«ՓՈՓ ԵՐԱԺՇՏՈՒԹՅՈՒՆԸ ՍԱՌՆ ԸՄՊԵԼԻՔԻ ՊԵՍ Է, ՈՐ ՀԱՃՈՒՅՔՈՎ ԽՄՈՒՄ ԵՍ, ԱՆՑՆՈՒՄ, ԳՆՈՒՄ Է»

Վերջերս Երևանում էր «A Splinter» («Տաշեղ») նորաստեղծ այլընտրանքային խումբը: Խմբի հիմնադիրն ու գեղարվեստական ղեկավարը ամերիկաբնակ ԱՇՈՏ ԹԱԴԵՎՈՍՅԱՆՆ է: Երգերի թեման բազմազան է, երաժշտությունը` համամարդկային («world music»), կրում է տարբեր մշակույթների ազդեցությունը (Ասիայից Ամերիկա):
«A Splinter»-ը համերգներով հանդես է եկել Լոս Անջելեսի շրջակայքի տարբեր քաղաքներում՝ Բըրբանք, Գլենդել, Փասադենա, Լոս Անջելես:
Աշոտ Թադևոսյանն «Իրատես de facto»-ի հարցերին պատասխանում է Լոս Անջելեսից` համացանցի միջոցով:
-Ինչո՞ւ «A Splinter»:
-Հայկական իրականության մեջ մեր երաժշտությունը տաշեղի պես առանձնացած է մնացած բոլոր ժանրերից ու միաժամանակ մաշկի տակ խրվելու հատկություն ունի` հիշեցնելով իրադրություններ, փաստեր, որոնք շատ հաճախ անտեսում ենք։ Այդ պատճառով՝ «Տաշեղ» կամ անգլերեն՝ «A Splinter»։
-Ե՞րբ է ստեղծվել խումբը, և ովքե՞ր են խմբի անդամները:
-Խումբն ստեղծվել է մեկուկես տարի առաջ: Մեր առաջին համերգը գրեթե մեկ տարի առաջ էր։ Խմբի անդամների կազմը փոփոխվել է։ Այսօր խմբի անդամներն են ջեմբեահար, կախոնահար և վոկալիստ Բյուզանդ Ազիզյանը, կիթառահար Ռայըն Շիվդասանին, բոլորովին վերջերս մեզ միացած կոնտրաբասիստ Ջոն Լաթոնան: Եվ ես` վոկալիստ և կիթառահար Աշոտ Թադևոսյանս։
-Ո՞վ է Ձեր ունկնդիրը: Հեղինակային երգը, կարծում եմ, երբեք էլ ունկնդիրների մեծ բանակ չի ունեցել:
-Շատ ճիշտ եք, բայց նրանք կան, և մենք նրանց անչափ գնահատում ենք։ Նրանք մարդիկ են, ովքեր մտածելու, քննարկելու և տարբեր իրադրությունները նոր անկյուններից դիտելու ցանկություն ունեն։ Նրանք չեն բավարարվում նրանով, ինչ իրենց մատուցվում է` որպես մասսայական կամ «պոպուլյար» (փոփ) արվեստ։
-Ինչի՞ մասին են ձեր երգերը: Ինչո՞վ են տարբերվում հեղինակային մյուս երգերից:
-Թեմաները տարբեր են: Բացի սիրո երգերից, որոնցից ամենաանկեղծ ու ինչ-որ բանով տարբերվող օրինակներն են միայն դուրս գալիս բեմ, ունենք երգ պատերազմի ժամանակ տեղի ունեցող դավաճանության մասին, երգ ընկերոջ մասին, որին կորցնում ես, կա հումորային երգ շրջապատում բոլորին անխտիր քննադատելու մասին և այլն։ Երգերը նրանով են տարբերվում, որ իրենց ծնունդից հետո համեմվում են մեր տաղանդաշատ երաժիշտների մեղեդիներով, որոնք կարող էին ծնվել միայն նրանց գլխում։
-Երգում եք մահվան մասին ու երգում հումորով, ինչպե՞ս է դա հաջողվում:
-Մահն անխուսափելի է, ուրեմն ինչո՞ւ չհամակերպվել և հումորով չխոսել այդ մասին, քանի դեռ կարող ենք։ Մենք շատ հաճախ մարդուն չենք գնահատում կենդանության օրոք, իսկ հետո գերագույն ճիգեր ենք գործադրում ցույց տալու համար, որ սիրում ու գնահատում էինք նրան, իսկ դա նրան արդեն պետք չէ։
-Փորձե՞լ եք Ցեղասպանությունը ներկայացնել ձեր երգերով:
-Մեր երգերից մեկն այն մասին է, թե ինչպես ենք Ցեղասպանությունը նշում Միացյալ Նահանգներում։ Երգը պատմում է հայկական դրոշները ավտոմեքենաներին փակցրած երիտասարդների, Ցեղասպանությունից շահույթ փնտրող քաղաքական գործիչների, այլ ցեղասպանություններ անտեսող մարդկանց և աղմկոտ ամբոխի մասին, որը չի ճանաչում այն արյունոտ ձեռքերը, ում դիմում է ճանաչման կոչով։
-Հայազգի և օտար ո՞ր հեղինակային երգիչներին եք լսում։
-Հայ հեղինակային երաժիշտներից ամենաշատը սիրում եմ Ռուբեն Հախվերդյանին, օտարներից անչափ գնահատում եմ Վլադիմիր Վիսոցկու և Բոբ Դիլանի գործերը։ Ես հեղինակային խոսք տեսնում եմ շատ այլ ժանրերում նույնպես։ Օրինակ, Թոմ ՈՒեյթսն ինձ համար ահռելի հեղինակություն է, թեկուզ և հեղինակային երգիչ չի համարվում։ Նույն հեղինակային խոսքը հաճախ առկա է ռեփ, ռոք, մետալ, ֆոլկ և այլ ժանրերում:
-Հայկական երգարվեստի մասին ի՞նչ կասեք: Խոսքն այսօրվա իրականության մասին է:
-Հայաստանում, ինչպես ամբողջ աշխարհում, գերակշռում է փոփ երաժշտությունը։ Փոփ երաժշտությունը հիշեցնում է սառն ըմպելիք, որը հաճույքով խմում ես, անցնում, գնում է։ Իսկ կան ժանրեր, որոնց շնորհիվ ասես ճամփորդում ես ինչ-որ ուղղությամբ, բացահայտումներ անում տարբեր իրականությունների, ներառյալ ինքդ քո մասին։
-Ինչո՞ւ եք Լոս Անջելեսում: Երբևէ կվերադառնա՞ք Հայաստան:
-Դժվար հարց է։ Ես հեռացել եմ 1995-ի վերջերին, երբ ընտանիքով համոզվեցինք, որ չեն ուզում այս երկրում մարդ մնա: Պայմանները, որ առկա էին, մարդու համար չէին նախատեսված։ Հիմա, իհարկե, մի փոքր ավելի լավ է, և հնարավոր է ապրելու ճանապարհ գտնել: Արդեն ամբողջ 15 տարի ապրում եմ Միացյալ Նահանգներում, և շատ բան է փոխվել։ Այնուամենայնիվ, ապագան չեմ կանխատեսում. բոլոր ծրագրերս երգերիս պես մատիտով են գրված։
-Ասում են` դժվար է արվեստագետի համար Հայաստանում ապրելը, Դո՞ւք էլ եք այդպես կարծում:
-Կարծում եմ` արվեստագետի համար ամենուր էլ դժվար է։ Ես շատ տաղանդավոր երաժիշտ գիտեմ, որ վերջերս տեղափոխվեց Հայաստանից, իսկ մի քանի ամիս չանցած արդեն մտածում էր հետ գալու մասին: Այստեղ պոտենցիալն ավելի մեծ է, բայց առավել մեծ է մրցակցությունը:
-Ի՞նչ կա Լոս Անջելեսում, որ չկա Հայաստանում:
-Այստեղ ավելի հեշտ է աճել որպես անհատականություն, զերծ հասարակական նախատինքներից ու «չգրված օրենքներից»։ Ավելի հեշտ է սեփական ճանապարհը հարթելն ու ինքդ քեզ ճանաչելը։ Իհարկե, կան նաև շատ բացասական երևույթներ:
-«Ահա և ես հասա Ամերիկա, իմ երազանքն իրականացավ, տարբեր ազգեր, տարբեր գույներ…»:
Այսպիսի մի երգ ունեք: Իսկապե՞ս դա երազանք էր, և լա՞վ երազանք է Ամերիկան:
-Սա կատակ երգ է, իմաստն ըմբռնելու համար այն պետք է մինչև վերջ լսել: Շատերի համար Ամերիկան հեքիաթային մի երազանք է, որ երբեմն վերածվում է սարսափելի երազի։ Ինձ համար մի երկիր է, որտեղ ես ապրելու և հասունանալու հնարավորություն եմ ստացել։ Ո՛չ ավելի, ո՛չ պակաս։

Զրույցը` Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆԻ

Մեկնաբանություններ