«Ստամբուլի բիճը» գիրքը` հայերեն

Լույս է տեսել թուրք ժամանակակից արձակագիր Էլիֆ Շաֆաքի «Ստամբուլի բիճը» գիրքը:

«Անտարես» հրատարակչությունը գիրքն ընթերցողին է ներկայացնում «Արգելված գրքեր» մատենաշարով:
«Հեղինակի և իր գրքի մասին հետաքրքրություն կար նախքան գիրքը թարգմանելը, կարելի է ասել, այն թարգմանվել և հրատարակվել է` հաշվի առնելով ընդհանուր հետաքրքրությունը,- մեզ հետ զրույցում ասաց «Անտարես» հրատարակչության գլխավոր խմբագիր ԱՐՔՄԵՆԻԿ ՆԻԿՈՂՈՍՅԱՆԸ:- «Արգելված գրքեր» մատենաշարում ընդգրկվում են այն գրքերը, որոնք ժամանակին արգելված են եղել տարբեր պատճառներով, կարելի է ասել` ցենզուրայի զոհ դարձած գրքերը: Մատենաշարի առաջին հեղինակը Հենրի Միլլերն է: Նրա «Խեցգետնի արևադարձը» վեպ անցել է բազմաթիվ դատավարությունների միջով, երկար ժամանակ արգելված է եղել ԱՄՆ-ում, Ֆրանսիայում: Ջորջ Օրուելի «1984» վեպն ենք տպագրել, որ Խորհրդային Միությունում առաջին անգամ լույս է տեսել հրապարակումից 40 տարի անց: Ընդ որում, այն 60-70-ականներին արգելված է եղել նաև ԱՄՆ-ի գրեթե բոլոր դպրոցներում` պոռնոգրաֆիայի տարածման մեղադրանքով: ԱՄՆ-ի մի շարք դպրոցներում վեպն առայսօր արգելքի տակ է»:
Էլիֆ Շաֆաքի «Ստամբուլի բիճը» վեպն առաջին անգամ լույս է տեսել անգլերեն: Այնուհետև հեղինակն ինքը այն թարգմանել է թուրքերեն: Սթափ հայացքով ու մեծ քաղաքի կոլորիտային մանրամասների վարպետ ներկայացմամբ Շաֆաքը վեր է հանում թուրք հասարակության ներքին բազմաթիվ խնդիրներ, որոնց թվում կարևորագույն տեղ է զբաղեցնում Հայոց մեծ եղեռնը` իբրև թուրքի հոգեբանության չհաղթահարվող բարդույթ:
Արքմենիկ Նիկողոսյանը նշեց, որ գրքի հրապարակումից հետո Թուրքիայում դատավարություն է սկսվել հեղինակի դեմ` 301 հոդվածի համաձայն` թրքությունը վիրավորելու համար: «Դատավարության ընթացքում Թուրքիայում վեպն արգելված էր,- ասաց նա,- երբ Շաֆաքը դատը հաղթեց, նոր միայն այն կյանք ունենալու հնարավորություն ստացավ: Գիրքը Թուրքիայում կա, վաճառվում է, բայց արգելանքների միջով է անցել, դրա համար էլ տեղ է գտել սույն մատենաշարում»:
«Անտարեսը» գիրքը թարգմանել է թուրքերենից: Թարգմանությունը կատարել է երիտասարդ թարգմանչուհի Արփի Աթաբեկյանը: Գրքի արժեքը 5000-6000 դրամ է: Տպաքանակը` 500 օրինակ:
Ներկայումս «Անտարես»-ում թարգմանիչ Զավեն Բոյաջյանի գլխավորությամբ ուսումնասիրում են, կազմում արգելված, աղմկահարույց գրքերի ցանկ, որից հետո կգտնեն համապատասխան թարգմանիչներ` գրքերի հրատարակումը իրականացնելու համար:
Իսկ արգելքը կարո՞ղ է արդարացի լինել:
«Իհարկե, կարող է, սակայն շատ գրքեր, որ ժամանակին արգելված են եղել, հիմա արդարացված են: Այս մատենաշարը փորձում է տալ գրքերի կենսագրության որոշակի` արգելված հատվածը»,- ասաց Ա. Նիկողոսյանը` ընդգծելով, որ համաշխարհային գրականության մեծ մասը, այս կամ այն պատճառով, ժամանակին արգելված է եղել: «Հարցն այն է` որքանով են լուրջ եղել դատավճիռները, արգելքները ,և ինչ պատճառով են հիմնականում արգելվել»,- ասաց նա:

Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Պատմության վկաները
• Վերացող ծաղիկներ
• Ձեռք մեկնելու գաղափարը առաքելության վերածվեց
• «Մի նայեք, որ փոքր է մեր երկիրը, եթե արդուկով այս սարերը հարթեցնեք, Չինաստանից մեծ կլինի»
• «Բանկ օտոման» գործողությունը ժամանակին ցնցել էր ամբողջ Եվրոպան
• «Դրսից մեզ վրա կա­րող են ազ­դել միայն ներ­սի գոր­ծիք­նե­րով»
• «Ե­րե­սուն տա­րի ձգ­վեց մեր ան­կա­խու­թ­յան պատ­մու­թ­յու­նը, մենք շա­հե­ցի՞նք»
• Մշա­կույ­թը հեռ­վից հե­ռու պահ­պա­նե­լու հույ­սով
• Անի­մա­ցիան, աշ­խարհն ու մենք
• «Մեր տա­րածք­նե­րը փոք­րա­ցան, ո­րով­հետև այդ­պես էլ չհաս­կա­ցանք, որ պետք է խմենք մեր բա­ժա­կով»
• Արվեստի ուժը
• Նոր մա­տե­նա­շա­րը ներ­կայաց­նում է արևմտա­հայ և ս­փ­յուռք­յան գրող­նե­րի
• Բե­մը կեն­դա­նու­թ­յուն է ստա­նում ա­ռայժմ միայն մա­նուկ­նե­րի հա­մար
• «Գիրք սիրողների համար սա իսկական մկնդեղ է` հյութեղ ու անտանելի»
• Հա­մաշ­խար­հա­յին դա­սա­կան­նե­րի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րը՝ դու­դու­կով
• «Բնակ­չու­թ­յու­նը պատ­րաստ չէ, բայց տար­վում են աշ­խա­տանք­ներ»
• Ամա­նո­րի գի­շե­րը դի­մա­վո­րե­լու են ե­կե­ղե­ցում
• «Ջա­զի մեջ զգաց­վում է ապ­րածդ ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նը»
• «Ե­թե չլի­ներ Փե­լե­շ­յա­նը, կար­ծում եմ, դեռևս գտած չէի լի­նի կի­նո­յում իմ ու­ղին»
• «Հու­շար­ձան­ներն այդ տա­րածք­նե­րի պատ­կա­նե­լու­թ­յան անձ­նագ­րերն են»

Մեկնաբանություններ