Տավուշի ուղղությամբ անվտանգային կոլապսը համակողմանիորեն գնահատելու համար անդրադառնանք նաև գազի մատակարարման խնդրին:
Եթե Ադրբեջանի վերահսկողության տակ անցնող տարածքները շրջանցելու նպատակով որոշում կայացվի Կարմիր կամուրջ-Սևքար-Բերդ մայրուղային գազամուղի լոգիստիկան փոխելու վերաբերյալ, ապա հարց է ծագում, թե որքա՞ն գումար դա կպահանջի, ու ի՞նչ ազդեցություն դա կունենա մեր էներգետիկ համակարգի և, առհասարակ, տնտեսության վրա:
Իհարկե, նման գնահատական տալու համար դեռևս տվյալները շատ քիչ են: Մի բան է հստակ, որ նման վերադասավորումները ոչ միայն վտանգելու են մեր էներգետիկ անվտանգությունը, այլև խնդիրներ են ստեղծելու սոցիալ-տնտեսական համակարգի համար:
Հիմա որոշ մոտավոր ու խիստ նախնական կանխատեսումներ:
Կոպիտ հաշվարկներով՝ ստեղծված իրավիճակում անհրաժեշտ է լինելու մոտ 10 կմ երկարությամբ շրջանցող գազամուղ կառուցել: Հնարավոր է՝ նույնիսկ ավելի երկար:
«Գազպրոմի» տվյալներով՝ նման բնակլիմայական պայմաններում ու նույն թողունակությամբ գազամուղի 1 կմ-ի արժեքը տատանվում է 2,5-3,3 մլն ԱՄՆ դոլարի սահմաններում:
Բնականաբար, այդ ներդրումները չեն արվելու «Գազպրոմ Արմենիա» ընկերության կողմից, որի 2020-2025 թթ. ներդրումային ծրագիրն արդեն հաստատված է ՀԾԿՀ կողմից ու կյանքի է կոչվում: Էլ չեմ խոսում ընկերության առկա ֆինանսական խնդիրների մասին:
Մեծ հավանականությամբ, պետական բյուջեի միջոցներից վարկ կտրամադրվի: Վարկ, որի մարումն ապահովելու համար արդեն ոչ թե գազատրանսպորտային օպերատորը, այլ հենց կառավարությունն է առաջարկելու գազի սակագները բարձրացնել:
Դրա նախադրյալները կան: Հիշեցնեմ, որ 2020-ին, հրաժարվեով ռուսական վարկից, կառավարությունը ԱԷԿ-ի մոդեռնիզացման համար հատկացրեց բյուջետային վարկ, որի բեռը սակագնի վրա այս պահին կազմում է մոտ 3 դրամ:
Մի խոսքով, չգիտեմ՝ կուրախանա՞ք ձեզանից 50 մ հեռավորության վրա ադրբեջանցի տեսնելու առիթով, թե ոչ, բայց հաստատ կարող եմ ասել, որ այս ամենի արդյունքում ավելի բարձր սակագին ենք վճարելու:
Վահե Դավթյան
Ք.գ.դ., պրոֆեսոր