Երեքշաբթի Սիրիայի հյուսիս-արևմուտքում թուրքական հրթիռով խփվեց սիրիական բանակի ուղղաթիռը, երկու օդաչուները զոհվեցին: Դա կարող է սրել վերջին մի քանի օրերին լարված իրավիճակը Իդլիբի նահանգում՝ Սիրիայի վերջին շրջանում, որ պահում են ապստամբները: Դամասկոսը աստիճանաբար վերագրավում է իր տարածքները՝ ռուսական բանակի աջակցությամբ: Թուրքիան, որ սատարում է ապստամբներին և իր բանակն է տեղակայել ճակատում ու այդ թվում՝ դիտակետերում, կորցրել է 8 զինվոր, որ սպանվեցին անցած շաբաթ՝ սիրիական ռմբակոծությունների տակ: Անկարայի կարծիքով՝ երեքշաբթի հատվեց նոր վտանգավոր սահման, երբ սիրիական բանակը 2012-ից հետո իր վերահսկողության տակ վերցրեց Դամասկոս-Հալեպ ռազմավարական մայրուղին՝ գրում է Ալեն Բառլուեն Le Figaro-ում:
Այդ ենթատեքստում նորից սրվեցին Թուրքիայի ու Ռուսաստանի հարաբերությունները: Թուրք զինվորների սպանվելուց հետո Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը երեքշաբթի զգուշացրեց սիրիացիներին: «Որքան շատ նրանք գրոհեն մեր զինվորականներին, այնքան թանկ կվճարեն»՝ հայտարարեց Թուրքիայի նախագահը՝ հրամայելով ռմբակոծել սիրիական թիրախները: Թուրքիայի ՊՆ-ն հայտարարեց, որ, բացի ուղղաթիռը խոցելուց, սպանվել են տասնյակ զինվորներ: Այդ ուղերձը հասցեագրված էր ոչ միայն Սիրիային, այլև նրա հուսալի դաշնակցին: Թուրքիան կոչ է արել Ռուսաստանին դադարեցնել հարձակումները իր դիտակետերի վրա: Կրեմլը պատասխանել է, որ «անթույլատելի է համարում ահաբեկչական որևէ ակտիվություն, որ ուղղված է Սիրիայի զինված ուժերի և ռուսական ռազմական օբյեկտների նկատմամբ» հղում անելով սիրիացի ապստամբների գործողություններին Իդլիբում: Մոսկվայի ու Անկարայի երկխոսությունը փաստացի արգելակվել է: Շաբաթ օրը ռուսական պատվիրակությունը, որ եկել էր քննարկելու Իդլիբում սիրիական հարձակումը, հեռացավ Անկարայից առանց մարտական գործողությունների հրադադարի որևէ համաձայնության: Չի բացառվում Վլադիմիր Պուտինի հանդիպումը Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի հետ: «Վերջիվերջո, չնայած իր անկանխատեսելիությանը, իմպուլսիվությանը, աշխարհաքաղաքական անզուսպ ամբիցիաներին՝ Էրդողանը հիմա պետք է Կրեմլին: Վլադիմիր Պուտինն էլ պետք է Էրդողանին, որ աշխարհում այդքան շատ դաշնակիցներ չունի»՝ գտնում է
Коммерсант-ի մեկնաբան Մաքսիմ Յուսինը:
Ալեն Բառլյուե, Le Figaro
Հ.Գ. RFI-ին հաղորդում է, որ փետրվարի 12-ին Թուրքիայի նախագահը սպառնացել է ամեն տեղ հարվածել Բաար Ասադի ուժերին, եթե թեկուզ մեկ զինվոր զոհվի Իդլիբի ապառազմականացված գոտում: Էրդողանը հայտարարել է, որ Բաշար Ասադի ուժերի գործողությունների հետևանքով Իդլիբում սպանվել են թուրք 14 զինվորներ, 45-ը վիրավորվել են: «Մենք վարչակարգի ուժերին ամեն տեղ խփելու ենք՝ կաշկանդված չլինելով Իդլիբի ու Սոչիի հուշագրերով, եթե մեր զինվորները նվազագույն վնաս կրեն դիտակետերում կամ ընդհանրապես որևէ տեղ»՝ հայտարարել է Էրդողանը: «Մենք դա անելու ենք բոլոր միջոցներով՝ երկնքից, ցամաքում ու առանց տատանվելու»՝ հավելել է Էրդողանը՝ ըստ Reuters-ի: «Մինչև այսօր Անկարան սպասում էր Սիրիայի հարցով պայմանավորվածությունների և ջանում էր նվազեցնել իր ռազմական միջամտությունը կատարվողին: Սակայն պայմանավորվածությունները մնում են թղթի վրա: Բացի այդ՝ հարվածներն էլ արդեն հասցվում են թուրքական զորքերի դիրքերին»՝ հավելել է Թուրքիայի նախագահը: Նա մեղադրել է Ռուսաստանին ու Սիրիայի բանակին Իդլիբի քաղաքացիական բնակչության վրա հարձակումների մեջ: «Ասադի վարչակարգը և նրան պաշտպանող ռուսական ուժերը, նաև զինյալները, որոնց պաշտպանում է Իրանը, անվերջ հարձակվում են խաղաղ բնակչության վրա, սպանում ու արյուն թափում» հայտարարեց Էրդողանը: Նրան երևի թվում է, որ թուրքերի սպանած զինվորների երակներում ջուր է հոսում: Փետրվարի 12-ին Էրդողանն ու Պուտինը հեռախոսով քննարկել են Իդլիբի իրավիճակը: Թուրքիայի նախագահը չի բացառել, որ եթե Ռուսաստանը չկատարի իր պայմանավորվածությունները, «Ձիթենու ճյուղ» գործողություն կընդլայնվի: Կրեմլում նշել են, որ պետությունների ղեկավարները ընդգծել են բոլոր պայմանավորվածությունների իրականացումը, այդ թվում՝ Սոչիի հուշագրի: ՌԴ նախագահի մամլո քարտուղար Դմիտրի Պեսկովը մեղադրել է Թուրքիային՝ Իդլիբում «ահաբեկչական խմբավորումների չեզոքացման» խոստումը չկատարելու մեջ:
Ամենայն հավանականությամբ՝ Պուտինն ու Էրդողանը առաջիկայում չեն հանդիպի, տարբեր մակարդակներով բանակցությունները կշարունակվեն, բայց գլխավոր խոսքը առայժմ բանակներինն է: Էրդողանը պիտի հեռանա Իդլիբից՝ տանելով իր սնուցած ջիհադականներին: Միանշանակ է, որ այս ընթացքում նա փորձել է ստանալ ԱՄՆ-ի ու ԵՄ-ի աջակցությունը, ընդդեմ Սիրիայի՝ իրար խառնել արաբական աշխարհը, բայց միայն ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղարը կես բերան հայտարարություն արեց, բոլորն էլ տեսնում ու հասկանում են Էրդողանի գործողությունների նպատակը և չեն պաշտպանելու նրան, եթե իրենց շահերից չբխի:
Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ