Կբացվի՞ «Պանդորայի արկղը»
Աշխարհաքաղաքական զարգացումներն այսօր ընթանում են երկու ուղղություններով` ուկրաինական և իրանական: Երկուսն էլ սերտորեն առնչվում են Հայաստանին: Վերջնական վերադասավորությունները լուրջ անդրադարձ են ունենալու նաև Հայաստանի վրա:
Մի կողմ թողնելով դավադրությունների տեսությունը, այնուհանդերձ, մեզ թույլ տանք մտածել` օլիմպիադաները նույնպես ճակատագրական են լինում ոչ միայն սպորտի, այլև աշխարհաքաղաքական առումով: Չմոռանանք. 2008-ին, երբ աշխարհի ուշադրությունը սևեռված էր Պեկինում ընթացող օլիմպիադայի վրա, Օսիան ու Աբխազիան դարձան «ռուսական»: Այս օրերին էլ մի տեսակ զարմանալիորեն ակտիվացել են ԵԱՀԿ ՄԽ համանախագահները, նրանք համարյա տուն չեն գնում, անընդմեջ հանդիպումներ են ունենում կողմերի հետ, նույն ռեժիմով էլ փորձում հանդիպումներ կազմակերպել հակամարտող երկրների նախագահների հետ, իսկ սահմանում տեղի ունեցող կրակոցների, նաև դիվերսիաների քանակն ավելին է, քան եղել է երբևէ: Բոլորն են խոսում հնարավոր պատերազմի մասին: Քանզի այս «կողմերում» ոչ միայն Ղարաբաղի, այլև Հայաստանի սահմանի վրա ևս կրակում ու կրակում են: ՈՒ թե սահմանային «դեպքերն» անցնեն իրենց «սահմանը», ուղիղ գծով նշանակելու է օրերս Հայաստան ժամանած Բորդյուժայի ու ՀԱՊԿ զորքերի անմիջական միջամտություն այդ «դեպքերին»:
Ո՞վ է այսպես ու այսքան «անհանգիստ»: Եվ հատկապես` ինչո՞ւ: Մինչ կանցնենք առաջ, ևս մեկ ոչ «դավադրական» հարց: Իսկ կարո՞ղ է ուկրաինական դեպքերը կանխեցին իրանական «ֆրոնտում» տեղի ունենալիքը, որովհետև բոլորի ու հատկապես ԱՄՆ-ի ու Ռուսաստանի գլուխը անչափ խառն է Մայդանով: Հետն էլ Իրանի ու ԱՄՆ-ի միջև մի այնպիսի մեղրամիս է սկսվել, որ կարող է աշխարհի քարտեզը փոխել ավելի արագ ու անարյուն, քան պատերազմն ու Մայդանը: Ասել է` Արևմուտքը երկու ճակատով առաջ է գալիս, ամենակարևոր գոտիներում հաստատելով իր գերիշխանությունը, և Ռուսաստանին, բացի կոպիտ միջամտությունից, այլընտրանք ու դիվանագիտական արահետ, ասես, չի թողնվում: Պահը ճակատագրական է, այսպես ասած, բոլորի համար:
Բանն այն է, որ ԵՄ-ն ու ԱՄՆ-ը նույնպես չունեն բավարար ռեսուրսներ, որ կարողանան հարցերը փակել վերջնական ու արագ ռեժիմով, ասենք, ոչ միայն Մայդանում հաղթել, այլև հաղթելուց հետո անծայրածիր, միայն Ռուսաստանին 20 միլիարդ պարտք ունեցող ՈՒկրաինային ու նրա ժողովրդին պահել: Եվ, ուզեն-չուզեն, Մայդանում անընդմեջ առաջ գնացող Էշթոնն ու իր համախոհն ինչ-որ մի փուլում պետք է զարկ տան նաև Ռուսաստանի հետ դիվանագիտությանը: Հայտնի է նաև, որ հենց օլիմպիադան ավարտվեց, Ռուսաստանը «հարձակվելու» է:
Միանշանակ չէ նաև Իրանի պարագան ոչ միայն ռուսաստանյան առևտրային հետաքրքրությունների, այլև այն առումով, որ ԱՄՆ-ն արդեն «դիտողություն» է արել Ֆրանսիային, որը նույնպես ցանկանում է շատ արագ խցկվել Իրանի շուկա` մեծ շահ կորզելու համար: Ասել է` ԱՄՆ-ն այս հարցում ևս շատ չի շտապում:
Իսկ Հայաստա՞նը: Հայաստանին ոչինչ չի մնում, եթե ոչ… սպասել, թե, ի վերջո, մեծ մարտը գերտերությունների միջև ինչ ելքով կավարտվի։ Հայաստանին մնում է մանևրել այնպես, որ կորուստները նվազագույն լինեն: Հայաստանում շատերը, «փարդի քամակից» շունչները պահած, սպասում են, թե երբ են կարողանալու «արանքը ճեղքել» ու դուրս գալ ստվերից: Նրանց միակ հույսն ու հնարավորությունը արտաքին ոլորտի ֆորս-մաժորն է, որին միակցելով ներքին ֆորս-մաժորը, գուցե կկարողանան մի բանի, մի աթոռի հասնել:
ՈՒստի ձեռուոտ ընկած, քոքում-քոքում են ներքին «մաժորը»` խորհրդարանում, չկայացած քաղաքական ուժերի հետնամուտքերում, արդարացիորեն բողոքող, սոցիալապես անչափ ծանր ժողովրդի վիճակն օգտագործելով, հանուն «վսեմի» սեփական հաշվարկներն անելով:
ՈՒ չկա մեկը, որ բոլորին, այդ թվում՝ իշխանություններին, հարցնի` «ա Պոլշա՞»։ Բա Հայաստա՞նը։
Կարմեն ԴԱՎԹՅԱՆ
Հեղինակի նյութեր
Մեկնաբանություններ
Ասում են...
-
Ասում են Ռուսաստանի նախագահ Պուտինը Զանգեզուրի միջանցքի մասին ոչ մի նոր բան չի ասել Ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմից հետո, որն ավարտվել է 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի հայտարարությամբ։ Միևնույն ժամանակ, հայտնի չէ, թե այս հարցում Հայաստանը, Ադրբեջանը, Իրանը, Ռուսաստանն ու Թուրքիան ինչպես են «ընտելանալու» միմյանց:
-
Ասում են… Ռուսաստանի տարածքին հեռահար ճշգրիտ զենքերով հարվածներ հասցնելու հնարավորություն ՈՒկրաինայի ԶՈՒ-ն չունի, հետևաբար, եթե հայտարարվում է, որ ՈՒկրաինային թույլատրվում է նման հարվածներ հասցնել, ապա դա նշանակում է, որ ՆԱՏՕ-ն ուղիղ մտնում է կոնֆլիկտի մեջ Ռուսաստանի հետ
-
Ասում են… Վլադիմիր Պուտինի այցն Ադրբեջան պատմական իրադարձություն էր, քանի որ այն նշանավորեց Հարավային Կովկասում Ռուսաստանի գլխավոր դաշնակցի փոփոխությունը։ Ավելի քան 30 տարի Հայաստանն այդպիսի դաշնակից էր, բայց հիմա որոշել է անցնել Արևմուտքի կողմը՝ ներառյալ Ֆրանսիան, ԵՄ-ը և ԱՄՆ-ը
-
Նիկոլն արգելել է իրեն նկարել Արարատների ֆոնին Ըստ մերձնիկոլական շրջապատից տարածվող լուրերի` կապիտուլյանտ ոչնչությունը հրահանգել է իր աշխատակազմի լուսանկարիչներին և օպերատորներին իրեն չպատկերել Արարատ լեռների ֆոնին:
-
Ասում են… Մի շարք երկրներում, ցավոք, նաև Հայաստանում մեծ խանդավառություն չկար այն հարցում, որ Ռուսաստանն ինչ-որ կերպ վերահսկեր Հայաստանով լոգիստիկ ճանապարհը Նախիջեւանի և Ադրբեջանի հիմնական տարածքի միջև։ Այստեղ, նախ և առաջ, Թուրքիայի շահն է
-
Ասում են… Ես հստակ ասել եմ՝ նյութական որևէ ակնկալիք, կլինի կազմակերպություն կամ անձ, եթե ինքը ներգրավված է այս շարժմանը, չի կարող ունենալ, սկսած ինձնից, փոխարենը՝ մենք բոլորս կստանանք Հայրենիք ու Պատիվ
-
Ասում են… Հիմա մենք բավականին բարդ շրջան ենք ապրում մեր բարեկամ, եղբայրական Հայաստանի հետ հարաբերություններում։ Դա նույնիսկ ավելին է, քան եղբայրականը, քանի որ այստեղ ավելի շատ հայեր են ապրում, քան՝ բուն Հայաստանում
-
Ասում են Մարտի 8-ից առաջ Մեծ Բրիտանիայի և ԱՄՆ-ի դեսպանատները զգուշացնում էին իրենց քաղաքացիներին զգույշ լինել Մոսկվայում՝ չասելով, թե ինչ է կատարվում
-
Ասում են… Իհարկե, Բրյուսելը շահագրգռված է Հայաստան-ՀԱՊԿ կապի թուլացմամբ, իսկ Դաշինքի պաշտոնական խոսնակները մեկ անգամ չէ, որ հանրային լավատեսություն են հայտնել ՆԱՏՕ-ի հետ մերձեցման Հայաստանի հեռանկարների վերաբերյալ
-
Ասում են…
Ափսոսում ենք, որ ՀՀ ղեկավարությունը, ըստ ամենայնի, գիտակցված որոշում է կայացրել՝ վարել ՌԴ-ի հետ հարաբերությունների հետևողական վատթարացման, Լեռնային Ղարաբաղում տեղի ունեցած ամեն ինչում Ռուսաստանին մեղադրելու գիծ։ Դա, իհարկե, հարիր չէ դաշնակցային հարաբերություններին
-
Ասում են Պաղեստինյան ՀԱՄԱՍ-ը 10-20-100 անգամ ավելի քիչ զենք ունի, քան ունեին Լեռնային Ղարաբաղի հայերը և ադրբեջանական բանակը իսրայելական բանակը չէ։ Թող Հայաստանում մտածեն։
-
Ասում են… Որոշ երկրներ փորձում են խաթարել ԱՊՀ անդամների օրինական իշխանությունը, ավանդական արժեքները և իրավիճակն ամբողջությամբ: Անհրաժեշտ է կանխարգելիչ աշխատանք՝ ԱՊՀ երկրների անվտանգության ապահովման համար։
-
Ասում են… Ռուսաստանը և Բելառուսը օգուտ չունեն իսրայելա-պաղեստինյան հակամարտությունից: ՈՒ՞մ է այն ձեռնտու Մեզ ու ռուսաստանցիներին կշտամբում են «Ձեռնտու է Ուկրաինան հետին պլան է մղվել» Լսեք, եկեք անկեղծ լինենք այն, որ մեր մասին սկսել են ավելի քիչ խոսել, թերևս, վատ չէ: Բայց ո՛չ այդ գնով։ Մարդիկ են զոհվում։ Ինչի՞ վրա ենք ուրախանալու։
-
Ասում են…
Աշխարհում արևմտյան ազդեցությունը հսկայական ռազմաֆինանսական բուրգ է, այն իրեն պահելու համար անընդհատ նոր «վառելիքի» կարիք ունի՝ ուրիշներին պատկանող բնական, տեխնոլոգիական, մարդկային ռեսուրսներ
-
Ասում են…
10 ամսվա շրջափակումից հետո՝ սեպտեմբերի 19-ին, ադրբեջանական զինված ուժերը դաժան հրետակոծության ենթարկեցին Լեռնային Ղարաբաղը։
Սիրտս կոտրվում է, երբ իմանում եմ Լեռնային Ղարաբաղից բռնի տեղահանված և Հայաստան զանգվածաբար փախչող հազարավոր հայ ընտանիքների ցավի, կորստի, մարդու իրավունքների կոպիտ խախտումների մասին:
Տարածաշրջանային
