-Բալե՜ս․․․ Տատու չորացած, փոս ընկած աչքերից վաղուց մոռացված երկու կաթիլ արցունք դուրս պրծավ ու սկսեց հոսել կոշտ, ճմրթված այտերի վրայով, ինչպես առուն անապատի ավազների միջով...

Իմ այս գրառումը 1970-80-ական թվականներին հայտնի երգիչ Մարկ Արյանի մասին չէ, որի երկրպագուն երբեք չեմ եղել ու նրա երգերից ոչ մեկն այդպես էլ տեղ չի գրավել մի քանի հազար երաժշտական կատարումների այն հավաքածուի մեջ, որ ստեղծել էի դեռևս բարձր դասարաններում սովորելու տարիներից ի վեր։ Որտեղ, ի դեպ, կային նույն Մարկ Արյանի հայրենակից մեծանուն Շառլ Ազնավուրի, Ռոզի Արմենի, Մանուել Մենենկեչյանի բազմաթիվ հրաշալի երգեր։

Իսկ ես հիշում եմ կայծքարի հոտը։ Երբ կայծքարերն իրար ես խփում, քարից հոտ ա գալիս՝ էլեկտրականացված քարի կամ քարացած էլեկտրականության հոտ։ Ոչ մի անգամ կրակ չեմ ստացել, բայց քարերը շատ եմ իրար խփել, ու հոտը մինչև հիմա քթիս մեջ ա։

ՈՒթ տարեկան տղան նեղված լացում էր` Մարտունա միլիցիայի դքի վերևի քարին նստած:

Մի իշխանություն, որ չի կարողանում 21-րդ դարում առանցքային, մինիմալ անհրաժեշտ հանրային ծառայությունները պատշաճ կազմակերպել՝ հոսանք, ջուր, կապ, անձնագիր, վիզաներ և այլն, ինչպե՞ս կարող է պաշտպանության, արտաքին քաղաքականության ու պետությանը կենսականորեն անհրաժեշտ այլ ոլորտներում հաջողել։ Էն էլ՝ էս բարդ աշխարհաքաղաքական իրավիճակում։

Բոսխը սյուրռեալիզմի հետ կապ չի ունեցել։ ՈՒրուգվայի հավաքականը, աշխարհի ուժեղագույն հավաքականն է դարձել ոչ թե երկու, այլ չորս անգամ։ Իրական մահմեդականի համար Հիսուսի անարգումը սրբապղծության նման բան է։ Հիսուսի՝ մեծ մարգարեի անունը Ղուրանում հիշատակվում է մոտ հինգ անգամ ավելի շատ, քան՝ Մոհամեդինը։

Երեկ Լոռվա կողմերում մի տեղացուց ճանապարհ ենք հարցնում, ասում ա. «Ձախ կողմով կգնաք, աջը վատն ա, ըտեղով փեդ գողացողներն են գնում»։ Ասում ենք՝ ինչի մինչև հիմա փեդ գողացող կա՞, ասում ա. «Այ ախպե՜ր, հայը անտառը տենա ու չգողանա՞...»...

Մի՛ սպասի, մինչև քեզ քիչ մնա ապրելու, որ սկսես ապրել։ Քեզ հիմա քիչ ա մնացել ապրելու։ Եթե անգամ դու քսան տարեկան ես, մեկ ա, քեզ քիչ ա մնացել ապրելու։ Դեռ չծնված՝ քեզ արդեն քիչ ա մնացել ապրելու։ Մարդու կյանքը շատ կարճ ա։ Եթե նույնիսկ քո գենետիկական պատմության նախաբանում մեծատառ դեզօքսիռիբոնուկլեինաթթուներով փորագրված ա ԵՐԿԱՐԱԿՅԱՑ, էլի քեզ քիչ ա մնացել ապրելու։ Պարզապես՝ դու նման ես էն ճանճին, որը խոնահոցում խույս ա տվել ճանճասպանից ու հիմա տզզոցով սլանում ա դեպի հյուրասենյակ, որտեղ խճճվելու ա սարդոստայնի մեջ ու հոգին ավանդի։ Էդ մի քանի մետրն ա երկարակյացի տարբերությունը։

Երեկ իրիկնադեմին գնացել եմ մոտակա բանջարեղենի խանութ։ Ներսում ոչ ոք չկա։ Ձայնում եմ. «Հե՜յ, ո՞վ կա այդտեղ։ Գոնե մեկնումեկը»։

«Ադրբեջան» կոչվող հանրապետության և «նրա տարածքի» մասին է գրել Ադրբեջանական պատմաբան, Ադրբեջանական ՍՍՀ ԳԱԱ ակադեմիկոս, պատմական գիտությունների դոկտոր Պյուստա (Պյուստախանում) Ազիզաղա կըզը Ազիզբեկովան իր «Մեշադի Ազիզբեկովի պետական գործունեությունը» գրքում.