Համաձայնեք, որ այս իշխանությունների վրա ամենաշատ զայրացած ու չարացած պիտի լինի երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանը։ Սակայն արի ու տես, որ նա, գոնե արտաքուստ, այդ ամենից վեր է կանգնած։ Նրան տևական ժամանակ կալանավորած պահեցին, դատական գործընթացներն անընդհատ ձգձգեցին, սակայն մինչ այսօր այդպես էլ հասկանալի չեղավ, թե ինչ են քննում ու ինչ են փորձում ապացուցել (որովհետև օդում կախված է ու քննարկման հարց չի էլ դարձել ամենակարևոր խնդիրը, թե Մարտի 1-ին ով է սպանել 10 մարդու)։ Հատկանշական է, որ նախօրեին երեք հեռուստաընկերությունների ներկայացուցիչների հետ զրույցում Ռոբերտ Քոչարյանի խոսքում չկային վիրավորանք, նեղացվածության, զայրույթի ոչ մի արտահայտություն։ Նա հավասարակշիռ էր, հանգիստ, իսկ խոսքն առանց պիտակավորումների էր։ Ավելին, շուրջ մեկ ժամ տևած հարցազրույցի ընթացքում նա ոչ մի անգամ չհիշատակեց Նիկոլ Փաշինյանի անունը, ոչ մի դրվագում (ու թերևս, սա ամենամեծ վիրավորանքն է)։ Նա խոսեց այսօրվա արդիական խնդիրներից, սահմանային լարվածությունից՝ առանց թիրախավորելու անձերին, վատ կառավարման հասցեատեր համարելով ողջ կառավարությանը։
Ինչպես ակնկալվում էր, իշխանամերձ շրջանակներն անմիջապես սկսեցին քննադատել, հիշեցնել նրա կառավարման տարիները՝ այդ ամենը շաղախելով վարկաբեկող որակումներով, սակայն նրա գնահատականների բովանդակությանը քչերն անդրադարձան։ Չփորձեցին վերլուծել նրա խոսքը, որովհետև այնտեղ շատ դիպուկ գնահատականներ կային, որովհետև ավելի հեշտ է ասել. «Իսկ քո ժամանակ այսպես էր, այնպես...», քան խոստովանել, որ այսօր բազում խնդիրներ անհամեմատ ավելի վատ վիճակում են, քան Քոչարյանի տարիներին։ Բայց անշուշտ, լավագույն պաշտպանությունը հարձակումն է։
Գուցե ներքաղաքական հարցերում Ռոբերտ Քոչարյանի ընդդիմախոսները խոսելու տեղ ունեն, բայց նրա՝ արցախյան հիմնախնդրի շուրջ գնահատականներին, երբ այսօրվա «դեղնակտուցները» փորձում են հակադրվել, պարզապես ծիծաղելի վիճակում են հայտնվում։ Այս հարցում ողջ իշխանությունը՝ վերից վար, ճիշտ կանի ընդհանրապես ոչ մի բանավեճի չբռնվի Ռոբերտ Քոչարյանի, Սերժ Սարգսյանի և պատերազմով անցած ղեկավարների, հրամանատարների հետ։ Նրանց փորձն ու անցած ճանապարհը, ի տարբերություն բանակում չծառայածներով ողողված իշխանության, լիուլի իրավունք են տալիս ավելի սթափ գնահատելու իրավիճակը։
Ի դեպ, ուշագրավ էր նաև, որ ընդդիմության վերաբերյալ Քոչարյանի դիտարկումները ևս իրատեսական էին։ Նա իշխանափոխության ոչ մի սցենար չբացառեց, բայց և չասաց, թե թեժ աշուններ ու գարուններ են լինելու՝ հստակ հասկացնելով, որ այս դաշտում էլ դեռ բազում անելիքներ կան։
ՈՒ եթե այսօրվա իշխանությունը ցանկանում է, որ երկիրը զարգանա, հակակշիռների մեխանիզմները աշխատեն, քանդելու փոխարեն կառուցվեն, նորոգվեն համակարգեր, պետք է ոչ թե կառավարման մեխը դարձնի ընդդիմախոսների դեմ քրեական գործեր բացելը, բոլոր խնդիրների մեղավորությունը այս կամ այն նախկին իշխանավորի վրա բարդելը, այլ նաև այդ «նախկինների» փորձը, քննադատությունը, սխալները հաշվի առնելով, առաջ շարժվել։ Մինչդեռ այսօր երկիրն ապրում է անցյալով, չունի ներկա, իսկ ապագան էլ խիստ մշուշոտ է։
Ռուզան ԽԱՉԱՏՐՅԱՆ