Խռովահույզ այս ժամանակներում
20.03.2020 | 01:36
Հենց այնպես ասեմ՝ Հայաստանում 3 անգամ հայտարարվել է արտակարգ դրություն։ 1996-ին, 2008-ին, 2020-ին՝ 12 տարին մեկ, երեքն էլ Առնետի տարում, ու՝ նահանջ տարում։ Երրորդ արտակարգը մի քիչ էլ արտառոց է՝ առաջին անգամ կապ չունի քաղաքականության հետ և պահանջված է: Որոշ գնահատականներով՝ ուշացած: ՈՒ՝ շատ մեղմ: Կա պարետ, բայց չկա պարետային ժամ, տեղաշարժը արգելված չէ, տանը մնալու հորդորները մեղմագույն են՝ ի տարբերություն արտակարգ դրություն սահմանած այլ երկրների, որ նաև տուգանքներ ու պատիժներ են սահմանում: Արտակարգ դրությունը սահմանվեց մարտի 16-ին, իրավունքի ուժով հայտարարվեց Աժ նիստ, և պատգամավորները 5 ժամ վարչապետի հետ ուրախ հարց ու պատասխան արեցին, այնքան ուրախ, որ տեղ-տեղ մոռանում էին՝ ինչու՞ են հավաքվել: Նիստից առաջ կար կորոնավիրուսի 30 դեպք, ավարտին՝ 52:
Կորոնավիրուսի տարածումը մեծացել է, պանդեմիայի տնտեսական հետևանքները՝ նույնպես: Չինաստանում արդյունաբերական արտադրանքը հունվար-փետրվարին 12,3 %-ով նվազել է 2019-ի համեմատ, որ 4 անգամ վատ է կանխատեսումից: Վիճակը կայունացել է, բայց տնտեսական վնասն արդեն հասցված է: ԱՄՆ-ում ու Եվրոպայում մարդկանց տեղաշարժի սահմանափակումներն ազդում են տնտեսության վրա: Փակվում են դպրոցները, արգելվում են մարդկանց զանգվածային կուտակումները, հետաձգվում մարզական ու մշակութային միջոցառումները, գրասենյակները փակվում են, մարդիկ անցնում են հեռահար աշխատանքի: Քաղաքներում հատուկ դրություն է: Ամենից շատ տուժում է զբոսաշրջությունը: Ֆինանսական շուկաների գնանշումները սրընթաց նվազում են՝ ներդրողները վաճառում են բաժնետոմսերը՝ վախենալով ընկերություններում կորոնավիրուսի տարածման պատճառով վիճակի վատացումից: Որոշ ցուցանիշներ հասել են 2008-ի համաշխարհային ճգնաժամի մակարդակին:
Վիճակը վատացնում է նավթի գնանկումը՝ «ՕՊԵԿ+-ի շրջանակներում նավթի հանույթը կրճատելու համաձայնություն չեղավ: S&P-ն կանխատեսում է, որ Չինաստանի ՀՆԱ-ն կսկսի վերականգնվել տարվա կեսից, տարվա կտրվածքով կաճի 2,7-3,2 %: Եվրագոտու տնտեսությունը կկրճատվի 0,5 %-1,0 % 2020-ին, ԱՄՆ տնտեսությունը՝ 0,5 %: Goldman Sachs-ը և Morgan Stanley-ն նույնպես ՀՆԱ-ի կրճատում են կանխատեսում ԱՄՆ-ում ու եվրագոտում տարվա առաջին կեսին: Երկրորդ կեսին կսկսվի վերականգնումը: Morgan Stanley-ի վերլուծաբանները համոզված են, որ գլոբալ տնտեսության աճը 0,9 %-ով կդանդաղի, Goldman Sachs-ը կանխատեսում է 1,25 %: ՌԴ Խնայբանկը քննարկել է իրավիճակի զարգացման 3 սցենար: Վատագույնը նախատեսում է բարելի դիմաց նավթի գնանկում մինչև 20 դոլար և դոլարի կուրսի աճ մինչև 100 ռուբլի՝ ասել է Խնայբանկի տնօրեն Գերման Գրեֆը:
Շվեդիայի թագավորությունը մինչ օրս չի փակել սահմանները, շարունակում են աշխատել կրթական հաստատությունները, սրճարանները, ռեստորանները, մարզասրահները: Կառավարությունը արտակարգ քայլեր չի ձեռնարկում: Վարչապետ Ստեֆան Լևֆվենը հայտարարել է, որ կներդրվի երկիր մտնողների նոր ընթացակարգ, որը կերկարացնի սահմանը հատելու գործընթացը: Շվեդիայի հասարակական առողջության կառավարման վարչությունը մի քանի օր առաջ հրահանգել է թեստավորել Covid-19-ի ծանր ախտանշաններով մարդկանց, բուժանձնակազմին և տարեցներին, որ բարձր ռիսկի խմբում են: Շվեդ գիտնականները կարծում են, որ կորոնավիրուսն անվտանգ է՝ մահացությունը 2 տոկոս է: Վարակակիրների թիվն անցել է 1000-ից, մահացել են 3-ը, մեկն ապաքինվել է, 3-ի վիճակը ծանր է: Որոշ բժիշկներ ասում են, որ վտանգավոր վարակից ավելի ահավոր է վախի վարակը: Ժամանակը ցույց կտա՝ ճի՞շտ են Շվեդիայի իշխանությունները, երբ խոսքը վերաբերում է միլիոնավոր մարդկանց կյանքին ու առողջությանը:
Ֆրանսիայի էկոնոմիկայի նախարար Բրյունո Լե Մերը հայտարարել է, որ կառավարությունը բիզնեսին ու ձեռնարկությունների աշխատակիցներին աջակցելու համար 45 միլիարդ եվրո է հատկացնում: Նա ընդգծել է, որ «սանիտարական պատերազմին» զուգահեռ «տնտեսական ու ֆինանսական պատերազմ» է՝ երկար ու դաժան: COVID-19-ի տարածման պատճառով Ֆրանսիայի իշխանությունները մարտի 17-ից սահմանափակել են քաղաքացիների տեղաշարժը:
Էկոնոմիկայի նախարարությունը փոքր ձեռնարկությունների համար ստեղծելու է «Համերաշխության» հիմնադրամը՝ նվազագույնը 1 միլիարդ եվրոյով, որից աջակցություն կստանան այն ձեռնարկությունները, որոնց տարեկան շրջանառությունը 2020-ի մարտին 70 % անկում է ապրել: Բրյունո Լե Մերը հույս է հայտնել, որ տնտեսությունը պանդեմիայից հետո արագ կվերականգնվի: Բիզնեսին աջակցության միջոցառումների մասին օրերս հայտարարել էր Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնը: Նա խոստացել է, որ իշխանությունները ոչ մի ընկերության սնանկացում թույլ չեն տա: Բոլոր ձեռնարկությունների համար դադարեցված են հարկերի, տարածքի վարձակալության, էլեկտրաէներգիայի, գազի ու ջրի վարձերի մուծումները: Պետությունը ստեղծում է 300 միլիարդ եվրոյի հիմնադրամ՝ ընկերությունների բանկային վարկերի երաշխավորման համար: Եվրոպական մակարդակով վարկերը կերաշխավորվեն 1 տրիլիոն եվրոյով:
ԱՄՆ կառավարությունը 1000 դոլար կբաժանի չափահաս բնակիչներին՝ հայտարարել է ֆինանսների նախարար Սթիվեն Մնուչինը: Կառավարությունը մտադիր է արագ օգնությունը հասցնել քաղաքացիներին, որ մեղմացնի կորոնավիրուսի պատճառով տնտեսական դժվարությունների հետևանքները: Թրամփի վարչակազմը Կոնգրեսին է դիմել 850 միլիարդ դոլարի ներարկում անելու խնդրանքով, ներառյալ 250 միլիարդ դոլար փոքր բիզնեսին և 50 միլիարդ՝ ավիափոխադրողներին փրկելու համար:
«ՀՀ կառավարությունն առաջիկայում 150 մլրդ դրամի աջակցություն կցուցաբերի տնտեսությանը»,- «Շանթին» հարցազրույցում ասաց վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը: «Մենք փաթեթ ենք պատրաստել, որ մի քանի օրվա մեջ գործնականում հնարավոր կլինի կիրառել: Մենք 25 մլրդ դրամ կհատկացնենք այն ծրագրի համար, որ այն ընկերությունները, որոնք կվերցնեն վարկ Հայաստանյան բանկերից դրամային արտահայտությամբ իրենց աշխատակիցների աշխատավարձերը վճարելու և այլ հարցերի համար, կառավարությունն այդ վարկի 50 %-ը կհամաֆինանսավորի 0 %-ով, իսկ բանկի հատվածի տոկոսը կսուբսիդավորի»,- ասաց նա: Կառավարությունը կաջակցի նաև գյուղատնտեսությանը. «Խնդիր ենք դրել գյուղատնտեսական վարկերը սուբսիդավորել այնքան, մինչև դառնա 0 %»: 30 մլրդ դրամի փաթեթ է պատրաստվել սոցիալական հրատապ աջակցության համար, 80 մլրդ՝ կազմակերպությունների համար, որ կզբաղվեն Հայաստանին նոր աշխարհին պատրաստելով: Սպասենք՝ հասկանալու՝ կփոխհատուցե՞ն այդ հատկացումները կորոնավիրուսի հետևանքները, որոնց մասին պատկերացում ոչ ոք ու ոչ մի տեղ դեռ չունի: Օբյեկտիվորեն: Արդեն շատերն են արձանագրում, որ այս վիճակը կարող է տևել ամիսներ:
Մարտի 16-ից ապրիլի 16-ը ապրելու ենք արտակարգ դրության պայմաններում, երբ բոլորիս ուշադրությունը բևեռված է վարակի, վարակակիրների թվի ու առողջական վիճակի վրա: Գուցե դա փոխվարչապետ և պարետ Տիգրան Ավինյանի իրավասությունների շրջագծում չէ, բայց ամբողջ հանրապետության ու հատկապես մայրաքաղաքի կորոնավիրուսի դեմ պայքարում ներգրավված բուժաշխատողներին բազում շնորհակալությունների հետ պետք է նաև կրկնակի աշխատավարձ վճարել։
Արտակարգ դրության հինգերորդ օրը ակնհայտ է, որ առաջին 2-3 օրերին խանութներն ու դեղատները դատարկող ու սննդից, դեղերից բացի զուգարանի թղթի տարեկան պաշարներ կուտակողներս մեծամասնության մեջ չենք կատարում մեր առողջությունից բխող պահանջները: Վախենալը վախենում ենք COVID-19-ից, բայց չենք դադարում հավաքվել ու տանը չենք նստում: Գուցե ոմանք վիճահարույց համարեն, որ ինքնամեկուսացման ու տանը մնալու հարկադրանքը ավելի խիստ չէ, համենայն դեպս՝ պատիժներ ու տուգանքներ սահմանված չեն: Բայց՝ նախ մեր վիճակն այդքան վատ չէ, և հետո՝ միևնույն է՝ նրանք, որ պիտի գնան աշխատանքի, ստիպված են թե տնից դուրս գալ, թե հասարակական տրանսպորտ նստել՝ դառնալով հնարավոր վարակակիր: COVID-19-ի վտանգավորությունը որոշում է 3 գործոնների համադրումը՝ փոխանցման վեկտորը, վարակվածությունը (պաթոլոգիկ վիճակը), մահացությունը: COVID-19-ի փոխանցման վեկտորը 1,5- 2,5 է՝ գրիպից 3 անգամ բարձր: Տարածումը երկրաչափական պրոգրեսիայով է՝ 1-2-4-8-16-32-64… Ի տարբերություն գրիպի և SARS-ի (ռեսպիրատոր սինդրոմ, որ կորոնավիրուսի վերջին համաճարակն էր 2003-ին), COVID-19-ը տարածվում է և վարակիչ է ինկուբացիոն փուլում, այսինքն՝ կարող է տարածվել մինչև կլինիկ դրևորումները: Սա էլ՝ հենց այնպես: Փաստորեն՝ կորոնավիրուս էր պետք, որ վարչապետը դադարեր համբուրել ՀՀ հպարտ քաղաքացիներին, բայց սելֆիները շարունակվում են: ՈՒ ի՞նչ է մտածում արտակարգ դրության պարետը: Եվ փաստ է, որ կորոնավիրուս էր պետք, որ Հայաստանում հասկանան՝ ոչ միայն մահվան առաջ, կյանքում էլ սպիտակ-սև չկա, կա միասնություն, որը բեկելը սխալ ու պատժվող է:
Մարտի 16-ին Մայր Աթոռում եկեղեցական ժողով գումարվեց, և Վեհափառը կոչ արեց «Գործել անձնական և հանրային բարձր գիտակցությամբ և պատասխանատվությամբ ոչ միայն մեր անձերի, այլև միմյանց հանդեպ հոգածությամբ՝ խորապես ըմբռնելով, որ այս պահին յուրաքանչյուրի կյանքի անվտանգությունը նաև մեր անձնական պատասխանատվությունն է»։ Նաև որոշվեց «Սուրբ Պատարագի արարողությունները անցկացնել դռնփակ, առանց հավատավոր ժողովրդի մասնակցության՝ ըստ կարելիության տեղերում կազմակերպելով պատարագների հեռասփռումը», չեղարկվեց Ծաղկազարդին մանուկների օրհնության կարգը, Սուրբ Աստվածածնի Ավետման տոնին՝ մայրության բերկրանքին սպասող կանանց օրհնության կարգը, հորդորվեց չկատարել պսակի արարողություններ, Մկրտության խորհուրդը կատարել խիստ անհրաժեշտության դեպքում (մկրտվողի հիվանդության պարագայում), հուղարկավորությունների պարագային կատարել միայն Գերեզմանի կարգը:
Իսկ ընդհանրապես՝ «Նորք» ինֆեկցիոն հիվանդանոցում նոր մասնաշենք է կառուցվում՝ 40 պալատի համար, առողջապահության նախարարությունը թոքերի արհեստական օդափոխության ևս 11 ապարատ կստանա՝ 360-ն ունենալով: Այսինքն՝ պատրաստ ենք, եթե վարակակիրների թիվը անցնի 1000-1500-ը, ՀՀ է ներմուծվելու ևս 5000 թեստ: Արտակարգ դրության բերումով՝ հետաձգվեց սահմանադրական հանրաքվեն: Բանակում հիվանդներ չունենք: Արցախում նախագահի ու խորհրդարանի ընտրությունները չեն հետաձգվել: 16 երկրի քաղաքացիների մուտքը Հայաստան արգելված է, սահմանափակված չեն բեռնափոխադրումները: Եվրոպայի ֆուտբոլի առաջնությունը կկայանա 2021-ի հունիսի 11-ից հուլիսի 11-ը՝ ՈՒԵՖԱ-ի որոշումով, «Եվրատեսիլը» մեկ տարով հետաձգվեց, ՄՕԿ-ը չհետաձգեց օլիմպիական խաղերը Ճապոնիայում: Վենետիկի ջրանցքների ջուրն է զուլալվել, ձկներ, կարապներ ու դելֆիններ են հայտնվել: Հռոմի պապը մի քանի օր առաջ քայլում էր Հռոմի դատարկ փողոցներով, ու պատկերն անհնարինն ակնհայտի շրջանակից էր: Ողջ լերուք:
Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ
Հ.Գ. Մարտի 18-ին, ժամը 19-ին, Էջմիածնի սուրբ Գայանե դատարկ եկեղեցում Ամենայն Հայոց կաթողիկոսի հանդիսապետությամբ Համազգային աղոթք հնչեց՝ բժշկության և պահպանության աղոթք. «Արդարև, ուր կա սեր, հույս և հավատք, այնտեղ չկա երկյուղ ու կասկած, այնտեղ չկա վախ և հուսալքություն, քանզի Ինքն Արարիչ Աստված է մեր ապավենը: …Ապաքինման, ինքնամեկուսացման ու առանձնացումի մեջ գտնվող սիրելի զավակներ Մեր, դուք միայնակ չեք»։ «Սիրելի զավակներ Մեր, ամուր պահեցեք ձեր հույսը, անսասան՝ ձեր լույս հավատքը, զորացրեք ոգին աղոթական ու ապաշխարության և միմյանց հանդեպ սերն ու հոգածությունը, որ Աստված մեզ հաղթանակած դուրս հանի այս փորձությունից։ Հիշեք, որ անտարբերությունն ու անտեսումը կյանքում կարող են ավելի մեծ վնաս հասցնել, և առանց միմյանց հանդեպ ցուցաբերվող խնամքի ու օժանդակության անհնար է հաղթել որևէ վտանգ»: ՈՒ 19.07-ից սկսեց անձրև տեղալ՝ պատասխանն էր:
Հեղինակի նյութեր
Մեկնաբանություններ
Ասում են...
.
.
-
Ասում են Ռուսաստանի նախագահ Պուտինը Զանգեզուրի միջանցքի մասին ոչ մի նոր բան չի ասել Ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմից հետո, որն ավարտվել է 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի հայտարարությամբ։ Միևնույն ժամանակ, հայտնի չէ, թե այս հարցում Հայաստանը, Ադրբեջանը, Իրանը, Ռուսաստանն ու Թուրքիան ինչպես են «ընտելանալու» միմյանց:
-
Ասում են… Ռուսաստանի տարածքին հեռահար ճշգրիտ զենքերով հարվածներ հասցնելու հնարավորություն ՈՒկրաինայի ԶՈՒ-ն չունի, հետևաբար, եթե հայտարարվում է, որ ՈՒկրաինային թույլատրվում է նման հարվածներ հասցնել, ապա դա նշանակում է, որ ՆԱՏՕ-ն ուղիղ մտնում է կոնֆլիկտի մեջ Ռուսաստանի հետ
-
Ասում են… Վլադիմիր Պուտինի այցն Ադրբեջան պատմական իրադարձություն էր, քանի որ այն նշանավորեց Հարավային Կովկասում Ռուսաստանի գլխավոր դաշնակցի փոփոխությունը։ Ավելի քան 30 տարի Հայաստանն այդպիսի դաշնակից էր, բայց հիմա որոշել է անցնել Արևմուտքի կողմը՝ ներառյալ Ֆրանսիան, ԵՄ-ը և ԱՄՆ-ը
-
Նիկոլն արգելել է իրեն նկարել Արարատների ֆոնին Ըստ մերձնիկոլական շրջապատից տարածվող լուրերի` կապիտուլյանտ ոչնչությունը հրահանգել է իր աշխատակազմի լուսանկարիչներին և օպերատորներին իրեն չպատկերել Արարատ լեռների ֆոնին:
-
Ասում են… Մի շարք երկրներում, ցավոք, նաև Հայաստանում մեծ խանդավառություն չկար այն հարցում, որ Ռուսաստանն ինչ-որ կերպ վերահսկեր Հայաստանով լոգիստիկ ճանապարհը Նախիջեւանի և Ադրբեջանի հիմնական տարածքի միջև։ Այստեղ, նախ և առաջ, Թուրքիայի շահն է
-
Ասում են… Ես հստակ ասել եմ՝ նյութական որևէ ակնկալիք, կլինի կազմակերպություն կամ անձ, եթե ինքը ներգրավված է այս շարժմանը, չի կարող ունենալ, սկսած ինձնից, փոխարենը՝ մենք բոլորս կստանանք Հայրենիք ու Պատիվ
-
Ասում են… Հիմա մենք բավականին բարդ շրջան ենք ապրում մեր բարեկամ, եղբայրական Հայաստանի հետ հարաբերություններում։ Դա նույնիսկ ավելին է, քան եղբայրականը, քանի որ այստեղ ավելի շատ հայեր են ապրում, քան՝ բուն Հայաստանում
-
Ասում են Մարտի 8-ից առաջ Մեծ Բրիտանիայի և ԱՄՆ-ի դեսպանատները զգուշացնում էին իրենց քաղաքացիներին զգույշ լինել Մոսկվայում՝ չասելով, թե ինչ է կատարվում
-
Ասում են… Իհարկե, Բրյուսելը շահագրգռված է Հայաստան-ՀԱՊԿ կապի թուլացմամբ, իսկ Դաշինքի պաշտոնական խոսնակները մեկ անգամ չէ, որ հանրային լավատեսություն են հայտնել ՆԱՏՕ-ի հետ մերձեցման Հայաստանի հեռանկարների վերաբերյալ
-
Ասում են…
Ափսոսում ենք, որ ՀՀ ղեկավարությունը, ըստ ամենայնի, գիտակցված որոշում է կայացրել՝ վարել ՌԴ-ի հետ հարաբերությունների հետևողական վատթարացման, Լեռնային Ղարաբաղում տեղի ունեցած ամեն ինչում Ռուսաստանին մեղադրելու գիծ։ Դա, իհարկե, հարիր չէ դաշնակցային հարաբերություններին
-
Ասում են Պաղեստինյան ՀԱՄԱՍ-ը 10-20-100 անգամ ավելի քիչ զենք ունի, քան ունեին Լեռնային Ղարաբաղի հայերը և ադրբեջանական բանակը իսրայելական բանակը չէ։ Թող Հայաստանում մտածեն։
-
Ասում են… Որոշ երկրներ փորձում են խաթարել ԱՊՀ անդամների օրինական իշխանությունը, ավանդական արժեքները և իրավիճակն ամբողջությամբ: Անհրաժեշտ է կանխարգելիչ աշխատանք՝ ԱՊՀ երկրների անվտանգության ապահովման համար։
-
Ասում են… Ռուսաստանը և Բելառուսը օգուտ չունեն իսրայելա-պաղեստինյան հակամարտությունից: ՈՒ՞մ է այն ձեռնտու Մեզ ու ռուսաստանցիներին կշտամբում են «Ձեռնտու է Ուկրաինան հետին պլան է մղվել» Լսեք, եկեք անկեղծ լինենք այն, որ մեր մասին սկսել են ավելի քիչ խոսել, թերևս, վատ չէ: Բայց ո՛չ այդ գնով։ Մարդիկ են զոհվում։ Ինչի՞ վրա ենք ուրախանալու։
-
Ասում են…
Աշխարհում արևմտյան ազդեցությունը հսկայական ռազմաֆինանսական բուրգ է, այն իրեն պահելու համար անընդհատ նոր «վառելիքի» կարիք ունի՝ ուրիշներին պատկանող բնական, տեխնոլոգիական, մարդկային ռեսուրսներ
-
Ասում են…
10 ամսվա շրջափակումից հետո՝ սեպտեմբերի 19-ին, ադրբեջանական զինված ուժերը դաժան հրետակոծության ենթարկեցին Լեռնային Ղարաբաղը։
Սիրտս կոտրվում է, երբ իմանում եմ Լեռնային Ղարաբաղից բռնի տեղահանված և Հայաստան զանգվածաբար փախչող հազարավոր հայ ընտանիքների ցավի, կորստի, մարդու իրավունքների կոպիտ խախտումների մասին:
Տարածաշրջանային
