Դիվանագիտությունների դիվանագիտությունը. Ֆրանսիա

Լա Մանշը բաժանում է Ֆրանսիան Անգլիայից: Ոչ միայն աշխարհագրական առումով: Այդ երկու քաղաքակիրթ, գերզարգացած, ռազմաքաղաքական և հասարակական-մշակութային միևնույն համակարգին պատկանող երկրները դարեր շարունակ յուրատեսակ հակամարտության ու մրցակցության մեջ են, որը տարածվում է բարձրակարգ մատերիայի և փիլիսոփայական կատեգորիաների, ինչպես նաև ամենահասարակ ու առօրեական խնդիրների, ասենք՝ հումորի, հագուստի մոդայի կամ խոհանոցի վրա:

Ֆրանսիական դիվանագիտությունը չի ներփակվել ինքն իր մեջ, չի թաքցրել իր «գաղտնիքներն» աշխարհից: Մենք պետք է Ֆրանսիային երախտապարտ լինենք առաջին հերթին կարդինալ Արման Ռիշելյե-երևույթի համար: Այդ նա էր, որ ստեղծեց արտաքին գերատեսչության կառույցը և ապացուցեց, որ դեսպանությունները պետք է կառավարվեն մի կենտրոնից և անպայման պրոֆեսիոնալների կողմից: Այս աքսիոմատիկ ճշմարտությունն այսօր հաճախ է խախտվում: Ռիշելյեի ամենամեծ ավանդը, սակայն, բանակցային արվեստում նրա նորարարությունն է, համաձայն որի, պետությունները պարտավոր են բանակցել, եթե անգամ պատերազմական իրավիճակում են: (Սա մենք կարող ենք որպես քաղաքական պատգամ ընկալել մեր` հայկական դիվանագիտության համար, երբ «Պայքար, պայքար մինչև վերջ» լոզունգը կամա թե ակամա տարածում ենք արտաքին քաղաքականության վրա):

Ֆրանսիական դիվանագիտությունն ունեցել է նաև իր «սկանդալային հերոսը»` Շառլ Մորիս Թալեյրանը, որն աչքի էր ընկնում առասպելական ագահությամբ, կաշառակերությամբ, ինտրիգներ սարքելու վարպետությամբ և քաղաքական անհավատարմությամբ: Սակայն այդ բոլոր արատներն ասես խամրում են այն տաղանդների ֆոնին, որոնք այդ բարդ հոգեկերտվածք ունեցող գործչին դասում են աշխարհի խոշորագույն դիվանագետների շարքը: Արտակարգ ճկունություն, ապագան գուշակելու անկրկնելի տաղանդ, ակնթարթային ռեակցիա, երևույթների մանրամասները մեկ ամբողջության մեջ ամփոփելու ունակություն. սա ամենևին ամբողջական ցանկ չէ այն հատկանիշների, որոնք իր մեջ ամփոփում էր այդ անսովոր դիվանագետը, և որոնք բոլոր ժամանակներում դիվանագիտական կարիերայի ոգին ու պատիվն են:

Ըստ իս (որքան որ ես եմ նկատել ֆրանսիացի դիվանագետների հետ իմ շփումների ընթացքում)՝ ֆրանսիացին կենսախինդ է, լավատես, կատակասեր, նուրբ-քաղաքավարի` գալանտ, չափավոր պարծենկոտ (նրանց նախնիները գալլերն են, որոնց նշանաբանը պարծենկոտ աքաղաղն է): Հաշվենկատ է, խորամանկ, հնարամիտ, ճկուն: Հարգում է մյուս ազգերին, սակայն հոգու խորքում նուրբ նացիոնալիստ է:

Ֆրանսիական դիվանագիտությունն ունի մի առանձնատկություն, որը դժվար է գտնել այլ դիվանագիտական դպրոցներում: Ֆրանսիացիները ծայրահեղությունների միջև կարողանում են պահել հակասական հավասարակշռություն: Դա նրանք ցայտուն ցուցադրեցին վերջերս, երբ սեղանին դրված էր Հայոց Մեծ եղեռնի ժխտումը քրեականացնող օրինագիծը: Նախագահ Սարկոզին հոյակապ մանևրեց Երևան-Անկարա-Փարիզ եռանկյունում, և վերջին հաշվով ընդունեց այն որոշումը, որը բխում էր իր պետական շահերից:

Մեկնաբանություններ