Ղրիմի հարցը սրընթաց է զարգանում։ Կարելի է ասել, որ Ղրիմի Հանրապետությունն ու հերոս քաղաք Սևաստոպոլն արդեն Ռուսաստանի բաղկացուցիչ մասն են։ Ամբողջ թերակղզին ցնծում է, Ղրիմի ժողովրդի (այդ թվում՝ ղրիմցի թաթարների) ուրախությունն իրական է ու անկեղծ։ Ասենք, սա երբեք կասկած չի հարուցել. չէ՞ որ դեռ 1990 թվականին Ղրիմի բնակիչները, զգալով, թե ուր են տանում գորբաչովյան «վերակառուցումն» ու «արագացումը» ՈՒկրաինական ԽՍՀ-ի շրջանակներում, հանգեցին այն հետևությանը, որ հարկավոր է «վերադառնալ» Ռուսաստան։

Ղրիմի հանրաքվեի ռուսական էյֆորիան իր գագաթնակետին հասավ մարտի 18-ին, երբ Կրեմլի Գեորգիևյան շքասրահում ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը ուղերձով դիմեց խորհրդարանի երկու պալատների պատգամավորներին, կառավարությանը, Ղրիմի Հանրապետության պատվիրակներին ու համայն աշխարհին: Վերջին հասցեատիրոջ պարագայում Պուտինն իրեն զգում էր Պետրոս Մեծ, որ կայսրության տարածքները մեծացրեց, նույնիսկ ավելին. եթե թագավորը պատերազմում էր, նախագահը առանց կրակոցի վերցրեց Ղրիմը:

Աշխարհի ու պատմության թափանիվը կրկին պտտվում է: Մի սերնդի համար փոքր-ինչ շատ էր այն ամենը, ինչ այս քսանամյակում ապրեց, այնուհանդերձ, ինչպես ամեն բան, պատմությունները նույնպես երկնքում են կերտվում, ուստի մեր միակ ելքը մեր պատկերին ու նմանությանը վերադառնալու բանալին գտնելու մեր կարողությանն է վերաբերում, ինչն ամենադժվարինը, եթե չասենք` մեզ գրեթե չհաջողվածն է, հաշվի առնելով դարերի փորձը, նաև այն հանգամանքը, որ «եմք փոքր ածու» հսկաների այս մեծ պայքարում, չունենք ծով, չունենք մեծ ռեսուրսներ, չունենք պետականորեն մտածող քաղաքական ուժեր։

«Վերափոխումների ժամանակներում ապրես». չինական այս հին անեծքն ավելի ու ավելի է «գունազարդում» համատարած դիմակայության ներկա իրավիճակը մոլորակում։ Ընդ որում՝ ակնհայտ է, որ Կիևի ու Մոսկվայի միջև ընթացող կատաղի տեղեկատվական պատերազմի պայմաններում ծայրաստիճան դժվար է կանխագուշակել, թե ինչով այս ամենը կավարտվի։

Եվ այսպես, ավարտվեց վեցամսյա «զինադադարը» Արևմուտքի ու Իրանի միջև՝ կապված «Իրանի միջուկային գործի» հետ։ Մենք վկան ենք դառնում մի ամբողջ շարք հարցերի շուրջ պաշտոնական Թեհրանի հետ «վեցյակի» (ՄԱԿ-ի մշտական անդամ հինգ երկրներ գումարած Գերմանիա) բանակցությունների վերսկսման։

Որ այս իշխանությունների հասցեին ուղղված բազմաբնույթ քննադատական ելույթներ կարելի է ունենալ, ակնհայտ է: Սակայն երկարատև ընդմիջումից հետո ձեռքս գրչին պարզելը թելադրված է ոչ այդ իրողությամբ, այլ այն հանգամանքով, որ հարթակում դարձյալ ՀՀՇ-ականներդ եք՝ Ձեզ հատուկ ամբարտավանությամբ, ստեղծված իրավիճակի շահարկմամբ, կեղծ արտիստիզմի դրսևորումներով, Ձեր անփառունակ իշխանությունը ռեանիմացիայի ենթարկելու անթաքույց նկրտումներով և այն քողարկված արհամարհանքով, որ ունեցել եք և ունեք ժողովրդի, պետության շահերի ու խնդիրների նկատմամբ:

Անգլիական ասացվածքը զգուշացնում է. «Մի արթնացրեք քնած շանը, կարող է կծել»: Պահպանողական անգլիացիները հարկ չեն համարում ասել, որ կարող է նաև չկծել, բայց, մեկ է, պետք չէ քնած շանը արթնացնել: Իսկ քնած արջին արթնացնելը միանշանակ վտանգավոր է. եթե շունը կարող է և չկծել, արջը չի ների: Քնից անպատեհ արթնացած արջը չի վերադառնա իր որջը, մինչև չապահովի հետագա հանգիստ քունը: Կենդանական աշխարհի վարքագծի տարբերությունները գործուն են քաղաքակրթության մեջ, բնականաբար, քաղաքականության մեջ էլ:

Ղրիմի հանրաքվեն կայացավ: Մնում է մարսել: Հանրաքվեի ընթացքին հետևողները Ղրիմում տեսնում էին ԽՍՀՄ կանոններով խաղ, իսկ «քիչ այն կողմ» Կիևը հիշեցնում էր ռազմական պոլիգոն, ուր րոպե անց ասես «սկսվելու» էր երրորդ համաշխարհային պատերազմը: Փորձենք հասկանալ` որ շերտում ինչ է կատարվում:

Եվ այսպես, մարտի 16-ն արդեն խոշոր պատմական օր է։ Ղրիմի Հանրապետության համազգային հանրաքվեն կիրակի օրը, արդեն ժամը 17-ի դրությամբ, կայացած էր։ Հրապարակվել են տվյալները, համաձայն որոնց՝ քվեարկությանը մասնակցել է ավելի քան 1,5 մլն մարդ՝ Սևաստոպոլի համաքաղաքային հանրաքվեի հետ մեկտեղ։ Ինչպես հայտնի է, Սևաստոպոլն առանձին վարչական միավոր է, ուստի և այնտեղ իր հանրաքվեն է տեղի ունեցել։

ՈՒկրաինական իրադարձությունները բարեհաջող լրացնում են համաշխարհային քաղաքական օրակարգի առաջին տասնյակ կետերը, բայց ՈՒկրաինան՝ ՈՒկրաինա, մենք էլ մեր խնդիրներն ունենք: ՈՒ չենք կարող երկար երջանկանալ անանձնական երջանկությամբ, որքան էլ մեզ հիշեն կամ մոռանան՝ մենք կանք: