Մեր հասարակությունն այսօր ապրում է հյուծված և քայքայված առողջության պայմաններում

Առողջ հասարակությունը իրավական և բարոյական նորմերով առաջնորդվող հասարակությունները չեն։ Մեզանում էլ շարունակ բանավեճ է ընթանում` ո՞րն է ավելի լավ` ապրել իրավանորմերի գերակայությամբ, թեկուզ ընդունելով բարոյապես խեղված լինելը որպես իրավու՞նք, ինչպես ներկայիս արևմտյան հասարակություններում, թե՞ տուրք տալ ավանդական բարոյական արժեքներին` թեկուզ և ինչ-որ առումով ստորադասելով իրավանորմերի գերակայության անհրաժեշտությունը։ Սա տանում է շարունակաբար խորացող դեգրադացիայի, վտանգավոր ծավալների ատելության գեներացման, արդյունքում` ինքնաոչնչացման։

Խնդրի ճիշտ ձևակերպումից է կախված հավանական լուծում գտնելու հնարավորությունը։ Իսկ սոցիալական տեսանկյունից առողջանալու խնդիրը մեզանում հենց ի սկզբանե ճիշտ չի ձևակերպվել։
Ընդհանրապես, հասարակությունները իրենցից ներկայացնում են դինամիկ միասնություն նրանց միջև, ովքեր կարողանում են օրինակ ծառայել (լինել օրինակելի) և նրանց միջև, ովքեր հետևում են այդ օրինակին։ Մեր հասարակությունն այսօր ինչպես օրինակելի անհատների պակաս ունի, այնպես էլ` նրանց առջև խոնարհվող զանգվածի։ Խոնարհվել այս պարագայում նշանակում է վեր բարձրանալ, ձգտել կատարելության։ Օրինակելի լինել, նշանակում է կատարելության նշաձող սահմանել։
Օրինակելի անհատականությունների և նրանց առջև խոնարվել ցանկացող զանգվածի տևական բացակայությունը հասարակության մեջ անխուսափելիորեն հանգեցնում է նրան, որ ազգը սկսում է նախ խաղալ, ապա դադարում է լինել գործունակ։ Բիսմարկը, երբ զրոյից հավաքում էր Գերմանական կայսրությունը, որպես օրինակելի նշաձող, առանձնացնում էր 3 մասնագիտություն` ուսուցիչ, բժիշկ, զինվորական։ Նույնը առանձնացված էր նաև խորհրդային ժամանակներում, մինչև այն պահը, երբ ցեխավիկն ու մանկլավիկը իրենց «օրինակելիությամբ» գերազանցեցին բոլորին։
Մեր հասարակությունն այսօր ապրում է հյուծված և քայքայված առողջության պայմաններում։ Պրոցեսը վաղուց է մեկնարկվել, արդյունքն է, ուղղակի, գնալով ակնառու դառնում. հեղինակազրկված է ուսուցիչը, զինվորականը, բժշիշկը, հեղինակազրկված է հայրենիքին անձնազոհ նվիրյալը (հիշեք, թերևս, թերուսի արած հայտնի արտահայտությունը` հանուն ոչնչի)։ Օրինակելի է կարիերիստը, զարտուղի ճանապարհներով բարձունքների ձգտողը։ Նմանները գուցե անձնական հաջողությունների հասնում են, բայց օրինակելի դառնալ չեն կարողանում, հետևաբար, զանգվածն իր հերթին դադարում է կատարելության ձգտողը լինելուց և սկսում է գեներացնել արիստոֆոբիա (ատելություն քչերի նկատմամբ), ատելություն օրինակելի չհանդիսացող «հաջողակների» նկատմամբ։

Գարեգին Պետրոսյան

Մեկնաբանություններ