Թուրքիայի նախագահը կրակի հետ է խաղում

Թուրքիան հայտարարեց 2012-ին սկսված խաղաղ գործընթացի ավարտի մասին, որի նպատակը Քրդստանի աշխատավորական կուսակցության ապստամբների հետ կոնֆլիկտի խաղաղ լուծման որոնումն է: Երկրի քուրդ բնակչությունը ժամանակին հավատաց Էրդողանի խաղաղության խոստումներին և վճռական աջակցություն ցույց տվեց 2014-ի նախագահական ընտրություններում: Այնուամենայնիվ, բարենորոգումների փաթեթը դատարկ դուրս եկավ, իսկ թուրքական իշխանությունների աջակցությունը Իսլամական պետությանը քրդական Քոբանի քաղաքի պաշարման ժամանակ անցած տարվա աշնանը ցրեց վերջին պատրանքները Անկարայի իսկական մտադրությունների մասին: Զայրացած քրդերը հունիսին աջակցեցին Ժողովուրդների դեմոկրատական կուսակցությանը, որը առաջին անգամ երկրի պատմության մեջ կարողացավ մասնակցել խորհրդարանական ընտրություններին: Ստանալով 80 պատգամավորական մանդատ, ԺԴԿ-ն կործանեց Էրդողանի գերիշխանության երազը, նրա «Արդարություն և զարգացում» կուսակցությունը կորցրեց մեծամասնությունը խորհրդարանում: Այդ պայմաններում նախագահ Էրդողանը, ում վարչապետը հիմա կառավարող կոալիցիայի ձևավորմամբ է զբաղված, փորձեց խաղարկել հայրենիքին ահաբեկչական սպառնալիքի խաղաքարտը՝ հույս ունենալով բարձրացնել իր անձի շուրջ ազգային միասնականության ալիքը: Գլխավոր թշնամիները առաջվա նման մնում են քրդական «անջատողականությունը» (Սիրիայում ինքնիշխան տարածքի ձևավորման համապատկերին) և ՔԱԿ-ի «ահաբեկիչները», որ դեռ վերջերս «խաղաղ գործընթացի» պաշտոնական գործընկեր էին: Արևմտյան դաշնակիցներին դուր գալու համար թուրքական իշխանությունը խոսում է ԻՊ-ի դեմ պայքրաի մասին: Բայց դա միայն ծխածածկույթ է, որովհետև մի քանի օդային հարվածը և երկու հարյուր չափավոր սիրիացի ընդդիմադիրները ոչինչ չարժեն ԻՊ-ի համար, որին Թուրքիան մինչև հիմա պաշտպանում էր:

ԻՊ-ը պատասխանատվություն չվերցրեց
Հուլիսի 20-ի ահաբեկչության վերաբերյալ, որ Քոբանիի վերականգնմանը օգնել ցանկացող 32 քուրդ կամավորականի կյանք խլեց, լուրջ կասկածներ կան ոստիկանության առնչությամբ: Ահաբեկչի անձը (նրա մարմնից պայթյունից հետո հետք էլ չէր մնացել) հաջողվեց պարզել հրաշքով պահպանված անձը հաստատող փաստաթղթով: Նա կարողացել էր անցնել ոստիկանների կողքից, որ քրդերի հավաքի ժամանակ ստուգումներ էին անցկացնում: Հանգամանքների տարօրինակ դասավորությամբ դիտարկող տեսախցիկներից ոչ մեկը չէր աշխատում: Վերջապես, ավելորդ համեստության հակումներ չունեցող ԻՊ-ը չստանձնեց ահաբեկչության պատասխանատվությունը, որին, ինչպես և սպասվում էր, հաջորդեց քուրդ ակտիվիստների վրեժը, ինչն էլ Անկարային պատրվակ տվեց խաղաղ գործընթացը կասեցնել:
Թուրքիայի պատմությունը հարուստ է ոստիկանական դավադրություններով ու կոտորածներով՝ սկսած հայերի ցեղասպանությունիս մինչև 1950-1960-ական թթ. հունական ջարդեր: 2013-ի հունվարին երեք քուրդ ակտիվիստների սպանությունը Փարիզում վկայում է, որ թուրքական հատուկ ծառայությունները չեն խորշում և Եվրոպայի կենտրոնում օպերացիաներից: Պետական ահաբեկչությունը դատապարտելու փոխարեն՝ Արևմուտքը շտապեց աջակցել Անկարային ՔԱԿ-ի դեմ պայքարում: Զանգվածային ձերբակալությունները, Իրաքի Քրդստանում ՔԱԿ-ի ռազմաբազաների ակտիվ ռմբահարումները, «ահաբեկչության աջակցության» համար քուրդ պատգամավորներին հալածանքները՝ տագնապ են հարուցում, որ վերադառնում են մութ 1990-ականները: Քրդական հարցը ռազմական լուծում չունի: Անկարան պետք է վերսկսի երկխոսությունը և ընդունի քուրդ քաղաքացիների իրավունքները, ինչպես նույնը պահանջում է 200 000 թուրքերի համար Կիպրոսում:
Քենդալ Նեզան, "Le Monde", Ֆրանսիա

Հ.Գ.
Օրեցօր ակնհայտ է դառնում, որ Անկարան ԻՊ-ի դեմ չի պայքարում, ինչպես հայտարարել է, այլ՝ քրդերի՝ Թուրքիայում ու հարևան երկրներում: Քրդերի դեմ պայքարը Թուրքիայի նախագահին պետք է խորհրդարանական նոր ընտրություններից առաջ՝ իր անձի, ուրեմն և ՛՛Արդարություն և զարգացում՛՛ կուսակցության շուրջ ներքին ու արտաքին «թշնամու»՝ քրդերի դեմ համաթուրքական կոնսոլիդացիայով նոր խորհրդարանում քաղաքական մեծամասնություն ստանալու համար: Սա տեսնում է ամբողջ աշխարհը, բայց առայժմ եզակի լրագրողներ ու քաղաքական գործիչներ են ընդունում, Քենդալ Նեզան մեկն է այդ լրագրողներից: Կհաջողվի Էրդողանին մոլորեցնել թուրքերին: Ոչ, եթե նրանք չեն ուզում մոլորվել:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ