Անավարտ Հայաստան

Կառավարման քրոնիկոն` բուռն խորհրդարանական շաբաթը եզրափակվեց կառավարության նշանակմամբ: Մի շաբաթում 7-րդ գումարման ԱԺ-ն տիտանական ջանքերով ոչ միայն նախագահ ու փոխնախագահներ ընտրեց, այլև 11 մշտական հանձնաժողովներ ձևավորեց ու նախագահներ ընտրեց: Նորընտիր խորհրդարանին մեղադրում էին մանկական հարցասիրության մեջ, իրականում պատգամավորները ժամանակ էին ձգում, որ կառավարությունը հասցնի իր կառուցվածքի նախագիծը Աժ ներկայացնել, հետո խնդիրը փոխվեց: 2019-ի հունվարի կեսից Հայաստանն ունի վարչապետ, խորհրդարան ու կառավարություն: Ճիշտ է` կառավարության կառուցվածքը հաստատված չէ, բայց երբ վարչապետը ասում է, որ կլինեն 12 նախարարներ, ու 12 նախարարներն արդեն նշանակված են, ի՞նչ 2/3-ի կամ 1/3-ի մասին է խոսքը: 2/3-ը այս դեպքում հենց 3/3 է` մեկ ամբողջական միավոր, իսկ 1/3-ը կանցնի պատմության էջեր:

Առաջարկելով նախարարների գրեթե անփոփոխ կազմ (միակ նորեկը Զարուհի Բաթոյանն է` աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարը), վարչապետը հրապարակավ ստորագրեց տեսակետի տակ, որ որոշողը միայն ինքն է, հասարակության դժգոհությունը, ոլորտների մասնագետների վերաբերմունքը նշանակություն չունեն (այլապես չէին վերանշանակվի առողջապահության և կրթության ու գիտության նախարարները): Այլապես կառավարության կառուցվածքի նախագիծն այդքան աղքատիկ ու … անբովանդակ չէր լինի: Կամ` այդքան «բովանդակալից» բացատրություններ չէին տրվի: Լայվով բացատրվեց` նախարարությունների մեծ թիվը նշանակում է ավելի մեծ կոռուպցիոն ռիսկեր։ 5 նախարարություն վերացնելով` 5 տոկոսո՞վ վերացավ կոռուպցիան, թե՞ 55: Այն կոռուպցիան, որի վերացումը անցյալ տարի էր զեկուցվել վարչապետի մակարդակով: Ապշեցուցիչ է նաև, որ կրթության ու գիտության և մշակույթի նախարարությունների միավորման պատճառն այն է, որ մշակույթը ունի գործնական նշանակություն, նաև` կրթական նպատակ։ Սա գերհանճարեղ բացատրություն է, որ ջնջում է համաշխարհային ու հայկական արվեստը: Օրինակ` ի՞նչ կրթական նպատակ ունի Մալևիչի «Սև քառակուսին», կամ` Միքելանջելոյի «Դավիթը»: Մինասի «Խաչելությունը»: Մաթևոսյանի «Մեծամորը»: Գործնական ի՞նչ նշանակություն ունի Լեոնարդո դա Վինչիի «Ջոկոնդան»: Արամ Խաչատրյանի «Սպարտակը»: Բեթհովենի «Լուսնի սոնատը»: Նարեկացու «Մատյանը»: Ես չգիտեմ: Ես նույնիսկ չգիտեի, որ գործնական նշանակություն պիտի որոնեմ համաշխարհային մշակույթի մեջ: Իսկ սփյուռքի նախարարությու՞նը: Իսկ սփյուռքի նախարարության առանցքային աշխատակիցներին կտեղափոխեն վարչապետի աշխատակազմ, վարչապետի հատուկ հանձնարարություններով դեսպանը կզբաղվի նրանց աշխատանքների համակարգմամբ։ Եվ ովքե՞ր են «առանցքային աշխատակիցները»: Ինչպե՞ս են որոշվելու: Նախարարությունը փակելու պատճառը շատ հիմնավոր է. «Սփյուռքի նախարարությունը զբաղվում է սփյուռքի կրթության հարցերով, բայց դրանով զբաղվում է նաև կրթության նախարարությունը: Սփյուռքի նախարարությունը զբաղվում է սփյուռքի մշակութային հարցերով, բայց դրանով զբաղվում է նաև մշակույթի նախարարությունը: Սփյուռքի նախարարությունը զբաղվում է սփյուռքի տնտեսական հարցերով, բայց դրանով զբաղվում է նաև տնտեսական զարգացման և ներդրումների նախարարությունը: Սփյուռքի նախարարությունը զբաղվում է սփյուռքին միջազգային հարցերում ներգրավելու հարցերով, բայց դրանով զբաղվում է նաև արտաքին գործերի նախարարությունը»: Եվ որովհետև որևէ այլ հարց սփյուռքի նախարարությունը չունի լուծելու (վարչապետի պատկերացմամբ), այդ հարցերով կզբաղվի դեսպանը: Իսկ ինչու՞ ոչ թվարկված նախարարությունները: Ո՞րն է տրամաբանությունը: Ո՞րն է նոր նախարարություն ստեղծելու տրամաբանությունը` բարձր տեխնոլոգիաների նախարարության կամ բարձր տեխնոլոգիաների արդյունաբերության նախարարության: «Որովհետև մենք հայտարարել ենք, որ մեր պատկերացումը Հայաստանի տնտեսության մասին հետևյալն է, որ մեր երկրի տնտեսական լոկոմոտիվը պետք է դառնա բարձրտեխնոլոգիական արդյունաբերությունը, և դա պետք է իր արտահայտությունը գտնի կառավարության կառուցվածքում»` ըստ վարչապետի:

Իսկ ի՞նչ է նշանակում բարձրտեխնոլոգիական արդյունաբերություն, մասնավորապես ի՞նչ կադրեր է պահանջում ու ինչքա՞ն փող: ՈՒ ինչքանո՞վ է ռեալ այսօրվա Հայաստանում: Բարձր տեխնոլոգիական արդյունաբերության նախարարության մեջ մտնու՞մ է ատոմային էներգետիկայի զարգացման վարչությունը (ինչու՞ ոչ, եթե գյուղատնտեսությունը մտնում է տնտեսական զարգացման նախարարության մեջ, որովհետև …երկուսն էլ զբաղվում են ՝ արտահանման կազմակերպման հարցերով, հետաքրքիր է` ի՞նչ են արտահանելու, եթե ոչ ոք աճեցնելու խնդրով չի զբաղվելու): Կամ` ջրային տնտեսության կառավարումը (թե՞ ապրի Սևանը): Արտաքին գործերի նախարարության մեջ մտնու՞մ է օդագնացության վարչություն` իբրև կապ արտաքին աշխարհի հետ, թե՞ Հայաստանին ազգային ավիափոխադրող պետք չէ: Կամ` ինչու՞ այլևս Նիկոլ Փաշինյանին չի մտահոգում սուպերվարչապետական համակարգը, ինչու՞ է նա անհրաժեշտ համարում, որ վարչապետի ենթակայության տակ գործեն ոստիկանությունը, ԱԱԾ-ն ու ՊԵԿ-ը: Իրենից բացի ոչ մեկին չի՞ վստահում: Նույնիսկ ԱԺ-ի՞ն, որտեղ 70 տոկոս ունի: Անավարտ չէ՞ Նիկոլ Փաշինյանի պատկերացումը կառավարման համակարգի մասին:

Քրեական քրոնիկոն` անցած շաբաթ իմացանք, որ ՀՔԾ-ն նախկին նախարար Արամ Հարությունյանին ներգրավել է որպես մեղադրյալ՝ կաշառք ստանալու և փողերի լվացման համար և հայտարարել հետախուզում: Որ ՄԻԵԴ-ը Սամվել Մայրապետյանի գործով ցուցում է տվել ՀՀ կառավարությանը շտապ ապահովել նրա առողջական վիճակին համապատասխան բուժօգնություն՝ այդ թվում տրանսլյումինալ դրենավորման մեթոդի կիրառմամբ, որը Հայաստանում չկա:

Նաև Նիկոլ Փաշինյանի Ֆեյսբուքից իմացանք, որ «Սրանք պարզապես դատական վեճեր են, և քաղաքական դարակազմիկ եզրակացությունները, որ դրանց հետ կապված արվում են, ծիծաղելի են: Դրանք ուղղակի սովորական մանիպուլյացիա են»:
Իմացանք, որ Վերաքննիչ դատարանում քննվում է 2008-ի մարտի 1-ին ԱԽ քարտուղար, նախկին փոխվարչապետ, նախագահի աշխատակազմի նախկին ղեկավար Արմեն Գևորգյանին կալանավորելու միջնորդությունը մերժելու դեմ գլխավոր դատախազության վերաքննիչ բողոքը, և Արմեն Գևորգյանը մամուլի տեղեկությունը չմեկնաբանելու սովորություն ունի` այդ թվում գաղտնի շտաբի անդամ լինելը, բայց կխոսի, երբ ժամանակը գա: Որ` ՊՆ նախկին նախարար Սեյրան Օհանյանը «Բացահայտ ապատեղեկատվություն և սադրանք» է համարում իրեն վերաբերող հրապարակումներն ու հերքում է: Որ նախկին փոխոստիկանապետ Լևոն Երանոսյանի դեմ քրեական գործ է հարուցվել` պաշտոնական լիազորություններն անցնելու հատկանիշներով, իսկ նա չի ընդունում: Որ` դատարանը բավարարեց ՀՔԾ միջնորդությունը երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանի կալանքի ժամկետը 2 ամսով երկարաձգելու մասին և մերժեց Քոչարյանի պաշտպանների միջնորդությունը նրան գրավով ազատ արձակել: Ոչինչ չիմացանք Յուրի Խաչատուրովի ու Միքայել Հարությունյանի, մարտի 1-ի հետաքննության մասին: Անավարտ դատական քրոնիկոնը շարունակվում է: Շատ չի՞ երկարում:

Կուսակցական քրոնիկոն` ՀՅԴ-ն շարունակում է 33-րդ Ընդհանուր ժողովը Ստեփանակերտում: Հրանտ Մարգարյանի սկանդալային ելույթից իմացանք, որ իր թեկնածությունը չի առաջադրելու և հաջորդ ընտրություններում ՀՅԴ-ն տուն է ուղարկելու այս իշխանությանն ու ստանձնելու է երկրի ամբողջական ղեկավարման գործը: Չիմացանք` դա Հրանտ Մարգարյանի անձնակա՞ն ծրագիրն է, թե՞ դառնալու է ՀՅԴ-ի ծրագիրը: Չիմացանք` 100 երկրից եկած ՀՅԴ-ականները կիսու՞մ են նրա գնահատականները, թե՞ սկզբունքային տարաձայնություններ ունեն` թե ՀՅԴ-ի Հայաստանյան կառույցի գործունեության, թե անելիքների վերաբերյալ: Չիմացանք «չպարտված» Հրանտ Մարգարյանը անցնում է ստվերային կառավարման` պատասխանատու պաշտոնը Արմեն Ռուստամյանին հանձնելո՞վ, թե՞ կուսակցությունը, այնուամենայնիվ, ուզում է վերականգնել տեղն ու դերը Հայաստանում: ՈՒ` ինչպե՞ս:

Իմացանք, որ ՀՀԿ-ն 2019-ին ԳՄ առաջին նիստն արեց, որ վարում էր ՀՀԿ նախագահ Սերժ Սարգսյանը ու նա, ի տարբերություն ԱԺ չանցած ՕԵԿ-ին հրաժեշտ տված Արթուր Բաղդասարյանի ու ՀՅԴ հայաստանյան կառույցը 20 տարի գլխավորած Հրանտ Մարգարյանի, հրաժարականի ցանկություն չունի, ՀՀԿ-ն քննարկվել է երկրում տիրող վիճակը: «Մենք ունենք մտահոգություններ արտաքին քաղաքականության, Լեռնային Ղարաբաղի հիմնախնդրի կարգավորման գործընթացի հետ կապված: Դա չի նշանակում, որ կառավարությունը՝ վարչապետի գլխավորությամբ, եկել է, որ երկիրը տանի ձախողումների, պարզապես չենք կարող չնշել, որ մտահոգություններ կան, և կարծում եմ, որ ասողին լսող է պետք»` ձևակերպեց ՀՀԿ մամլո խոսնակ Էդուարդ Շարմազանովը: Մյուսների ձայնը չեկավ: Այդպես էլ չիմացանք` ՀՀԿ-ն, երկրի համար խոր մտահոգությունից բացի, ինքն իր հարցով չի՞ մտահոգվում: Բայց իմացանք, որ 2020-ին կանի հերթական համագումարը ու արտահերթի անհրաժեշտություն չկա: Եվ` ՀՀԿ օրակարգում ընդհանրապես չկա Սերժ Սարգսյանի հրաժարականի հարցը: Ավելին` «Սերժ Սարգսյանն ակտիվ քաղաքականությունից չի հեռացել»: ՈՒ` չիմացանք` իսկ ի՞նչ է անում ակտիվ քաղաքականության մեջ, որ չգիտենք: Կուսակցական քրոնիկոնն էլ անավարտ է: ՈՒ նույնիսկ ցիկլ չեն փակում, ՀՅԴ-ն սպառնում է, ՀՀԿ-ն մտահոգվում, մյուսների ձայնը չի գալիս:

Փոխարենը իմացանք, որ Փարիզում ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների միջնորդությամբ և մասնակցությամբ հանդիպեցին Հայաստանի ու Ադրբեջանի ԱԳ նախարարները և տեղի ունեցավ «մտքերի օգտակար և կառուցողական փոխանակում, ինչն ուղղված էր նաև առավել լայն փոխըմբռնման և փոխվստահության հաստատմանը»: «Ավելի քան չորս ժամ տևած հանդիպման ընթացքում զրուցակիցներն անդրադարձան խաղաղ գործընթացին առնչվող հարցերի լայն շրջանակի՝ ներառյալ ժողովուրդներին խաղաղությանը նախապատրաստելուն, անվտանգությանն ու տարածաշրջանային կայուն զարգացմանը»` ասաց ՀՀ ԱԳՆ-ն:

ԵԱՀԿ ՄԽ համանախագահների ավանդական հայտարարությանը հաջորդեցին ԵՄ-ու ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղարի, ՌԴ ԱԳ նախարարի հայտարարությունները: Բոլորն ակնարկներ են անում ու ակնկալիքներ արձանագրում: Համանախագահները տեղեկացրին, որ «Հայաստանի և Ադրբեջանի ԱԳ նախարարները քննարկել են Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության կարգավորման հետ կապված բազմաթիվ հարցեր ու համաձայնության եկել, որ հարկավոր է հստակ քայլեր ձեռնարկել երկու ժողովուրդներին խաղաղության նախապատրաստելու համար»: Ի՞նչ է նշանակում այդ խաղաղության նախապատրաստելը, Բաքուն դադարեցնու՞մ է հայատյաց քարոզչությունն ու սպառազինությունը: ՈՒ ինչի՞ դիմաց: Ի՞նչ փոխադարձություն է Հայաստանից սպասում ՌԴ ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովը, երբ ասում է, որ 2019-ին առաջընթաց է ակնկալվում արցախյան կարգավորման գործընթացում և հանգուցալուծում գտնելու Բաքվի պատրաստակամությանը պետք է աջակցել, ու հույս ունի, որ Երևանը փոխադարձությամբ կպատասխանի: Խաղաղություն տարածքների դիմա՞ց: Լու՞րջ: Վարչապետի սուպերլեգիտիմության հաշվի՞ն: ՌԴ ԱԳ նախարարը հավատում է հեքիաթի՞: Իր տարիքում ու իր փորձո՞վ: Թե՞ գիտի ավելին, որ ոչ ոք չգիտի: Ասենք` Իլհամ Ալիևի մասին, ումից հանկարծակի ի հայտ եկած ընդդիմությունը անցած շաբաթ հրաժարական էր պահանջում` իշխանության արտոնած հանրահավաքում, որ գերազանցել էր սպասելիքները` մարդկանց թվով ու պահանջների մասով: Ադրբեջանում ևս ցի՞կլ է փակվում:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ

Հ.Գ. Աշխարհում երբեք ոչինչ չի ավարտվում` ցանկացած վերջ նորի սկիզբ է, բայց կան ցիկլեր, որ ավարտվում են ու պիտի ամբողջանան, այլապես նորը վերածվում է հնի:

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ