Կորոնավիրուսի դեմ ռուսական պատվաստանյութի արդյունքները

Վերջերս նախագահ Վլադիմիր Պուտինը հայտարարեց, որ ռուս գիտնականների խումբը covid-19-ից դեմ պատվաստանյութ է մշակել, որը կարգավորիչ մարմինները երաշխավորել են կիրառման համար, համենայն դեպս, Ռուսաստանում: Նոր պատվաստանյութի մասին, որ կոչվել է Sputnik V, տեղեկությունը հարուցեց գիտնականների ու բժիշկների տագնապն ամբողջ աշխարհում, որովհետև կամավորների վրա կլինիկական փորձերը Պուտինի հայտարարությունից 2 ամիս առաջ էին սկսվել: Պատվաստանյութի կլինիկական փորձարկումների առաջին ու երկրորդ փուլերի արդյունքները տպագրվեցին The Lancet ամսագրում: Ի՞նչ իմացանք:

Ի՞նչ է իրենից ներկայացնում պատվաստանյութը: Իբրև պլատֆորմ, որ օգտագործվել է պատվաստուկի մեջ, վերցված են ադենովիրուսները: Ad5 և Ad26 վիրուսները, որ հարուցում են օդակաթիլային սուր հիվանդություններ, անվտանգ են և չեն կարող բազմանալ օրգանիզմում: Նրանց օգտագործում են բջիջի գենետիկ կոդում նոր տեսակի կորոնավիրուսի սպիտակուցներից մեկը հասցնելու համար (համակցվող սպիտակուց): Այդ մոդիֆիկացված ադենովիրուսների ներմուծումը մարդու մեջ պիտի խթանի իմունային համակարգի պատասխան արձագանքը համակցվող սպիտակուցին ոչ միայն իմունիզացիայի ժամանակ, այլև, հույս ունենք, հետագա մի քանի տարիներին, եթե պատվաստված մարդը, հանկարծ ենթարկվի SARS-CoV-2-ի հարձակմանը, որ covid է առաջացնում: Պլատֆորմը, որ օգտագործել են ռուսները իրենց պատվաստանյութի համար, նոր չէր: Որոշ պատվաստանյութերի մեջ (ներառյալ Օքսֆորդի համալսարանի և Johnson and Johnson ընկերության Ad26 պատվաստանյութերը) նույնպես օգտագործել են ադենովիրուսները: Կենդանիների վրա հաջող փորձարկումներից հետո երկու պատվաստանյութերն էլ այժմ կլինիկական փորձեր են անցնում մարդկանց վրա: Չինական CanSino Biologicals ընկերությունը նույնպես հասկացրել է, որ իր Ad5 պատվաստանյութն անվտանգ է ու կորոնավիրուսի դեմ իմունիտետ է առաջացնում մարդկանց մեջ: Ռուս գիտնականների խումբը ցույց է տվել, որ իրենց մշակած կայուն լիոֆիլիզացված պատվաստանյութը աշխատում է և սառեցված ջրիկ տեսքով: Դա կարևոր նշանակություն ունի պատվաստանյութի տեղափոխման և ներարկման համար: Lancet-ում հրապարակված հոդվածում խոսվում է անվտանգության լիովին ընդունելի տվյալների մասին՝ նույնիսկ մեծ դոզաների դեպքում: Այս տեղեկությունն անսպասելի չէ, որովհետև ադենովիրուսների հիմքով ստեղծված մի քանի պատվաստանյութերի անվտանգությունը արդեն ցույց է տրված ավելի վաղ կատարված հետազոտություններով: Նա անվտանգ է, համենայն դեպս, առողջ մարդկանց համար 18-60 տարեկանում, բայց արդյունավե՞տ է: Պաշտպանու՞մ է covid-19-ից: Ռուս վարակաբանները ցույց են տվել, որ իրենց պատվաստանյութը հարուցում է հակամարմինների բարձր մակարդակ, որ կարող են կապվել համակցող սպիտակուցի հետ: Բայց առավել կարևոր ցուցանիշ է ֆունկցիոնալ հակամարմինների մակարդակը՝ կարո՞ղ են հակամարմինները կանխել կամ չեզոքացնել բջիջի վարակումը վիրուսով: Չեզոքացնող հակամարմինների մակարդակը այս հետազոտության մեջ բավականին ցածր է, եթե համեմատենք տվյալները այլ պատվաստանյութերի փորձարկումների հրապարակված տվյալների հետ: Նույնը վերաբերում է Т-բջիջների (իմունային համակարգի ադապտիվ պատասխանի ևս մեկ օղակի) արձագանքին: Այդ արդյունքի բացատրություններից մեկն է, որ այդ պատվաստանյութերը չեն հարուցում լավ չեզոքացնող պաշտպանություն: Մյուս կողմից՝ այդ իմունային պատասխանները չափող մեթոդները կարող էին լավագույնը չլինել: Միջազգային էտալոնային չափորոշիչների բացակայության պայմաններում, մենք չենք կարող ասել՝ որքանով է լավ կամ վատ աշխատում այս պատվաստանյութն այլ պատվաստանյութերի համեմատությամբ:

Ինչպես covid-19-ի դեմ մյուս պատվաստանյութերի կլինիկական փորձարկումների դեպքում՝ մենք չգիտենք՝ բավակա՞ն է չեզոքացման ստացած մակարդակը վարակից պաշտպանվելու համար և որքա՞ն երկար են ստացված հակամարմինները մնում արյան մեջ: Հոդվածում նշվում է, որ իմունային պատասխանը ստացվում է պատվաստումից մեկ ամիս անց: Բայց գլխավոր հարցը՝ պատվաստված մարդիկ պաշտպանվա՞ծ են COVID-19-ից, հոդվածում պատասխանված չէ: Չնայած Sputnik V պատվաստանյութի փորձարկումների առաջին փուլի դրական արդյունքների, պատվաստուկը պետք է տեստավորվի կամավորների ավելի ներկայացուցչական խմբերի վրա՝ նախքան ամբողջ բնակչության համար օգտագործելը: Կլինիկական փորձարկումների երրորդ փուլում բոլոր պատվաստանյութերը պետք է փորձարկվեն տարբեր տարիքի ու էթնիկ պատկանելության կամավորների մեծ խմբի վրա: Փորձարկումների երրորդ փուլն անհրաժեշտ է բարձրամակարդակ վստահության համար, որ պատվաստանյութն իրոք պաշտպանում է վիրուսային վարակից: Փորձարկումների երրորդ փուլը նոր հնարավորություն է տալիս վերհանել եզակի կողմնակի հետևանքերը, որ կարող են և չդրսևորվել առողջ կամավորների փոքր խմբում: Ուստի ոչ մի դեպքում չի կարելի բաց թողնել տեստավորման ամփոփիչ, երրորդ փուլը:
Էնն Մուր, The Conversation, Մեծ Բրիտանիա

Հ.Գ. Լինել, թե չլինել պատվաստված՝ այս է խնդիրը, որի այո կամ ոչ պատասխանի գինը կարող է լինել կյանքի կամ մահվան ընտրությունը: Փաստացի՝ հակամարմինների առաջացումը դեռ չի երաշխավորում վարակի չեզոքացում, ամեն ինչ կամ օրգանիզմի առանձնահատկություններից է կախված, կամ՝ իմունիտետի ձևավորման կայունությունից ու տևականությունից: Բժշկական աշխարհը, կարծես, կենտրոնացել է պատվաստանյութերի արտադրության վրա, մինչդեռ կա դեղերի խնդիրը: Իսկ ի՞նչ անեն արդեն հիվանդները, որ ամբողջ աշխարհում հասնում են կես միլիարդի, ինչպե՞ս նրանց օգնել:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ