«ՊԱՏԵՐԱԶՄՆ ՈՒՐԻՇ ԽԱՂ Է, ԵՎ ՀԱՐՎԱԾԸ ՎԵՐԱԲԵՐԵԼՈՒ Է ՈՉ ՄԻԱՅՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻՆ, ԱՅԼԵՎ ԱՄԲՈՂՋ ՏԱՐԱԾԱՇՐՋԱՆԻՆ»

«Իրատես de facto»-ի հարցերին պատասխանում է ԱԺ ՀՀԿ խմբակցության ղեկավար ԳԱԼՈՒՍՏ ՍԱՀԱԿՅԱՆԸ
-2011 թ. բյուջեի նախագիծը խորհրդարանի մշտական հանձնաժողովներում արդեն քննարկվել է։ Ձեր կարծիքով` 2010-ի և 2011-ի բյուջեների միջև ի՞նչ տարբերություններ կան:
-Տարբերությունները որակական են` գումարի չափաքանակի առումով` նախ, ապա նկատի ունենալով ճգնաժամային իրողությունները, բյուջեի հատկացումների 46 տոկոսը ներդրվում է սոցիալական խնդիրների լուծման համար: Այսինքն` բյուջեն սոցիալական է: Այս բյուջեն կանխատեսելու է նաև հետագա զարգացումները: Տարբեր առիթներով տարբեր գործիչներ` հատկապես ընդդիմադիր, այդ մասին շատ են խոսում` չմտածելով, որ, պետական բյուջեից բացի մենք ունենք համայնքային բյուջե, տարբեր վարկային ծրագրեր, որոնց բոլորի նպատակը 2011 թ. և տնտեսական աճ ունենալն է, և հնարավորինս գնաճը զսպելը: Դա 2011 թ. բյուջեի նախագծի հիմնական խնդիրն է:
-Վարչապետն անցյալ տարի ասում էր, որ մեր տնտեսությունը դիվերսիֆիկացիայի խնդիր ունի, 2011 թ. բյուջեի նախագծով այդ խնդրի լուծումը նախատեսվո՞ւմ է:
-Այս պահին մենք ունենք գյուղատնտեսության վերականգնման խնդիր: Ճիշտ է, տարին բերրի չէր, բայց չի կարելի ամեն ինչ եղանակի հետ կապել, խնդիրը նաև շուկան է։ Օրինակ, անցյալ տարի ճգնաժամային պայմաններում մեծ քանակով կարտոֆիլ արտադրվեց, բայց սպառում չեղավ, այս տարի կարտոֆիլը քիչ էր: Առավել մեծ հոգածություն է պետք գյուղատնտեսական խնդիրների նկատմամբ: Այսօր արդեն կա մտավոր ներուժի ճիշտ բաշխման խնդիր, այս ոլորտում մենք կարող ենք մեծ հաջողություններ արձանագրել, ի վերջո գիտությունը պիտի կարողանանք մոտեցնել տնտեսությանը:
-Տարբեր կանխատեսումներ են հնչում` որ Հայաստանը հաղթահարել է ֆինանսատնտեսական ճգնաժամը, որ հասնելու ենք նախաճգնաժամային ցուցանիշներին, տնտեսական աճ ենք ունենալու... Ո՞րն է առավել իրատեսական:
-Չի կարելի ասել, որ Հայաստանում տնտեսական ճգնաժամը հաղթահարված է, տնտեսական ճգնաժամը հաղթահարվում է այն պահից, երբ գրանցվում է տնտեսական աճ, և կան հիմքեր, որ հետընթաց չենք ունենալու: 2011 թ. բյուջեի նախագծում այդ աճը հաշվարկված է 4,7 տոկոսի: Ես հակված եմ մտածելու, որ ավելին ենք ունենալու:
-Տնտեսագետներն ավելի զգուշավո՞ր են:
-Տնտեսագետները վերլուծություններն ու հաշվարկները կատարում են եղած ցուցանիշների հիման վրա, քաղաքական գործիչները` նաև քաղաքական պայմաններից ելնելով, փորձում են ավելի տեսանելի դարձնել իրավիճակը, կանխատեսումների մասով կառավարությունը շատ զուսպ պիտի լինի, քաղաքական գործիչները մտածում են, թե ինչ քաղաքական պայմաններ կարող են լինել 2011 թ., որ տնտեսական զարգացումներ ապահովեն:
-Ձեր կարծիքով` գնաճի հիմքերը տնտեսակա՞ն են, թե՞ քաղաքական:
-Սովորաբար ճգնաժամերից հետո գնաճի խնդիր միշտ էլ լինում է: Պետությունը գնաճը կանխելու գործիքներն ունի, սակայն դա կլինի արհեստական մոտեցում, և ավելի մեծ հետընթաց կգրանցվի: Ես կարծում եմ, որ 2011 թ. մենք կունենանք գնաճի կանխման ոչ արհեստական, այլ բնական եղանակներ:
-Ձեր կարծիքով` աստրախանյան եռակողմ հանդիպման ժամանակ ընդունված հռչակագիրը սոսկ մարդասիրակա՞ն բնույթ ուներ, թե՞ կարող է բանակցությունների հետագա ընթացքի վրա ներգործել:
-Ես կարծում եմ, որ հռչակագիրն ուղղված էր իրավիճակի մեղմացմանը, բայց վստահ չեմ, որ Ադրբեջանը խաղեր չի տա նորից;
-Ընտրություննե՞րը նկատի ունեք, թե՞ «հին կովկասյան ավանդույթը»:
-Ալիևյան ամբողջ կլանը և ինքը` Ալիևը, պարբերաբար խոսում են պատերազմի մասին, հատկապես բանակցություններից առաջ ու հետո: Պետք է ենթադրել, որ փակ հանդիպումների պայմաններում ադրբեջանական կողմն այլևս կարծիքներ չի ձևակերպում: Հարցադրումներ կան, որ հետագայում նաև ճանապարհային քարտեզի խնդիր կլուծվի, թեկուզ արահետային քարտեզի, մեր պայմանը մեկն է` նախ և առաջ Ղարաբաղի կարգավիճակը, որը չի կարող լինել Ադրբեջանի կազմում, մնացած խնդիրներն ածանցյալ են և դրանց շուրջ կարելի է բանակցել: Ղարաբաղը երբեք չի կարող Ադրբեջանի կազմում լինել, փաստացի Ղարաբաղը գնացել է այդ ճանապարհով: Փոխզիջումները համարում եմ ածանցյալ: Մնացած բոլոր հարաբերությունները կլինեն ավելի բաց, ավելի թափանցիկ, և որպես ազգերի ինքնորոշման իրավունքի սուբյեկտ` Ղարաբաղն ինքը, Ղարաբաղի ժողովուրդը կարող է որոշել իր ճակատագիրը :
-Հանդիպումից հետո ասուլիսում ՌԴ նախագահն ասաց, որ արտգործնախարարներին հանձնարարվում է սկզբունքների վերաբերյալ համաձայնագիր նախապատրաստել Աստանայում ստորագրելու համար: Թեպետ Դմիտրի Մեդվեդևը նշեց, որ բավականին մեծ աշխատանք կա: Ձեր կարծիքով` Աստանայում համաձայնագիր կստորագրվի՞:
-Ես համոզված եմ, որ հայկական կողմի վրա ճնշումներ չեն լինի, և Աստանայից կհեռանանք արդյունքներով, որ փաստաթղթով ձևակերպված կլինեն, թե հռչակագրով կամ հայտարարությամբ, դժվար է ասել, որովհետև դիվանագիտական գործընթացը շարունակվում է: Ես փաստաթուղթը չեմ կարևորում, այլ արդյունքը: ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների միջնորդությամբ բանակցությունները շարունակվում են, դա շատ պատասխանատու կառույց է, և մենք պիտի կարողանանք արդյունավետ աշխատել:
-Հայաստանի Հանրապետությունը ե՞րբ կճանաչի Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետությունը:
-Երբ հարցը խաղաղ ճանապարհով լուծելու բոլոր փորձերը ձախողվեն:
-Այսինքն` պատերազմի սպառնալիքի դեպքո՞ւմ:
-Իհարկե: Այլապես 20 տարի և ավելի ամբողջ ժողովուրդն էլ իր առօրյա օրակարգից սկսած մինչև դիվանագիտական օրակարգեր Ղարաբաղի բեռն իր ուսերին տանում է: Ճանաչելը ոչինչ չի տալիս, ի վերջո Գերագույն խորհուրդը մի անգամ արդեն ճանաչել է: Մենք չենք ուզում խաղի ընդունված կանոնները միակողմանի խախտել: Մենք տեսնում ենք, որ օրավուր ազգերի ինքնորոշման իրավունքն ավելի է կարևորվում: Այնքան, որ աշխարհը տարածքային ամբողջականությունը համարում է ածանցյալ. որ հողի վրա ազգն ինքնորոշվեց, այդ հողը դառնում է անձեռնմխելի: Աշխարհն այսօր ոչ թե պատրաստ չէ ճանաչելու, այլ իր խնդիրներն ունի, ամեն պետություն իր շահերն ունի, իր խաղերն ունի, և որևէ պետություն առավելագույն քայլ անել կամ խնդիրն առաջ տանել չի ուզում: Իհարկե, շատ կարևոր է, թե այս ամբողջ ընթացքում մենք ինչքան կարող ենք զորանալ:
-Ադրբեջանի ռազմական բյուջեն 3 միլիարդ դոլար է, ըստ նախագահի էլ` պետությունն օրեցօր հզոր է դառնում: Համարյա ամեն երկուշաբթի և շաբաթ, եթե ոչ նախագահը, որևէ մեկը անպայման հարևանի հասցեին պատերազմի սպառնալիք հնչեցնում է: Ձեր կարծիքով, այդ սպառնալիքները ռեա՞լ են, թե՞ քարոզչական նպատակներ ունեն:
-Ռազմական բյուջեն պատերազմի դեպքում նշանակություն կարող է ունենալ, բայց մոսիններով ու որսորդական հրացաններով բազմահազարանոց բանակին դիմակայեցինք: Հարցը միայն զինատեսակը չէ, ադրբեջանցի զինվորը գալիս է գրավելու, իսկ հայ զինվորն իր տունն է պաշտպանում: Բյուջեի միլիարդները մեծ առավելություն չեն: Ի վերջո, Ադրբեջանն ինքը չէ պատերազմի լինել-չլինելը որոշողը: Փոքր հարձակումներ, միջադեպեր սահմաններին` այո, հետո հայտարարություններ` թե մենք մեղավոր չենք, հայկական կողմն է մեղավոր, այսքանը Ադրբեջանը կարող է և անում է, իսկ պատերազմն ուրիշ խաղ է, և հարվածը վերաբերելու է ոչ միայն Հայաստանին, այլև ամբողջ տարածաշրջանին: Ադրբեջանը նաև ավելին կորցնելուց է խուսափում. եթե այդպես չլիներ, վաղուց այդ պատերազմը, որ երկուշաբթիից շաբաթ սպառնում են սկսել, սկսած կլինեին: Ի վերջո` 1994 թ. հրադադարը մենք չենք առաջարկել, Ադրբեջանն է միջազգային կառույցների միջոցով վախվորած առաջարկել, մենք էլ ընդունել ենք, դա չպետք է մոռանալ:
Զրույցը` Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆԻ

Մեկնաբանություններ