Ռուսաստանում «վերացրել են պետհեղաշրջումը». կմնա ուժեղ նախագահական հանրապետությունը
11.02.2020 | 03:39
2020 թ. փետրվարն է, և քննարկում ու լուսաբանում պահանջող իրադարձություններն ու փաստերը չափազանց շատ են։ Բայց հենց հունվարի իրադարձությունները նախադրյալներ ստեղծեցին, որ քաղաքական իմաստով փետրվարը ևս բուռն զարգանում է։ Դա վերաբերում է ինչպես Հայաստանի և Արցախի ներսում, այնպես էլ ողջ աշխարհում կատարվող իրադարձություններին։
Արդի աշխարհի մեծ պետություններից մեկի՝ Ռուսաստանի համար 2020 թ. հունվարի 15-ը կարող է շատ կարևոր դառնալ։ Այնքան կարևոր, որ ժամանակին այդ տարեթիվը պաշտոնապես կմտցնեն Ռուսաստանի պատմության մեջ։ Համապատասխանաբար կարևոր կդառնա նաև Ռուսաստանի քաղաքական ու ռազմական գործընկերների համար։ Մեր կարծիքով, պետք է համարել, որ Հայաստանն էլ առայժմ Մոսկվայի քաղաքական ու ռազմական գործընկերն է։ Կասկածողներին առաջարկում ենք փոքրիկ խնդիր լուծել. եթե Ռուսաստանը և Իրանը խոշորագույն գործընկերներ են աշխարհում, ապա հնարավո՞ր է, անգամ թույլատրելի՞ է, որ աշխարհագրորեն նրանց միջև գտնվող երկրները լինեն Մոսկվայի և Թեհրանի թշնամիները կամ Ռուսաստանի և Իրանի թշնամիների դաշնակիցները։
Որպեսզի ոչ ոք չմտածի, թե մենք «հնացած» տվյալներ ենք օգտագործում կամ միայն 2020 թ. հունվարով ենք կողմնորոշվում, ընթերցողներին փոխանցենք այն, ինչ հայտարարեց ՌԴ նախագահ Պուտինը փետրվարի 5-ի արարողությանը, երբ 23 երկրի, ներառյալ Իրանը, դեսպաններ իրենց հավատարմագրերն էին հանձնում ՌԴ նախագահին։ Իրանի հետ միջուկային պայմանագիրը, որը հայտնի է որպես ԳՀՀՊ (գործողությունների համատեղ համապարփակ պլան), Պուտինն անվանեց տարածաշրջանում և աշխարհում կայունության համար շատ կարևոր. «Մենք Իրանի հետ խոր համագործակցության ենք ձգտում միջազգային ահաբեկչության դեմ պայքարում։ Մենք մտադիր ենք Աստանայում բանակցությունների շրջանակում քայլեր ձեռնարկելու Սիրիայի ճգնաժամից դուրս գալու համար։ Ռուսաստանը շարունակելու է իր ջանքերը ԳՀՀՊ-ն պահպանելու ուղղությամբ։ Այդ միջազգային համաձայնագիրը մենք շատ կարևոր ենք համարում տարածաշրջանի և աշխարհի կայունության համար»։
Ամեն ինչ պա՞րզ է ընթերցողներին։ Ցնդել են ոմանց այն հույսերը, թե իբր «հենց հիմա» կկատարվի անհավանականը. «Իրանը խելքի կգա», կկանգնի ԱՄՆ-ի կողքին, և ԱՄՆ-ն ու Իրանը համատեղ «կոչնչացնեն Ռուսաստանը»։ Եվ որպեսզի հայ ռուսատյացների վերջին հույսերը ցնդեն, հիշեցնենք. Իրանում Ռուսաստանի դեսպան, մեր հայրենակից Լևոն Ճաղարյանը փետրվարի 5-ին, «Սպուտնիկ» հեռուստաալիքի հետ հարցազրույցում, ընդգծել է, որ այժմ Թեհրանը հետաքրքրվում է ռուսական ռազմական տեխնիկայով, քանի որ այն աշխարհում համարվում է լավագույնը և ամենաէժանը։ Ճիշտ է, Ճաղարյանը չասաց, թե խոսքը որ զինատեսակի մասին է, բայց ընդգծեց, որ Թեհրանի հետ ռազմատեխնիկական համագործակցության ոլորտում Մոսկվան պահպանելու է ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի 2231 բանաձևի սահմանափակումները. «Բայց այդ սահմանափակումներն ունեն ժամանակավոր բնույթ՝ ուժի մեջ են մինչև 2020 թ. հոկտեմբերը»։ Մեկնաբանելով Իրանի կողմից ռուսական C-400 զենիթահրթիռային համակարգեր (ԶՀՀ) ձեռք բերելու հնարավորությունը, Ճաղարյանն ասաց, որ այդ հարցը Թեհրանը պետք է ինքնուրույն լուծի։ Իսկ ես, Հայաստանում Իրանի դեսպանության հետ շփումների շնորհիվ, հաստատ գիտեմ, որ Իրանին հետաքրքրող ռուսական զինատեսակների ցանկը շատ լայն է և գործնականում շոշափում է զենքի արտադրության բոլոր ոլորտները։
Իսկ 2020 թ. հունվարի 15-ին ՌԴ նախագահը ուղերձով դիմեց երկրի խորհրդարանին՝ Դաշնային ժողովին։ Մենք չենք շարադրի այդ փաստաթղթի տեքստը. հետաքրքրվողները կարող են հեշտությամբ ծանոթանալ դրան ռուսական լրատվամիջոցներից։ Բայց բանն այն է, որ ՌԴ-ում իրապես նոր ժամանակ է սկսվում. հրաժարական է տվել Դմիտրի Մեդվեդևի կառավարությունը, որի հետ իրենց հույսերն էին կապում երևանցի ռուսատյացները, և որը շատ քչերն էին հարգում հենց Ռուսաստանում։ Իսկ հունվարին ՌԴ վարչապետ Մեդվեդևը հայտարարեց, որ նախագահ Պուտինի ուղերձից հետո կառավարությունն ամբողջ կազմով հրաժարական է տալիս։ Եվ պարզ է, թե ինչու. Ռուսաստանի առաջնորդն ազդարարել է Սահմանադրության մեջ մի շարք փոփոխությունների մասին, որոնք կփոխեն կառավարության կարգավիճակը։ Օրինակ, նա առաջարկել է Պետդումային իրավունք տալ հաստատելու ՌԴ վարչապետի, փոխվարչապետների և դաշնային նախարարների թեկնածությունները, իսկ պետության ղեկավարը կարող է նշանակել առաջարկված թեկնածուներին։ Այդ կապակցությամբ փորձագետ, «Քաղաքացիական համերաշխություն» շարժման նախագահ Գեորգի Ֆյոդորովը հայտարարել է. «Սկսվել է իշխանության փոխանցման գործընթացը։ ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը չի ցանկանում «կաղ բադ» լինել, և այն սահմանադրական գործընթացները, որոնք նա սկսել է այսօր, ընթանում են ըստ պլանի։ Կառավարության հրաժարականը մեր քաղաքական համակարգի վերաբեռնման գործընթացի սկիզբն է»։
Բայց 2020 թ. հունվարին սկսվեցին ոչ միայն «իշխանության փոխանցումը» և ներքաղաքական «Ժառանգորդ» գործողության նախապատրաստությունը։ Մենք ուշադրություն դարձրինք Պուտինի չափազանց երկիմաստ հետևյալ արտահայտությանը. «Մեդվեդևի կառավարությանն ամեն ինչ չէ, որ հաջողվում էր, բայց ամեն ինչը երբեք չի հաջողվում ամբողջությամբ»։ Այս խոսքի վերծանումը հետագա ամիսների գործն է, մանավանդ որ ռուսական խորհրդարանում արդեն սկսվել է սահմանադրական փոփոխությունների վրա աշխատող խմբերի ձևավորումը։ Հայաստանի քաղաքացիներին առաջարկում ենք ուշադրություն դարձնել այդ երկրի ապագայի մասին ՌԴ նախագահի ամենահիմնական որոշումներին։ Առաջին. Ռուսաստանը չի կարող գոյություն ունենալ խորհրդարանական հանրապետության ձևաչափով, այն կգոյատևի միայն ուժեղ նախագահական հանրապետության տեսքով. «Մեր երկիրն իր վիթխարի տարածքով, ազգային-տարածքային բարդ կառուցվածքով չի կարող կայուն կերպով գոյատևել խորհրդարանական հանրապետության տեսքով։ Կգոյատևի միայն ուժեղ նախագահական հանրապետության տեսքով»։ Ցավոք, մեր երկրում Սերժ Սարգսյանը և հանրապետականները բանի տեղ չդրին այդ բավական տրամաբանական դրույթը. մեր կարծիքով՝ այն իրավաչափ է նաև Հայաստանի համար։ Նախագահի խնդիրը պետք է մնան հիմնական գերակայություններն ու խնդիրները որոշելը, վարչապետին, նրա տեղակալներին ու նախարարներին պաշտոնից հեռացնելը զբաղեցրած պաշտոնին չհամապատասխանելու կամ վստահությունը կորցնելու կապակցությամբ։ Նախագահին պետք է վերապահվի երկրի զինված ուժերի և իրավապահ համակարգի անմիջական կառավարումը՝, համոզված է Պուտինը։ Այսինքն՝ Ռուսաստանում չի հաջողվի պետական հեղաշրջում կատարել։ Երևանյան ռուսատյացները Մոսկվայում պետական հեղաշրջում էին ակնկալում և՛ 2018 թ. (աշխարհի ֆուտբոլի առաջնությունից անմիջապես հետո), և՛ 2019 թ., և նույնի՛սկ այս տարի, իբր ԱՄՆ-ում նախագահի ընտրություն է լինելու. Թրամփը «կքշի» Պուտինին և այլն։ Իսկ թե ինչու Հայաստանի պետկառույցներում և քաղաքական վերնախավում գերակշռեցին ամերիկամետ տրամադրությունները, ատելությունը Ռուսաստանի և անձամբ Պուտինի հանդեպ, ներեցեք, սույն նյութի հեղինակը պատասխանատու չէ նրանց սխալների ու հիմարությունների համար, ովքեր իշխանության ղեկին էին և են մինչև 2013-ը կամ այսօր։
Երկրորդ. հունվարի 15-ին հայտարարվեց, որ իշխանության ճյուղերի միջև ավելի շատ հավասարակշռության հասնելու համար անհրաժեշտ է Սահմանադրության մեջ փոփոխություններ մտցնել, որոնց համաձայն նախագահը կարող է ուժային գերատեսչությունների ղեկավարներ նշանակել միայն ՌԴ խորհրդարանի վերին պալատի՝ Դաշնության խորհրդի հետ խորհրդակցության արդյունքում։ Բացի դրանից, Պուտինն անհրաժեշտ է համարում ՌԴ Սահմանադրական դատարանն օժտել նախագահի պահանջով նորմատիվ ակտերի օրինականությունն ստուգելու լիազորությամբ՝ մինչև պետության ղեկավարի կողմից դրանք ստորագրելը, «ընդ որում ոչ միայն օրենքների, այլև պետական ու տարածաշրջանային մակարդակի այլ նորմատիվ ակտերի»։
Երրորդ. Նկատելի է, որ Պուտինի ուղերձում ըստ կարևորության երկրորդ տեղում էր ժողովրդագրական մասը՝ նշանակալի սոցիալական բաղադրիչով։ Նախագահի խոսքում փորձագետները նկատեցին կոշտ, թեև «մեղմ ձևակերպված» առաջադրանք. վերադառնալ այն ժամանակներին, երբ «և՛ տնտեսությունն էր աճում, և՛ եկամուտները»։ Զարմանալի է, բայց այժմ պաշտոնաթող ֆինանսների նախարար և առաջին փոխվարչապետ Անտոն Սիլուանովն արդեն նույնիսկ միջոցներ է գտել Պուտինի ուղերձի իրականացման համար։ ՈՒղերձում ասված է նաև. «Ոչ մի կիսատոն»։ Պուտինը փակել է պաշտոնյաների ճանապարհը դեպի Արևմուտք. «Իշխանության նպատակը Ռուսաստանին և ռուս ժողովրդին ծառայելն է»։
Ավելին. փակված է այն պաշտոնյաների և գործարարների ճանապարհը դեպի քաղաքականություն, որոնք արդեն այլ պետությունների քաղաքացիներ են։ Նրանք քիչ չեն։ Հայրենիք վերադառնալու և որպես շարքային քաղաքացի ապրելու իրավունք նրանք, իհարկե, ունեն, բայց պետք է հրաժարվեն այլ երկրի քաղաքացիությունից. Ռուսաստանում առաջվա պես չկա և չի լինելու կրկնակի քաղաքացիություն։ Իսկ ինչ վերաբերում է իշխանության մեջ մտնելու հնարավորությանը, ապա ծախվողների համար այդ ճանապարհը պետք է փակ լինի։ Ընդմիշտ։ Եթե հարկերը վճարում ես, ասենք, Ամերիկայում կամ Ավստրալիայում, Կիպրոսում կամ Ֆրանսիայում, ապա գնա այնտեղ, այնտեղ էլ մտիր իշխանության մեջ, իսկ Ռուսաստանում նման «խելացիները» վստահելի չեն և չեն լինի։ Այդ միջոցը, մեր կարծիքով, նույնիսկ ուշացած է, այնուամենայնիվ, հիմնավորված ու տեղին է, նպատակներն ակնհայտ են։
Շատ առաջ չվազենք, բայց նշենք. եթե իրականությանը համապատասխանում է այն խոսակցությունը, թե ՌԴ փոփոխված Սահմանադրության մեջ կարող է հիշատակություն լինել Աստծո մասին, և կարող է մտցվել նոր բարձրագույն պաշտոն (գրել են, որ նախագիծ կա Գերագույն ղեկավարի պաշտոն սահմանելու մասին), ապա մեր աչքով կտեսնենք պետական կառավարման սխեմայի վերակառուցման գործում Իրանի նախադեպը կրկնելու փորձ։ Այսինքն, դաշնակիցները կարող են փորձի փոխանակում կատարել նաև այնպիսի բարդ հարցում, ինչպիսին սահմանադրական փոփոխությունների նախագիծն է։
Կարևորն ահա թե ինչն է. Ռուսաստանում այս անգամ չհաջողվեց «սպանել ցարին»։ «Հեղափոխությունը» չեղարկվում է, այսպես ասած։ Ոչ ոք չի կարող կանխագուշակել, թե հետո ինչ կլինի ընթացիկ տարվա փետրվարին և հետագա ամիսներին։ Այնուամենայնիվ, Ռուսաստանի գործընկեր երկրները պետք է հաշվի առնեն, որ Մոսկվան լուրջ գործերի է պատրաստվում միջազգային ասպարեզում, ուստի ձգտում է արագորեն «ամրացնել թիկունքը», հատկապես ներքին քաղաքականության մեջ և սոցիալական ոլորտում, Ռուսաստանի նախագահի սահմանադրական հարցերում։
Սերգեյ ՇԱՔԱՐՅԱՆՑ
Հեղինակի նյութեր
- Թուրքիայի Հանրապետությունը Մուստաֆա Քեմալ փաշայի ժամանակներից մինչ օրս․ առաջին սիոնիստական պետությունն աշխարհում-3
- Թուրքիայի Հանրապետությունը Մուստաֆա Քեմալ փաշայի ժամանակներից մինչ օրս․ առաջին սիոնիստական պետությունն աշխարհում-2
- Թուրքիայի Հանրապետությունը Մուստաֆա Քեմալ փաշայի ժամանակներից մինչ օրս․ առաջին սիոնիստական պետությունն աշխարհում
- Ժամանակակից «Ադրբեջանի հանրապետությունը» սիոնիստների, անգլո-սաքսոնների և պանթուրքիստների հենակետն է՝ ընդդեմ Իրանի և ՌԴ-ի- 2
- Ժամանակակից «Ադրբեջանի հանրապետությունը» սիոնիստների, անգլո-սաքսոնների և պանթուրքիստների հենակետն է՝ ընդդեմ Իրանի և ՌԴ-ի-1
- Երևանի և Ստեփանակերտի առաջին խնդիրը պաշտպանության երկու պետական կոմիտեների շտապ ձևավորումն է
- Երևանի և Ստեփանակերտի առաջին խնդիրը պաշտպանության երկու պետական կոմիտեների շտապ ձևավորումն է
- Կրկին ու կրկին՝ «Փաշինյա՛ն, հեռացի՛ր». սա ժողովրդի պահանջն է
- Կրկին ու կրկին՝ «Փաշինյա՛ն, հեռացի՛ր». սա ժողովրդի պահանջն է
- Փաշինյանն ամեն օր, կամավոր հրաժարական չտալով, ընդամենն ապացուցում է, որ հակահայ ուժերի դրածո է
- Բաց հարց Ռուսաստանի ԶԼՄ-ներին. Ինչքա՞ն կարելի է ստել Արցախի հարցում հայերի «մեղքի» մասին
- Ռուսաստանը, Հայաստանի իշխանությունների թողտվությամբ, Թուրքիային ներս է թողել Այսրկովկասի մեր մասը
- Թուրքիան մուտք է գործել տարածաշրջան ու Արցախից սպառնում է և՛ Իրանին, և՛ Ռուսաստանին
- Փաշինյան, խոստովանիր, գուցե Զանգեզուրն է՞լ եք արդեն վաճառել թուրքերին
- Հայաստանի քաղաքացիների մի մասը դավաճանել է ողջ հայ ժողովրդին
- Մեր ժողովրդին ԱՄՆ-ը, Իսրայելը, Անգլիան և Թուրքիան դավաճանների ձեռքով «Այսրկովկասյան Դեյթոն» են պարտադրել
- «Ով խաղաղություն է ուզում խայտառակության գնով, կստանա և՛ պատերազմ, և՛ խայտառակություն»
- Թեհրանում արդեն ընդունված են ինչ-որ պատշաճ որոշումներ
- Թեհրանում արդեն ընդունված են ինչ-որ պատշաճ որոշումներ
- Թեհրանում արդեն ընդունված են ինչ-որ պատշաճ որոշումներ
Մեկնաբանություններ