտեների շտապ ձևավորումն է
- Երևանի և Ստեփանակերտի առաջին խնդիրը պաշտպանության երկու պետական կոմիտեների շտապ ձևավորումն է
- Կրկին ու կրկին՝ «Փաշինյա՛ն, հեռացի՛ր». սա ժողովրդի պահանջն է
- Կրկին ու կրկին՝ «Փաշինյա՛ն, հեռացի՛ր». սա ժողովրդի պահանջն է
- Փաշինյանն ամեն օր, կամավոր հրաժարական չտալով, ընդամենն ապացուցում է, որ հակահայ ուժերի դրածո է
- Բաց հարց Ռուսաստանի ԶԼՄ-ներին. Ինչքա՞ն կարելի է ստել Արցախի հարցում հայերի «մեղքի» մասին
- Ռուսաստանը, Հայաստանի իշխանությունների թողտվությամբ, Թուրքիային ներս է թողել Այսրկովկասի մեր մասը
- Թուրքիան մուտք է գործել տարածաշրջան ու Արցախից սպառնում է և՛ Իրանին, և՛ Ռուսաստանին
- Փաշինյան, խոստովանիր, գուցե Զանգեզուրն է՞լ եք արդեն վաճառել թուրքերին
- Հայաստանի քաղաքացիների մի մասը դավաճանել է ողջ հայ ժողովրդին
- Մեր ժողովրդին ԱՄՆ-ը, Իսրայելը, Անգլիան և Թուրքիան դավաճանների ձեռքով «Այսրկովկասյան Դեյթոն» են պարտադրել
- «Ով խաղաղություն է ուզում խայտառակության գնով, կստանա և՛ պատերազմ, և՛ խայտառակություն»
- Թեհրանում արդեն ընդունված են ինչ-որ պատշաճ որոշումներ
- Թեհրանում արդեն ընդունված են ինչ-որ պատշաճ որոշումներ
- Թեհրանում արդեն ընդունված են ինչ-որ պատշաճ որոշումներ
Մեկնաբանություններ