Ո՞վ է իրեն Վենեսուելայի նախագահ հռչակած Խուան Գուայդոն

Մինչև երեկ Խուան Գուայդոյի մասին քչերը գիտեին: 35-ամյա քաղաքական գործիչը իրեն հռչակեց Վենեսուելայի նախագահի պաշտոնակատար և ստացավ ԱՄՆ-ի ու Լատինական Ամերիկայի շատ երկրների կառավարություններ:
Հունվարի 5-ին Վենեսուելայի ընդդիմադիր խորհրդարանի` Ազգային ժողովի նախագահ նա դարձավ պատահաբար` իշխանությունները ձերբակալել էին նրա «Ժողովրդի կամք» (Voluntad Popular) կուսակցության հիմնական դեմքերին և կուսակցության ընտրացուցակով նրա հերթն էր հասել: Մի շաբաթ անց Գուայդոյին որոշ ժամանակով ձերբակալեցին Վենեսուելայի հատուկ ծառայությունների` ՍԵԲԻՆ-ի գործակալները, որովհետև կասկած էր հայտնել Մադուրոյի լեգիտիմության մասին և սպառնացել էր օգտվել իր սահմանադրական իրավունքից ու մինչև հաջորդ ընտրությունները իշխանությունն իր ձեռքը վերցնել: Հենց դա էլ արեց հունվարի 23-ին: «Վենեսուելա, ամենակալ Աստծո առաջ երդվում եմ պաշտոնապես ստանձնել Ազգային գործադիր օրգանի իրավասություններն իբրև նախագահ, որ պատասխանատու է Վենեսուելայի համար, իշխանության բռնազավթումը դադարեցնելու, անցումային կառավարություն ստեղծելու ու ազատ ընտրություններ կազմակերպելու համար» ասաց նա Կարակասում` հազարավոր ցուցարարների առաջ:

Խուան Գուայդոն ծնվել է Կարիբյան ծովեզերքին` Վարգաս նահանգի մայրաքաղաք Լա Գուայրայում, բազմազավակ ընտանիքում: Սովորել է Անդրեաս Բելյոյի անվան կաթոլիկ համալսարանում ու ստացել է պետական կառավարման մագիստրոսի աստիճան: Հայրը օդաչու էր, մայրը` ուսուցչուհի: Գուայդոն պատանի էր Վենեսուելայի վերջին կես դարում ամենամեծ տարերային աղետի ժամանակ` 1999-ի դեկտեմբերին սողանքի հետևանքով 10-30000 մարդ զոհվեց: Նրա ընտանիքը կորցրեց տունը: «Գուայդոն ներկայացնում է միջին վենեսուելացու ոչ հարուստ աշխատավորի ընտանիքից, ծնունդով Կարակասից չէ, այլ նահանգից, մեծ դժվարությամբ է համալսարան ընդունվել, իսկ նրա ծնողները հազիվ էին հասցնում վճարել ուսման վարձը»` ասում է նրա համակուրսեցին` չցանկանալով անունը հայտնիացնել: «Նա բաց մարդ է և հավատում է, որ իշխանության ինստիտուտները պետք է գործեն իրավական դաշտում»` հավելում է նա: Երիտասարդ ինժեներ Գուայդոն ուսանողական տարիներին քաղաքական ակտիվություն է դրսևորել, մասնակցել Ուգո Չավեսի կառավարության դեմ բողոքի գործողություններին,
Ընդդիմության համար սեմինարներին, որտեղ սովորեցնում էին ընտրություններին դիտորդական առաքելության իրականացումը և ձայների հաշվարկը: Գուայդոն ստացել է արդյունաբերության ինժեների դիպլոմ 2007-ին, իսկ հետո կառավարման մագիստրոսի աստիճան ԱՄՆ-ի Ջորջ Վաշինգտոնի համալսարանում: 2009-ին Գուայդոն ընդդիմության հայտնի գործիչ Լեոպոլդո Լոպեսի հետ հիմնել է աջ կենտոնամետ «Ժողովրդի կամք» կուսակցությունը, Լոպեսին հետո ձերբակալեցին ու 13 տարվա բանտարկության դատապարտեցին հրկիզումի ու ահաբեկչության մեղադրանքով: Հետո բանտարկությունը փոխարինվեց տնային կալանքով:
Մեծ քաղաքականությունում Գուայդոն հայտնվեց 2011-ին, երբ «Ժողովրդի կամք» կուսակցությունից ընտրվեց Ազգային ժողովի պատգամավոր: Խորհրդարանի նախագահ դարձավ համարյա պատահական: 2015-ի դեկտեմբերին խորհրդարանական ընտրություններում ընդդիմության հաղթանակից հետո կուսակցությունները պայմանավորվեցին, որ խորհրդարանի նախագահը ամեն տարի կփոխվի` կնախագահի խմբակցություններից մեկի ղեկավարը: Այս տարի «Ժողովրդի կամք» կուսակցության հերթն էր, բայց հիմնական ղեկավարները բախվեցին իրավական խնդիրների: Կուսակցության ղեկավար Լեոպոլդո Լոպեսը մնում է տնային կալանքի տակ: Կառլոս Վեկիոն փախել է ԱՄՆ, Ֆրեդի Գևարան ապաստան է գտել Չիլիի դեսպանատանը` 2017-ի հակակառավարական ցույցերից հետո: Այդպես Գուայդոն դարձավ Ազգային ժողովի նախագահ: Ոմանք նմանություն են գտնում Գուայդոյի և ԱՄՆ-ի նախկին նախագահ Բարաք Օբամայի միջև: Գուայդոյի նախընտրական կարգախոսն էլ Օբամայի կարգախոսն էր` «Այո, դա հնարավոր է» (Sí, se puede):
Կդառնա՞ Գուայդոն նախագահ: Վենեսուելայի նախագահ Նիկոլաս Մադուրոն չի ճանաչել նրա իրավասությունները և ընդդիմությանը մեղադրել է պետական հեղաշրջման փորձի մեջ: Մադուրոն անցյալ տարի ընդդիմադիր խորհրդարանի փոխարեն ստեղծեց սահմանադիր ժողով ու նրան փոխանցեց խորհրդարանի իրավասությունները: Գուայդոն հայտարարում է, որ իր գործողությունները հիմնված են Վենեսուելայի Սահմանադրության վրա և մտադիր է աշխատել դեպի ժողովրդավարություն երկրի խաղաղ անցման վրա:
ВВС

Հ.Գ. Խաղաղ անցում չի ստացվում, Վենեսուելայի նախագահ Նիկոլաս Մադուրոն խզել է դիվանագիտական հարաբերությունները ԱՄՆ-ի «իմպերիալիստական» իշխանությունների հետ: Նա դիվանագիտական նոտա է ստորագրել` ԱՄՆ դիվանագետներին Վենեսուելայից հեռանալու 72 ժամ տալով: Իշխանության ու ընդդիմության բախումներում արդեն հաղորդվում է 16 զոհի ու 200 ձերբակալվածի մասին: Թեպետ բազում երկրներ ճանաչել են Գուայդոյին` իբրև նախագահ: Առաջինը Թրամփն էր: Կանադայի արտաքին գործերի նախարար Հրիսթյա Ֆրիլանդը Global News-ի եթերում հայտարարեց. «Մենք ճանաչում ենք և մեր լիակատար աջակցությունն ենք հայտնում Վենեսուելայի ժամանակավոր առաջնորդ Խուան Գուայդոյին» և ընդգծեց, որ Գուայդոն առաջնորդ է նշանակվել Վենեսուելայի Սահմանադրության համաձայն:

«Պերուի կառավարությունը ճանաչում և աջակցում է Ազգային ժողովի նախագահին, որը ստանձնել է Վենեսուելայի Բոլիվարյան Հանրապետության նախագահի պաշտոնը՝ անտեսելով Նիկոլաս Մադուրոյի ապօրինի ռեժիմը»,-ասվում է Պերուի ԱԳՆ-ի հայտարարությունում: Բրազիլիայի նախագահ Ժաիր Բոլսոնարուն ևս Twitter-ի իր էջում աջակցություն է հայտնել Գուայդոյին: Կոլումբիայի ԱԳՆ-ի հայտարարությունում ասվում է, որ երկիրն իր աջակցությունն է հայտնում Խուան Գուայդոյին: Պորտուգալիայի ԱԳ նախարար Աուգուստու Սանտուշ Սիլվան հայտարարել է, որ Վենեսուելայի նախագահ Նիկոլաս Մադուրոն պետք է հասկանա, որ «իր ժամանակն ավարտվել է»: Նա կոչ է արել Մադուրոյին թույլ տալ Վենեսուելայում «ազատ ընտրությունների» անցկացում և դադարել ժողովրդի կամքի անտեսումը: Գուայդոյի իշխանությունը ճանաչել են նաև Չիլին, Արգենտինան, Կոլումբիան, Ուկրաինան, Վրաստանը: ԱԳՆ-ն խոսնակ Աննա Նաղդալյանն ասել է. «Ուշադիր հետևում ենք Վենեսուելայում տեղի ունեցող զարգացումներին և հուսով ենք, որ իրադրությունը խաղաղ հանգուցալուծում կունենա»: ԵՄ նախագահ Դոնալդ Տուսկը թվիթերյան գրառմամբ հույս է հայտնել, որ ողջ Եվրոպան միասնաբար կաջակցի Վենեսուելայի ժողովրդավարական ուժերին: «Ի տարբերություն Մադուրոյի՝ խորհրդարանը, ներառյալ Խուան Գուայդոն, Վենեսուելայի քաղաքացիների ժողովրդավարական մանդատն ունեն», - Թվիթերում գրել է Տուսկը:

Նախագահ Նիկոլաս Մադուրոյի իշխանությունը պաշտպանում են Ռուսաստանը, Թուրքիան, Մեքսիկան: Մոսկվան նաև դատապարտել է ԱՄՆ-ի դիրքորոշումը Վենեսուելայի հարցում:
Մադուրոն Վենեսուելայի նախագահն է 2013-ից, պաշտոնը երկրորդ անգամ ստանձնել է հունվարի սկզբին: Սակայն նրա իշխանության դեմ վերսկսվել են բազմահազարանոց ցույցեր: Չորեքշաբթի ոստիկանների հետ բախումներում 4 ցուցարար է սպանվել: Խուան Գուայդոն զինվորականներին կոչ է արել անցնել իր կողմը: Պաշտպանության նախարար Վլադիմիր Լոպեսը Թվիթերում գրել է, որ երկրի զինված ուժերը չեն ճանաչի Խուան Գուայդոյին կամ որևէ այլ ինքնահռչակ անձի:
Քաղաքացիական պատերազմի վտանգը մեծ է Վենեսուելայում, եթե կողմերից որևէ մեկը չզիջի:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ