Դու լինես-չլինես՝ ինքը կա, ու Աստված կա

…Կյանքիս ամենալավ ժամանակը, գիտե՞ս, որն էր: Բեռնակիր էի, օրը 60 տոննա շիֆեր էինք բարձում: Ինձ չէին ուզում ընդունել, մի թուրք կար՝ Աբասը, նա վերցրեց, միասին էինք աշխատում: Աբասն առավոտը շուտ էր գալիս, երկու դռնանի վագոն էր վերցնում, երկու դռնանիները ավելի հեշտ էր բարձել: Ափերս կոշտացել էին, չէին փակվում:

…Այս օրը շատ է դուրս գալիս: Վերջին ամիս ու կեսի իմ գործունեությունը, իմ պաշտոնը դուրս չեն գալիս, բայց անում եմ, անելու եմ մինչև վերջ: Մի տեղից եկել եմ մի ուրիշ տեղ: Էնտեղ կար ժողովուրդ, որին շատ սիրում էի, հիմա եկել եմ մի տեղ, որտեղ կա ժողովուրդ, որին վատ եմ հասկանում: Էնտեղ մի 40 մարդ կար, որոնց կարող էի հենվել, էստեղ 10 էլ չունեմ, բայց 6-7-ը հաստատ կան, դա մեծ բան է: Նախորդները 6-7-ն էլ չեն ունեցել:
…Սա իմ վերջին էմոցիոնալ շեղումն է: Հաստատ վերջին:

…Սիրեք, հարգեք բանակը: Էս տարածաշրջանը բարդ տարածաշրջան է: Աստված գիտի՝ ինչ է լինելու: Ոնց որ թե ավելի կանխատեսելի է, քան 6 տարի առաջ: Քան նույնիսկ 50 տարի առաջ: Մեծ կովկասյան պատերազմ կլինի-չի լինի՝ դժվար է կանխատեսել: Հոտը գալիս է: Պաշտպանության նախարարը դառնա վարչապետ, լրագրողները դառնան պաշտպանության նախարար կամ արդյունաբերության, երկրի առանցքը բանակն է: Բանակ չունեցանք, մեզ ոչ ոք չի հարգելու: Վերջին 10 տարում մեր ստեղծած ամենալուրջ բանը բանակն է: Միակը չէ, բայց ողնաշարն է: Ինչ-որ թերություններ կունենանք, անցողիկ բաներ են, կարևորը՝ զսպանակը, կայացած է: Ու էդ զսպանակի զսպանակը բանակի հրամանատարներն են: Պետությունը նրանց վրա է կանգնում: Սիրեք-չսիրեք, ինչ գրեք-չգրեք, նրանք էս երկրի պետական մարդիկ են:

Դառը բան եմ ասելու, կներեք, թե չեք ների, Աստված ձեզ հետ: 60 անգամ թուրքը մեզ ավելի լավ գիտի, քան դուք: Մեր բանակի գեներալների արյան մեջ շաքարի տոկոսն էլ նրանք գիտեն, դուք իրարից չեք զանազանում, որովհետև մեր հաղթանակները ձեզ համար կարծես թե սովորական բաներ էին: 1992-ին Հայաստանը, Ղարաբաղը վերցնում է Շուշին, Երևանի մետրոպոլիտենը գործադուլ է անում: Դա ի՞նչ է: Դա անբարոյականություն է: Շուշին մեր ազգի վերջին 1000 տարվա մեծագույն նվաճումն է եղել: Քո ՙչունեմները՚ մոռացիր, դրանք բոլորն էլ ստեղծվելիք բաներ են, էն, որ պիտի ստեղծվի արյունով, դա է ամենադժվարը: Վերջին 1000 տարվա քո մեծագույն հաղթանակի՝ քո որդիների արյան գնով ձեռք բերված հաղթանակի օրը, գործադուլ է լինում, ու ոչ մեկն էդ մասին չի գրում: Դա անբարոյականություն է: Մեկ: Դուք էսօր չեք ճանաչում մեր հրամանատարներին: Մանավանդ նրանց, որ էդ հաղթանակները տարել են: Երկու: Ադրբեջանի մամուլն ավելի լավ է ճանաչում ձեր հրամանատարներին, որոնց ժողովուրդը պարտավոր է սիրել, որովհետև ամեն ինչից բացի, հաղթելուց հետո ուրիշների նման չեն հաբռգել: Էն, որ գրում եք՝ մեկը-մյուսը շուկա ունի…Բոլորն էլ կարող էին ունենալ: Չունեցան, որովհետև պետական մտածողություն ունեն: Երեք: Եվ չորրորդը՝ ժողովուրդ, պատերազմը չի ավարտվել: Չի ավարտվել, Աստված գիտի՝ ի՞նչ է լինելու: Մենք մի քիչ թուլացանք, պարտվելու ենք: Զգոն եղեք, որ չպարտվենք, մանավանդ հաղթելուց հետո: Էս տղերքը, որ հիմա կան, 8 տարի հետո պետք չեն լինելու: 8 տարի հետո ես վարչապետ եղա, մարզպետ կտանեմ իրանց: 8 տարի հետո: Եվս 5 տարի իրանք ոչ մի տեղ չեն գնալու: Ոչ մի տեղ: Իրենց տեղը բանակն է լինելու: Իրանք հարստություն են: Իրանք պետք են էս երկրին: Իրանք էս քարն ու թուփը անգիր գիտեն: Եթե իրանցից մեկն ու մեկը մարզպետ լիներ, բոլոր գյուղապետերը զգաստ կանգնած կլինեին, բոլոր հարցերը լուծած կլինեին: Համայնքի ու պետության: Եթե այսօր իրանք լինեն մարզպետ, պետության հարկահավաքությունը 100 տոկոս կլինի: Բոլոր կարգի հրամանների կատարումը 100 տոկոս կլինի: Շինարարությունը 100 տոկոս կլինի: Բյուջեի խնայողությունը՝ 50 տոկոս: Հա, իմ ունեցած բյուջեն ինձ չի հետաքրքրում, որովհետև դա բյուջե չի: Երբ ես ում ուզած բյուջեն կունենամ, էն ժամանակ կիմանամ՝ էսօրվա բյուջեն իմը չի: Միտումնավոր չեմ ուզում իմանամ՝ ինչ կա: Իմ բյուջեն 2000-ին է լինելու: Իմ կառավարությունը 2000-ինն է լինելու: Բայց ես էս տղերքին չեմ բերում մարզպետ, որովհետև պատերազմ կա դեռ: Հասկացեք վերջապես: Վերջին անգամ եմ ասում: Էլ չեմ ասելու: Սա իմ վերջին էմոցիոնալ խոսքն է: Էդ հաճույքն էլ ձեզ չեմ պատճառելու: Էսքան անկեղծանալու հաճույքը:

Մտածեք էս երկրի մասին: Մտածեք էս բանակի մասին, սա է էս երկրի փրկությունը: Սա է էսօր, ցավալիորենմ ամենակայացած արժեքը: Ցավալիորեն:
Մտածեք էս երկրի մասին: Վաղը 21-րդ դարն է սկսվում ու էդ դարը մեր դարը պիտի լինի՝ մեր հաղթանակի, մեր խելքի գալու, մեր միասնության, մեր հաջողության՝ վերջապես:
…Հա, մեկ էլ ասեմ, որ ամենից շատ սիրում եմ դաշտային ծաղիկներ, էդ պաշտոնական ծաղիկները սրտովս չեն, դաշտի ծաղիկը հոտ ունի, գույն ունի, դեմք ունի ու քեզ ասում է, որ ինքը կա, դու լինես-չլինես, ինքը կա, ու՝ Աստված կա:

Հ.Գ. Հենց այսօր՝ հոկտեմբերի 27-ի ահաբեկչությունից 20 տարի անց եմ ուզում հրապարակել 1999-ի օգոստոսի 15-ին Վազգեն Սարգսյանի խոսքը, որ ուղղված էր ինձ, իրականում՝ բոլորին, իրականում՝ ժամանակին, իրականում՝ 21-րդ դարին, իրականում այսօրվան: Ու եթե կարող եք, ասեք, որ Վազգենը սխալվում էր:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ