Այսօր Հայաստանում նշվում է հայերի, թերևս, ամենասիրելի տոներից մեկը` Վարդավառը: Այն ջրի տոն է, որի ժամանակ բոլորը, խրախճանքից բացի, ջրում են միմյանց: Եկեղեցին նշված երևույթը կապում է Նոյի Արարատից իջնելու փաստի հետ, ով ջրհեղեղի հիշատակն անմահ պահելու նպատակով իր ժառանգներին կարգադրել է այդ օրը ջրել միմյանց:
Այդ օրը, առատության և չարխափանության ակնկալիքով, Հայաստանի գյուղերում ծաղկեփնջերով ու կանաչ ոստերով զարդարում են կթան կովերի ճակատը, ներկում եզների, ցուլերի, խոյերի եղջյուրները: Վարդավառի մատաղը կատարվում է բնակավայրերից դուրս` սրբավայրերի մոտ, անտառներում հանդերում, գետերի, աղբյուրների մոտ:
Ըստ ազգագրագետների, Վարդավառը տոնել են նաև հեթանոս հայերը, այն կապելով ջրի, սիրո, պտղաբերության ու գեղեցկության աստվածուհի Աստղիկի հետ` նրա մեհյանի (Տարոն գավառում է) մուտքի մոտ աղավնիներ թռցնելով, վարդերի փնջերով զարդարելով տաճարը:
Լինելով արարչական սիրո և երիտասարդության սիրելի տոն` Վարդավառը նաև աղջիկ ընտրելու և «աղջկատեսի» տոն է, որին հաջորդել են խնամախոսությունները, նշանդրեքներն ու պսակի արարողությունները: Տոնի խորհրդանիշներն են օծված վարդերն ու վարդաջուրը, որով դիցուհին ցայել է մարդկանց` սեր և երջանկություն պարգևելով նրանց:
Հասմիկ ԳԵՎՈՐԳՅԱՆ