Բարերարյալը՝ Արմենակ Մուրադյան (հատված ինքնակենսագրությունից)

Տրապիզոն հասած ֆրանսական շոգենաւ մը կը նստիմ և Մարսիլիոյ գծով Բարիզ կը հասնիմ վերջապէս, յարմար ատենին Մանթաշեանի ծախքով կառուցուած նորաշէն եկեղեցւոյն օծումը պիտի կատարուէր, ճիշդ շաբաթ մը վերջ: Նպատակս էր` առանց մէկու մը գլուխը ցաւցնելու` մասնակցիլ օծման, ուրկէ ետք համոզուած էի թէ եկեղեցւոյ հոգաբարձութիւնը զիս վար կը դնէր, անոր համար` հակառակ վխտացող տիրացուներու… Այսպէս ալ եղաւ: Էգնայեան որ հոգաբարձութեան ատենապետն էր` համեստ ամսական մը առաջարկեց ինձ դպրապետութեան պաշտօնին համար. ստիպուած էի ընդունիլ, և հետս բերած փոքրիկ գումարէն քիչ քիչ ամսականներուս վրայ բարդելով սկսայ ապրիլ, միւս կողմէն ձեռնարկեցի վերջապէս տարիներով երազած ու փափաքած գործիս: Կ՛ուզէի անպատճառ Conservatoire մտնել… սակայն գրեթէ անյաղթելի դժուարութեանց առջև կը գտնէի ինքզինքս. ֆրանսերէն բառ մը իսկ չգիտէի, ոչ ալ գիտակցութիւն ունէի եւրպ. երաժշտութեան, մինչդեռ երաժշտանոցի մրցումներուն մասնացող մը ահագին պատրաստութիւն ունենալու է երաժշտութեան և երգելու արուեստին մէջ…

Հարկ էր պատրաստուիլ. 2 տարի հարկ եղաւ անոր համար, մանաւանդ վերջին տարին պէտք զգացի մտնել Scola Cantorum կոչուած երաժշտ. մասնաւոր վարժարանը` նշանաւոր երգահան Վէնսան տ՛Էնտիի հսկողութեան տակ: Ասով չգոհացայ. պարզ նամակով մը դիմեցի անցեալ տարի հանգուցեալ աշխարհահռչակ երգչուհի տիկ. Բօլին Վիառտօի որը քննեց ձայնս, շատ հաւնեցաւ ու ձրի դաս տալու յանձնառութիւնն ունեցաւ և որ ո՛չ մի ջանք, ո՛չ մի բարոյական աջակցութիւն ինձ խնայեց, իր տան դուռները բաց էին ինձ համար ամէն ատեն. միշտ խրախուսեց զիս ու գուրգուրաց վրաս մօր մը խանդաղատանքով: 2 տարուան անդուլ աշխատութեան շնորհիւ յաջողեցայ մրցումներուն մասնակցիլ ու մտնել Գօնսէռվաթուառ իբր աշակերտ: Հոդ էր որ ստիպուեցայ պահ մը հեռու մնալ արևելեան երաժշտութեան աւերիչ տպաւորութիւններէն, որ ա՛յնքան սուղի նստած էր ինձ` եւրպ. երգելու արուեստին տեսակէտով, և անոր վերջնական կապանքներէն ազատիլ: Ասոր համար անհրաժեշտ էր եկեղեցին չերգել այլևս. թողունք որ դպրոցին կանոնագիրն ալ կ՛արգիլէր երգիլ աշակերտաց դպրոցէն դուրս երգելը:

Երաժշտանոց մուտքս այնպիսի լաւ տպաւորութիւն մը յառաջ բերած էր տեղւոյս հայ գաղութին վրայ, որ դիւրութիւն տուաւ ինձ նիւթական միջոցներ գտնել շատ հեշտութեամբ, նոյն իսկ շատերն իսկ մերժելով: Այսպէս Մանթաշեան, Էգնայեան (Scola Cantorum մտնելէս ի վեր) և Ներսէս Խան Ներսէսեան իրենց կարողութեան չափով ինձ օգնեցին այնչափ ազնուութեամբ` ուսանողական շրջանիս բովանդակ ընթացքին մէջ:

Խաչատուր ԴԱԴԱՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Բարերարյալը
• Հոգևորականության դերակատարումը՝ ենթատեքստով
• Ազգապահություն
• Կեցցե հայ-թրքական բարեկամությունը
• Շահան Նաթալիի նամակը Միսաք Թորլաքյանի մահվան կապակցությամբ (Բոստոն, նոյեմբերի 13, 1968 թ.)
• Առասպել
• Հայրս ու ես
• 10 տոկոս
• Թեպետ համոզված եմ, այդ թուրքը հայոց այբուբենը չգիտի, բայց սա հայերեն գիտցողների համար է
• Գաբրիել Սունդուկյանի զայրույթը
• Աներևակայելի կանայք
• Հայկական նավերը Կասպից ծովում
• Նիկոլ. բայց ոչ Սա, մեկ ուրիշը․․․ (հոկտեմբերի 5-ին ընդառաջ)
• Այսօր նրա ծննդյան օրն է՝ 150-ամյակը, և ես կատարեցի ուխտս (2019 թ. սեպտեմբերի 26-ին գրած հուշերից)
• Բարերարյալը՝ Տիգրան Նալբանդյան
• Արմեաշկա (Յ․ Տէր-Գրիգորեանի՝ Վանօյի, հուշերից)
• Թիֆլիսի կուսանաց անապատը
• Երախտիք
• «Զի ուր գանձն ձեր է, անդ եւ սիրտք ձեր եղիցին»
• «Նա չէր մոռանում մեր ազգային հիմնարկները»

Մեկնաբանություններ