Երկիրն ապրում է իր ամենաշոգ շրջանը 2000 տարում

Կլիմայի տեսակետից՝ ներկան հասկանալու համար անցյալի ուսումնասիրությունը վճռորոշ նշանակություն ունի: Շնորհիվ աննախադեպ համակարգային վերլուծության՝ միջազգային հետազոտական խումբը պարզել է ջերմային տատանումները մոլորակի մասշտաբով 2000 տարվա կտրվածքով՝ գրում է Սիլվիա Բյուրնուֆը Le Monde-ում: Հաստատվել է, որ ներկա գլոբալ տաքացումն աննախադեպ է ոչ միայն ջերմային տատանումների ու արագության պատճառով, այլև ունիվերսալության: Առաջին տարվա և նախաինդուստիրիալ շրջանի ավարտի միջև եղել են ջերմացման ու ցրտի մի քանի շրջաններ, բայց ոչ մեկը չի վերաբերել ամբողջ մոլորակին միաժամանակ: Տվյալների բազան, որ հետազոտողները օգտագործել են իրենց վերլուծության համար, հուլիսի 24-ին հրապարակել են Nature և Nature Geoscience ասագրերը: ՙԱյսօր դա առավել ամբողջական է«՝ հայտարարել է պալոկլիմատոլոգ Վալերի Մասոն-Դելմոտը: ՙԿարևոր է հավաքել որքան հնարավոր է շատ տվյալներ տարատեսակ արխիվներից, որ հնարավորություն ունենանք չեզոքացնել խանգարող գործոնները, որ բնորոշ են այդ գրառումներին,-նշում է ուսումնասիրության գլխավոր հեղինակ Ռաֆայել Նեյկոմը (Բեռնի համալսարան, Շվեյցարիա):- Օրինակ՝ ծառերը զգայուն են ջերմության փոփոխությանը, նրանք արձագանքում են տեղումների տարեկան քանակին»:

Համակարգային ուսումնասիրությունը վկայում է, որ մինչև 20-րդ դարը եղած կլիմայական փոփոխություններից ոչ մեկը միաժամանակ չի ազդել ամբողջ մոլորակի վրա: ՙՓաստացի՝ անցյալում բնական փոփոխականությունը ոչ ամեն տեղ է համընկնել իր փուլերի մեջ,-գտնում է Վալերի Մասոն-Դելմոտը:- Դա շատ լավ բացատրվում է՝ անցյալի շատ փոփոխություններ կապված են կամ բնական երևույթների հետ (արև, հրաբուխներ), կամ հախուռն փոփոխությունների (ծովային հոսանքների տատանումների, մթնոլորտի տարածաշրջանային շրջանառություն): Պատճառներ չեն եղել, որ ազդեին գլոբալ կլիմայի վրա մի քանի տասնամյակի ժամանակահատվածում«: Ի տարբերություն վերջին տասնամյակների գլոբալ տաքացման, որ Նեյկոմն ու նրա գործընկերները միանշանակ նույնականացնում են իրենց ուսումնասիրության մեջ: Նրանք նշում են, որ մոլորակի մակերևույթի 98%-ը հիմա իր 2000-ամյա պատմության ամենատաք շրջանն է ապրում և արագությունը, որով ջերմությունը բարձրացել է 20-րդ դարի երկրորդ կեսից, աննախադեպ է: Միայն Անտարկտիկայի մի մասն է խուսափել այս աննախադեպ տաքացումից: ՙԲնական գործոնները չեն կարող բացատրել ներկա տաքացման արագությունը և տարածական պատկերը,-ընդգծում է Ռաֆայել Նեյկոմը:- Մեր արդյունքները ոչ բացահայտորեն հաստատում են, որ այս փոփոխությունների պատասխանատուն մարդու գործունեությունն է«:
Սիլվիա Բյուրնուֆ, Le Monde

Հ.Գ. Ծառ տնկեք, ծառ՝ նվնվալու փոխարեն: Սառույցները հալվում են, քաղաքները շիկանում են տապից, ջուր ու սառույց են որոնում՝ ելքի փոխարեն: Ծառ տնկեք, որ կլանի մարդու գործունեության ամենավտանգավոր արտանետումը մթնոլորտ՝ ածխածինը: Միևնույն է՝ մարդը երբեք հարստանալու ու լավ ապրելու իր պատկերացումները չի համադրի բնության պահանջների հետ, գոնե վնասները մեղմելու համար ծառ տնկեք: Եթե չեք ուզում մեռնել շոգից:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ