Ժայռերը` խորունկ նոթերը կիտած (ֆոտոշարք)

Մայորի ձորը գտնվում է Ձորագետի կիրճում: Ձորի պռնկին փոքրիկ այգի կա, որտեղ տեղադրված է Ստեփան Շահումյանի արձանը: Աստիճանները, որ վերջանում են մեծ քարանձավի մոտ արված փորագրություններով, առաջնորդում են դեպի կոմունիստների քարանձավները:

Ստեփանավանի մշակույթի և ժամանցի կենտրոնի փոխտնօրեն ՀԱՍՄԻԿ ՍԱՀԱԿՅԱՆԸ մեզ հետ զրույցում ասաց, որ ժողովրդի մեջ բանավոր ավանդազրույց կա պահպանված, ըստ որի` այս ձորում ճանաչված մայոր է մահացել, դրա համար էլ այն կոչվել է «Մայորի ձոր»:
«Հայաստանում առաջին մարքսիստական խմբակները գործել են հենց այս ձորում,-ասաց նա:- Տարածքում հետաքրքիր քարանձավներ կան, ուր Ստեփան Շահումյանի անմիջական ղեկավարությամբ խմբակները իրենց գաղտնի ժողովներն ու պարապունքներն են անցկացրել»:
Այստեղ է պահվել մարքսիստական գրականությունը, իսկ ժայռերից հոսող մաքուր ջուրը, որ պիտանի է խմելու համար, ասում են` ժամանակին հնարավորություն է տվել հեղափոխականներին հեռու մնալու իշխանությունների աչքից:
Այսօր ևս «Մայորի ձորի» այցելուները շատ են: Մեր որոնումների ընթացքում հանդիպեցինք զբոսաշրջիկների, Մալայզիայից ժամանած մի երիտասարդի հարցրինք տպավորությունների մասին, նա պատասխանեց. «Լավ, լավ»:
Թումանյանական «վաշ-վիշշ»-ին ու Լոռեցի Սաքոյի տատի պատմած հեքիաթներին գալիս խառնվում է բնապահպանների ահազանգը: Գետն աղտոտվել է անհասկանալի բաղադրություն ունեցող կեղտաջրերով` արդյունաբերական թափոններ, կենցաղային ու շինարարական աղբ, իսկ վնասի չափը ճշտված չէ:
Շահումյանի հուշարձանը զարդարված է մերօրյա սիրային բանաձևումներով, թեև դժվար է անվանի կոմունիստին պատկերացնել սիրո բարեխոսի դերում:

Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆ

Լուսանկարներ

Հեղինակի նյութեր

• Պատմության վկաները
• Վերացող ծաղիկներ
• Ձեռք մեկնելու գաղափարը առաքելության վերածվեց
• «Մի նայեք, որ փոքր է մեր երկիրը, եթե արդուկով այս սարերը հարթեցնեք, Չինաստանից մեծ կլինի»
• «Բանկ օտոման» գործողությունը ժամանակին ցնցել էր ամբողջ Եվրոպան
• «Դրսից մեզ վրա կա­րող են ազ­դել միայն ներ­սի գոր­ծիք­նե­րով»
• «Ե­րե­սուն տա­րի ձգ­վեց մեր ան­կա­խու­թ­յան պատ­մու­թ­յու­նը, մենք շա­հե­ցի՞նք»
• Մշա­կույ­թը հեռ­վից հե­ռու պահ­պա­նե­լու հույ­սով
• Անի­մա­ցիան, աշ­խարհն ու մենք
• «Մեր տա­րածք­նե­րը փոք­րա­ցան, ո­րով­հետև այդ­պես էլ չհաս­կա­ցանք, որ պետք է խմենք մեր բա­ժա­կով»
• Արվեստի ուժը
• Նոր մա­տե­նա­շա­րը ներ­կայաց­նում է արևմտա­հայ և ս­փ­յուռք­յան գրող­նե­րի
• Բե­մը կեն­դա­նու­թ­յուն է ստա­նում ա­ռայժմ միայն մա­նուկ­նե­րի հա­մար
• «Գիրք սիրողների համար սա իսկական մկնդեղ է` հյութեղ ու անտանելի»
• Հա­մաշ­խար­հա­յին դա­սա­կան­նե­րի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րը՝ դու­դու­կով
• «Բնակ­չու­թ­յու­նը պատ­րաստ չէ, բայց տար­վում են աշ­խա­տանք­ներ»
• Ամա­նո­րի գի­շե­րը դի­մա­վո­րե­լու են ե­կե­ղե­ցում
• «Ջա­զի մեջ զգաց­վում է ապ­րածդ ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նը»
• «Ե­թե չլի­ներ Փե­լե­շ­յա­նը, կար­ծում եմ, դեռևս գտած չէի լի­նի կի­նո­յում իմ ու­ղին»
• «Հու­շար­ձան­ներն այդ տա­րածք­նե­րի պատ­կա­նե­լու­թ­յան անձ­նագ­րերն են»

Մեկնաբանություններ