Նախագահների հայտարարությունից ստացած առաջին տպավորությունս այն է, որ Ռուսաստանը Հայաստանի Մաքսային միությանն անդամակցելու համար խիստ բարձր գին է վճարում։ Կարծում եմ, պետք չի որևէ մեկին համոզել, որ ցանկության դեպքում Մոսկվան կարող էր նաև ճնշումների միջոցով հասնել ցանկալի արդյունքների։

Մեզ հաճախ են փորձում համոզել, որ թույլ ու փոքր երկիր ենք և, որպես այդպիսին, այս դաժան աշխարհում մեր ինքնուրույն ու ինքնաբավ գոյությունն ապահովելու հեռանկար չունենք: Այս տեսակետը բնական հարցադրում է առաջացնում` արդյոք թույլը կարո՞ղ է` եթե ոչ հաղթական, ապա գոնե շահեկան դիրք ձեռք բերել արտաքին ագրեսիվ միջավայրի նկատմամբ:

Այս «շարժման» իմաստը փնտրեք «ազնիվ քյարփինջ» քաղաքապետին ուղղված ՌՔ-ի հետեւյալ կշտամբական արտահայտության մեջ՝ «փողի բոչկայի վրա նստած՝ փող եք ուզում»: Սա մայրաքաղաքի իշխանության համար կոռուպցիոն համակարգ ձևավորելու հրահանգ էր, որն իրականցրեցին Երևանի հաջորդ քաղաքապետները:

Կարծեմ 2007-ին փորձում էինք բնակիչների հետ միասին ընդդիմանալ «երրորդ մասի» հարևանությամբ գտնվող գողտրիկ մի բակի ավերման գործընթացին: Տարածքի բնակիչների ջանքերով այն ոչ միայն բարեկարգվել էր՝ մաքրվել, ծառ ու թփով պատվել, այլև վերածվել էր մանկական խաղահրապարակի: Բնականաբար, դա երկրի նախագահին և քաղաքապետին ո՞նց կարող էր ձեռք տալ, չէ? որ փողի վրա էին նստած, և ինչ-որ մեկին թույլ էր տրվել այդտեղ շինարարություն անել: Տարածքն էլ, բնականաբար, ներկայացվել էր որպես անբարեկարգ գոտի:

Մոսկվա, բայց շատ տարիներ առաջ, երբ մենք, ինչպես Եվտուշենկոն է մի առիթով բնութագրել`,«վրդովմունք հարուցելու չափ ջահել էինք»: Ավելի ստույգ`1975 թվական: Մեզ բերել են Կրեմլ, լենինյան կաբինետ: Համամիութենական հավաք - խորհրդակցություն է, և տարբեր հանրապետություններից գործուղված երիտասարդ գրողները անպայման պիտի մասնակցեն այս ծիսակարգին:

«Չենք վճարելու 150 դրամ» ակցիան, մեծ հաշվով, 50 դրամի կռիվ չէր: Իհարկե, 50 դրամը, հատկապես այն պարագայում, երբ ընտանիքի անդամները օրական մի քանի անգամ ստիպված են օգտվել հասարակական տրանսպորտից, բավականին մեծ բեռ է ընտանեկան բյուջեին, սակայն, մեծ հաշվով, բողոքի ինքնաբուխ ակցիաները քաղաքացիական զարթոնքի և այս կամ այն մակարդակի պետական մարմինների կողմից թույլ տրված կամայականությունների դեմ պայքարի գեղեցիկ և ուսանելի օրինակներ էին, քաղաքացիական զարթոնքի լավ նախապայման, և հաղթանակն այստեղ ոչ թե 50 դրամի խնայողությունն էր, այլ պետության կառավարման գործում քաղաքացու դերի բարձրացումը:

Արթուր Մելիքյանը ֆեյսբուքյան իր էջում գրառում է արել` հրավիրելով Գյումրու քաղաքապետարանի և ՃՕ աշխատակիցների ուշադրությունը:

Ազատամարտիկները ո՛չ հարյուր դրամ արժեին, ո՛չ 20 հազար դոլարանոց շորե երգող տիկնիկ, որպեսզի էկրանի ցեցերն ակտիվանային, պայքարեին, խելոք մտքեր արտանետեին: Ասում էի, չէ՞, զվռնող ջահելների պես, էգոիստների, ցուցամոլ-կարիերիստների պես, տրաֆարետային հեղափոխություն ենք սիրում անել:

Երեկ չէ առաջին օրը «100»-ի մեծապատիվ տոնը որոշեցի նշել ավտոբուս նստելով: Ուղևորները գոհ էին ու արժանապատիվ, վարորդը` մեծահոգաբար հանդուրժող: Անցնում ենք Շրջանայինի կանգառից. մի կին` գեղեցկադեմ ու հասուն, խնդրում է ոստիկանության շենքի խաչմերուկում կանգնել: Վարորդն ասում է` այդտեղ չեմ կարող, ոստիկանության նախարարությունն է է: Հետո քթի տակ սրամտում է` թե՞ նախարարությունում բարեկամ ունեք:

Բոլորս ենք սիրում հաղթանակներ ունենալ: Միասնական ջանքերով տարած հաղթանակն էլ տասնապատիկ գնահատելի է դառնում, քանզի ապացուցում է, որ միավորվելով մենք վերածվում ենք միակամ ու անպարտելի բռունցքի, և մեր ընթացքն անկասելի է այլևս: