70-ականների սկզբին Զառա Տոնիկյանը Հայաստանի երաժշտական խմբի հետ մեկնում է Մոսկվա` հյուրախաղերի: Համերգասրահ են հասնում, և պարզվում է` Զառան կորցրել է անձնագիրը: Մարտին Վարդազարյանը մի կերպ կարողանում է ներս տանել երգչուհուն: Փորձերի ավարտին հազիվ հասնելով` նվագավար Յուրի Սիլանտևը, նվագախմբի ուղեկցությամբ Զառային լսելով, փորձից հետո նրան հերթագրում է համերգի վերջնամասում, այն էլ՝ Ալլա Պուգաչովայից հետո: Պուգաչովայի աստեղային ժամն էր: Դահլիճը, ինչպես միշտ, բուռն է արձագանքում երգչուհուն: Եվ ահա բեմ է հրավիրվում հայ երգչուհին` նիհար ու տկար տեսքով: Թույլ ծափերով, բարեկրթորեն դահլիճը ողջունում է նրան: Երգում է հայերեն՝ «Խոհեր» երգը (https://www.youtube.com/watch?v=bzVkOsBKb6o): Սկսում է մեղմաձայն պիանոյից, ապա ծավալվո՜ւմ-ծավալվո՜ւմ-ծավալվո՜ւմ: Երգի ավարտից հետո մոտ կես րոպե քարացած է դահլիճը: Հայ գործընկերները կարծում են` տապալվեց կատարումը: Կես րոպեից հետո մեկեն պայթում է դահլիճն այնպիսի որոտով, որպիսին Պուգաչովան կերազեր, և պայթյունը տևակա՜ն էր, տևակա՛ն...
Օրեր առաջ, երբ պարզվեց` մեկ ամիս է արդեն` չկա երգչուհին, Զառայի արվեստը գնահատողները մեծ ցավ ապրեցին` արտահայտելով նաև իրենց արդար զայրույթը: Եվ ահա կարծիք հայտնողների մեջ հայտնվեցին գավառամիտ քաղքենիներ` «փաստելով» երգչուհու` հայրենիքը լքած լինելու իրողությունը...
Զառան ձեզնի՛ց է փախել, վայրենինե՛ր, ձե՛զ պես գիշատիչներից, որ իր արվեստի բարձրակետին մեն-մենակ էր մնացել, որովհետև ձեր ռաբիսն էր ծաղկել սկսել, և ոչ ոք նրան հիշել չէր ուզում երեք տարի: Ամեն բան արեցիք, որ իր փթթման շրջանից չհիշվի, բայց 30 տարուց ավել ոչ մի մենահամերգ չունենալով` հիմա է՛լ է հիշվում և երկար է հիշվելու:
Դավիթ Գյուլզադյան