«Մեծ ոճիրը»

Մեր ժամանակների մեծ հումանիստ- մարդասեր, հայ ժողովրդի արդար դատի պաշտպան ԹԱՆԵՐ ԱՔՉԱՄՆ իր գիտական և հասարակական գործունեությամբ երկար տարիներ եղել է և մնում է Հայ ժողովրդի կողքին, նրա բարոյական պաշտպանը և անսակարկ բարեկամը:

Շնորհակալություն Ձեզ, մեծարգո՛ բարեկամ Թաներ Աքչամ։

Շնորհակալությո՛ւն Ձեզ, Օհաննե՛ս, անթերի թարգմանության համար:

Շնորհակալությու՛ն Արամ, այս գեղեցիկ աշխատանքի համար։

Թաներ Աքչամ

«ՄԵԾ ՈՃԻՐԸ»

Նոր գիրք՝ Արամ Անդոնյանի «Մեծ Ոճիրը» անմահ գործը, որը գրվել է 1919 թվականին, վերջապես թարգմանվել է թուրքերեն՝ Օհաննես Քըլըչդաղիի հիանալի թարգմանությամբ։ Ժամանակն է, որ այս գիրքը թարգմանվի նաև անգլերեն։ Ես չեմ կարող բացատրել, թե որքան ուրախ եմ գրքի թուրքերեն թանգմանելու համար:

Այսպիսով, ես գրեցի այս գրքի պատմությունը: Եթե կարդաք, կհասկանաք, թե ինչու է այս ստեղծագործությունն անմահ։ Այս գրքի նախաբանում Արամ Անդոնյանն ասում է, որ գիրքը գրել է «ԶՈՀԻ ՁԱՅՆԸ , որը բացակայում է հայ նահատակ գրականության մեջ»։

Ամենամեծ վկան օսմանյան պաշտոնյա ՆԱԻՄ ԷՖԵՆԴԻՆ է։ 1983-ից հետո թուրքական պետությունը և ժխտողական ողջ անձնախումբը մեկը մյուսի հետևից գրքեր էին գրում ՝ժխտելու Հայոց ցեղասպանությունը։ Նրանք պնդում էին, որ Արամ Անդոնյանի գրածը կեղծ է և հիմարություն, որ

ա) Նաիմ էֆենդի անունով մարդ չկա:

բ) Մարդը, որը գոյություն չունի, չի կարող գրել հուշեր կամ ստորագրել փաստաթուղթ: Եթե գրել է, ցու՛յց տվեք նրա «հուշագրության» բնօրինակը:

գ) Թալաթ փաշայի հեռագրերը կեղծ են:

Օսմանյան արխիվները երկար տարիներ «փակ» մնացին: Երբ այն դարձավ «ավելի բաց», նրանք շատ քիչ փաստաթղթեր դրեցին ուսումնասիրության համար:

2010-ականներից հետո հետազոտողների համար հասանելի փաստաթղթերի քանակի մեծ աճ է գրանցվել։

Օսմանյան փաստաթղթերի օգնությամբ 2016-ին իմ՝ «Նաիմ էֆենդի» գրքով կարողացա ցույց տալ, որ ԿԵՂԾ-ը և (ԲՈՒԼՇԻԹ-ը?) պետության այս երեք պաշտոնական թեզերն են․

***Նաիմ էֆենդի անունով պաշտոնյա եղել է, նրա մասին կան օսմանյան փաստաթղթեր, այդ թվում ՝ իր պաշտպանությունը։ Կա «հուշագրություն», և ես գտա դրա ձեռագիրը:

***Օսմանյան արխիվի փաստաթղթերը ցույց են տալիս, որ ԹԱԼԱԹ ՓԱՇԱՅԻ հեռագրերը կեղծ չեն եղել։

Հայոց ցեղասպանության մասին այս ամենակարևոր գիրքն հիմա արդեն թուրքերեն է:

Այժմ այս գիրքը պետք է թարգմանվի անգլերեն։ Հուսանք, կլինի մի բարերար, որը ԱՆԳԼԵՐԵՆ թարգմանության ծախսերը կհոգա:

Արամ Անդոնյանի անմահ գործը՝ «Մեծ Ոճիրը» (Medz Vocirı) գրքի թուրքերեն թարգմնության համար ես հատուկ նախաբան եմ գրել՝ բացատրելու, թե ինչու է այս գործն անմահ։

Այս գրքի նախաբանում Արամ Անդոնյանը գրել է, որ այս գիրքը նա «զոհերին ձայն տալու համար է գրել, որ բացակայում է հայ նահատակ գրականության մեջ»։

Գրքի ամենակարևոր վկան ՆԱԻՄ ԷՖԵՆԴԻՆ է՝ օսմանյան պաշտոնյան։

Շնորհակալություն, Օհաննե՛ս, թարգմանության համար;

Շնորհակալություն, ԱՐԱ՛Մ, այս գեղեցիկ աշխատանքի համար։

Մարի ԲԱՐՍԵՂՅԱՆ-ԽԱՆՋՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• ԱՄՆ նախագահներն ընտրվում են հայերի քվեների շնորհիվ
• Մենք կորցրե՞լ ենք արդյոք Արցախը, թե՞ սա ժամանակավոր հողային զիջում է
• Իմ մտորումները. Հայոց Ցեղասպանության 100-ամյակի օրերին
• Կորսված կյանքիս օրագիրը
• Կորսված կյանքիս օրագիրը
• Թուրքիայում չկա թուրք տիտղոսակիր ազգը
• Միաբանվենք ազնիվ հայ ֆիդայիների պես
• Մոլորված քաղաքականություն
• Հայ մտավոր ուժի «գույքագրումն» ուշացնում ենք
• Քո Հոգին արդար hացի էր նստում մեր մեծերի հետ և խոսում ամեն հայի դարդ ու ցավից
• Անատոլիա՞․․․ո՛չ, Հայաստան
• Հայի աչքերում լույս կա (Կարսում)
• Անկախությունն է պետականության հայրը
• Մի օր կավարտվի այս չար «ներկայացումը» (ծպտյալ ասորի)
• Հայկական պարը
• Не так ст­рашен черт, как его малюют!
• Արա­րատ Միր­զո­յան, Ձեր հրա­ժա­րու­մը փա­րի­սե­ցիու­թ­յուն է
• Ինչու՞ են մա­հա­նում մեր զին­վոր­նե­րը՝ դեռ չհայ­րա­ցած մեր ե­րի­տա­սարդ­նե­րը
• Ինչպես միշտ՝ Կալաշնիկով
• Որտե՞ղ է տրամաբանությունը` արդարության հետ միասին

Մեկնաբանություններ