Ֆրենսիս Ֆուկույամա. Ինչո՞ւ պետք է ուշադրություն դարձնենք Ուկրաինային

Աշխարհի բոլոր երկրներից, որ այսօր ժողովրդավարության անցման փորձեր են անում, Ֆրենսիս Ֆուկույաման ամենախոստումնալիցը համարում է Ուկրաինան: «Զելենսկու ընտրությունն ու նոր խորհրդարանը պարզապես հրաշք են.-ասել է Ֆրենսիս Ֆուկույաման Սթենֆորդի համալսարանի Ֆրիման-Սպոլի անվան միջազգային ինստիտուտի տնօրեն Մայքլ Մակֆոլի հետ հարցազրույցում:- Կարո՞ղ եք պատկերացնել, որ երկիրը ձերբազատել է իր խորհրդարանի 2/3-ից: Որ ամեն ինչ նորից է սկսել նոր մարդկանցով ու նրանցից շատերը դեռ 35 տարեկան էլ չկան»: «Ուկրաինան հիմա որոշակի իմաստով ճամփաբաժանին է,-ընդգծել է Ֆրենսիս Ֆուկույաման:-Մի կողմից կարող է օգտագործել այդ հնարավորությունը՝ անցնելու պետության հաջող բարենորոգված կառավարման, մյուս կողմից՝ լիովին հնարավոր է, որ Ուկրաինայի ջանքերը ձախողվեն, այդ ժամանակ կառավարությունը կկազմալուծվի»: Իհարկե՝ բարենպաստ ելքին բնավ չի նպաստում փաստը, որ Ուկրաինայի հարաբերություններն արևմտյան դաշնակիցների հետ այնքան էլ ամուր չեն, որքան առաջ: «ԱՄՆ-ը նախկինում նրանց ամենաուժեղ դաշնակիցն էր, սակայն Սպիտակ տունը ղեկավարում է նախագահ, ում այնքան էլ դուր չեն գալիս ուկրաինացիները,-բացատրում է քաղաքագետը:-Ես կարծում եմ, որ Գերմանիան ու Ֆրանսիան նույնպես թուլացնում են իրենց աջակցությունը անկախ Ուկրաինային, այդ պատճառով էլ երկիրն իրոք բարդ վիճակում է»: Ֆուկույաման ընդունել է, որ մինչև 2004-ի նարնջագույն հեղափոխությունը Ուկրաինան համարում էր այն երկրներից մեկը, որտեղ ամենաքիչն է հավանական ազատականացումն այն տեսքով, որ կատարվում է: Նրա խոսքով՝ այդ իմաստով Ուկրաինայի հաջողության կարևորագույն գործոններից մեկը դարձավ անհատական ու քաղաքական լայն ազատությունների ներդրումը, օրինակ՝ ուկրաինական մամուլը ակտիվ է երկար տարիներ և երկիրը ամբողջ աշխարհում պարծենում է իր հետաքննող լրագրողներով:

«Դա շատ ազատ ու շատ բաց հասարակություն է՝ ներքին մեծ ներուժով,-գտնում է Ֆուկույաման: -Ուկրաինայում դուք կարող եք քննադատել կառավարությանը: Իրականում ինձ թվում է, որ Պուտինի ներխուժումն Ուկրաինա խթանեց ուկրաինական ազգայնականությունը, ստիպեց քաղաքացիներին գիտակցել, որ իրենք իրոք կորցնելիք ունեն»: Ֆուկույաման Ուկրաինայով հետաքրքրվում է ոչ առաջին տարին՝ վերջին 5 տարիներին նա 6 անգամ եղել է երկրում, վերջին անգամ՝ 2019-ի նոյեմբերին, երբ 50 պատգամավորների համար պետկառավարման դասընթաց էր վարում: Ունկնդիրների միջին տարիքը 41 էր, Ֆուկույաման ստիպված էր գործ ունենալ ամենաերիտասարդ պատգամավորների հետ պատմության մեջ: Նրա շատ ունկնդիրներ քաղաքականության մեջ 0 փորձ ունեին: Նրանց հետ անցկացրած ժամանակը Ֆուկույաման անվանեց «ոգևորիչ», ու նշեց, որ նորընտիր ժողպատգամավորները բացահայտորեն ցանկանում են տեսնել իրական ժողովրդավարություն ու արմատախիլ անել կոռուպցիան երկրում: «Ինձ թվում է, որ մենք՝ ժողովրդավարական պետոությունների բնակիչներս, պարզապես պարտավոր ենք աջակցել Ուկրաինայի ժողովրդին: Որովհետև եթե նրանք ձախողվեն, հետևանքները կզգացվեն Ուկրաինայի սահմաններից դուրս»՝ գտնում է Ֆուկույաման:
Էլայս Վեներ, Stanford University

Հ.Գ. Գուցե Ֆրենսիս Ֆուկույաման ամեն տե՞ղ է պատմության ավարտ տեսնում, բայց Ուկրաինայի հարցում նրա տեսակետները նույնքան ինքնատիպ չեն ու նույնքան անհիմն են, ինչքան պատմության ավարտի տեսությունն է: Մի հարցում նա ճիշտ է՝ Արևմուտքը այլևս նախկին պես հետաքրքրված չէ Ուկրաինայով: Զելենսկին էլ այս հարցում ինքանտիպ չէ՝ նա լուծումը գտել է Արևելքում ու առաջին հասցեն Ադրբեջանն է: Բաքվում Իլհամ Ալիևի հետ հանդիպմանը նա հայտարարել է՝ «Ուկրաինան և Ադրբեջանը փոխադարձաբար պաշտպանում են միմյանց տարածքային ամբողջականության և ինքնիշխանության վերականգնման հարցերում»: «Միջագայնորեն ճանաչված սահմաններում մեր երկրների ինքնիշխանության և տարածքային ամբողջականության վերականգնման առումով մենք մշտապես աջակցում ենք իրար: Առաջիկայում ևս շարունակելու ենք աշխատել այդ ուղղությամբ ինչպես երկկողմ ձևաչափում, այնպես էլ միջազգային կազմակերպություններում»՝ ասել է Զելենսկին: Ալիևն էլ հայտարարել է, որ Ադրբեջանի SOCAR պետական նավթային ընկերությունը կընդլայնի գործունեությունն Ուկրաինայում: «Մենք նախագահ Վլադիմիր Զելենսկու հետ այսօր պայմանավորվեցինք Ուկրաինայում SOCAR-ի գործունեության ընդլայնման մասին: Այդ երկրում այսօր գործում է SOCAR-ի 60 լցակայան և 4 նավթային բազա»,-ասել է Իլհամ Ալիևը: Զելենսկին նշել է, որ ուկրաինական կողմը «պատրաստ է աջակցել SOCAR-ի գործունեության ընդլայնմանն Ուկրաինայում»: Ահա և ամբողջ սխեման՝ Ուկրաինայում ժողովրդավարության հաղթանակի՝ փող է պետք: Ով տվեց՝ տվեց:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ