Մեր պատմության ծանր վայրիվերումները, մեր հայրենիքի և պետականության կորուստը դարերի ընթացում, մեր ժողովրդի աննախադեպ չափերի հասնող կոտորածները, թշնամիների կողմից մեր մշակույթի և պատմության զավթումն ու յուրացումը կամ ավերումն ու ոչնչացումը, մեզ բռնի կերպով աշխարհով մեկ սփռելը, մեզ սպառնացող ուծացման վտանգը, մեր մտքի և աշխատող - արարող ձեռքի արդյունքը օտարներին անսակարկ բաշխելն ու հաճախ ձեռնունայն մնալը, այսօր էլ մեր հայրենիք-պետությանը սպառնացող մահաբեր վտանգը մեզ՝ հայերիս, պիտի սթափեցնեն, և մենք պիտի ինքներս մեզ ճանաչենք ու հաշվետու լինենք մեզնից յուրաքանչյուրի և հայրենիք-պետության առաջ:

Թե ինչպես եղավ, որ հայտնվեցի Երևանի կենտրոնում, չեմ հիշում։ Վաղուց էի պատրաստվում Հայաստան այցելել, բայց տարիներն անցնում էին, ու գալս չէր ստացվում։ Կամ աշխատանքն էր խանգարում, կամ առողջությունս չէր ներում:

Արցախի շուրջ սովորական մտորու՞մ է սա, թե՞ մեր հերոսական ժողովրդի պայքարի ու այդ պայքարում մեր ժողովրդի հերոսական կռվի, բայց և պարտադրված պարտությունից շփոթված ու հուսահատության շեմին կանգնած խոհ ու խոկումների տանջալից հանրագումար:

Լուսահոգի Պետրոս պապս հաճախ էր պատմում իրական պատմություններ, որտեղ հեքիաթի տրամաբանությամբ բարությունը և արդարությունը ոսկեզօծում էին մարդկային արարքը։ Եվ այնքան համով հոտով էր պատմում, որ կարծես լսածներս, իրոք, հեքիաթ լիներ։

Շնորհավո՜ր, ա՛յ տատ «Այբուբե՛ն չէ սա», «Բերդ է անմատույց»․․․«Էությունն է մեր»․ «Այբբենարան»-ի հանդեսին Գևորգ Էմինի «Մեր Այբուբեն»-ը ֆանտաստիկ բանաստեղծությունից «է» տառի կտորն ինձ էր ընկել։ Դասվար Մայիլյանն ինձ էր հանձնարարել նաև միջոցառման փակումը։ Երկարաշունչ, բայց գեղեցիկ շարադրանքն անգիր էի արել կարճ ժամանակում, բայց փորձին հենց ասում էի տեքստի առաջին բառերը՝ «Ես թոռն եմ Հայկ Նահապետի», անկախ ինձանից՝ լացում-հեկեկում էի։

Գիտեմ, կարդալով վերնագիրը, տեղին հարց կծնվի` ինչու հետադարձ հայայցք 2015-ին, երբ այսօր… «երբ»-ի պատասխանը հրապարակման Հ.Գ.-ում:

Մարդիկ ռազմաքաղաքակա՜ն սահմանազատում են քննարկում, ինքնագոհ սելֆիներ անում, մեղսագործների հետ դառնում մեղսակից: Փառք Աստծո, որ վեց տարի ինձ հեռու պահեց սրանցից, սրանց սայլին լծված էշելոնից: Ես էլ արթնացել, գուգլում փնտրում եմ Եսենինի այս տողը. Ա՜խ, ինչքան շատ կատուներ կան աշխարհում, Չենք իմանա նրանց հաշիվն առհավետ...

Նորից հիվանդանոց, նորից հիվանդասենյակ, նորից բժիշկների կոնսիլիում՝ հրազենային վիրավորումից առաջացած բարդությունների և փտախտի առաջն առնելու համար, նորից վիրահատարան՝ չորրորդ, վերջին վիրահատությունն իրականացնելու համար:

Վերջին տարիներին հաճախ են գրում և խոսում թուրքերի՝ հայերին կոտորելու և նրանց՝ իրենց երկրից վտարելու մասին։ Որոշ պետություններ հաստատում են, որ թուրքերը 1915 թվին հայերին կոտորել են, և այդ կոտորածն էլ գենոցիդ են անվանում։

-Մըսյո՛, ես խնդրում եմ, հաղորդե՛ք մըսյո Վարդան Հարությունյանին, որ նրան ուզում է հանդիպել իր վաղեմի ծանոթ Վարդանի որդին Թուրքիայից, ո՛չ, ո՛չ, Արևմտյան Հայաստանից,- գիտական հիմնարկի մուտքը հսկող աշխատակցին ասաց բարձրահասակ,գրավիչ դեմքով, կապույտ, գեղեցիկ աչքերով մի տղամարդ: