ՀՀԿ-Ն` ՔՍԱՆ ՏԱՐԵԿԱՆ ՊԱՏԱՆԻ
21.12.2010 | 00:00
ՀՀԿ-ն ուսումնասիրության անսպառ նյութ է, որպես կուսակցություն, որպես էվոլյուցիա, որպես իշխող մեծամասնություն: Ժամանակը կտա հարցի պատասխանը. ի վերջո, ո՞րն էր այս կուսակցության ֆենոմենը, ի՞նչ փակ-կարմայական «սվյազկա» ուներ այն, որ այսքան երկար կարողացավ «բեմին վրա քալել»: Հինգ տարի առաջ, 2005 թ. նույն օրը` դեկտեմբերի 18-ին, երբ ՀՀԿ-ն 15 տարեկան էր, հրավիրել էր իր իններորդ համագումարը: Օրն էլի շաբաթ էր: Էլի խորհրդարանական ընտրություններ էին առջևում: ՀՀԿ-ն էլի վերադասավորվում էր: Էլի խոսակցություններ կային կոալիցիայի մասին («փոքր-ինչ» անց ՕԵԿ-ը դուրս եկավ կոալիցիայից): Ֆորտունան էլի լայնաբերան ժպտում էր ՀՀԿ-ին` անհասկանալի բրենդ դարձնելով նրան: Անդրանիկ Մարգարյանն էլ, որպեսզի շատ աչքով չտան ՀՀԿ-ին, Ամանորի նախաշեմին` 2006-ի Շան տարում մաղթեց` «հաչացողները թող քիչ լինեն»: Մեր հարցին` այդ ո՞ւմ նկատի ունեք, կարճ ասաց` «բոլորին»: Հա, օրը ձնոտ էր ու խոնավ:Այս մի դեկտեմբերի 18-ն արևոտ էր, ինչպես արևոտ էր այս աշունն ընդհանրապես: «Նշանների լեզուն» ու ճակատագրական օրինաչափությունները թողնելով մի կողմ (չնայած շատ հետաքրքիր էր, որ ուղիղ 5 տարի հետո ՀՀԿ-ն քսանամյա իր հոբելյանի եզրափակիչ ակորդը նույն օրը հնչեցրեց)` արձանագրենք` ՄՀՀ-ում ՀՀԿ-ն իր վաստակած տարեդարձի գործին էր: Տարբերությունն էլ այն է, որ այն ՀՀԿ-ն այն օրերին հնգամյա վարչապետական կուսակցություն էր, այս անգամ` երեքամյա նախագահական: Այո, ՀՀԿ ճակատագրականությունը, ինչպես նաև նրա սիրելի լիդերների (որոնցից էլ սկսեց օրը Սերժ Սարգսյանը) դերակատարությունը թողնելով մի կողմ, պարզապես մեկ տողով արձանագրենք` այս կուսակցության վրա կա խիստ խարիզմատիկ շարմ` Աշոտի, Վազգենի, Անդրանիկ Մարգարյանի աուրաները, որոնք երկրավոր կյանքում գուցե սխալներ թույլ տված, սակայն լիդերներ էին, որոնք «այն կողմից» ստալկերների պես պահում են ՀՀԿ «զոնան»: Եվ ելույթն սկսելով հենց նրանցից` շարժման մեջ էին դրվել այդ «շարմն» ու էներգետիկ ուժը:Դառնալով Սերժ Սարգսյանի այդ օրվա ելույթին, պետք է ասել, որ այն իսկապես հետաքրքիր էր: Նախ` կառուցվածքի առումով: Ասել, որ ծրագրային էր, չի ստացվի, չնայած նաև նախանշեց զարգացման հիմնական մոդուլները, իշխանական ներքին մտայնությունները (այդ մասին` ներքևում):Կատարման տեսանկյունից ևս ելույթը հետաքրքիր էր: Բացի չնչին հռետորաբանությունից, այնտեղ կային օրվա գրեթե բոլոր հարցերի պատասխանները: Ընդ որում, խիստ մատչելի, երբեմն-երբեմն` ժողովրդական, երբեմն էլ` «պո գիմալայսկի»` գրական-գեղարվեստական ձևարտահայտություններով. ասենք` «թասիբի գցել» կամ` «ընդդիմության այդ խմբին թվում է, թե երկրագունդը պտտվում է ոչ թե արեգակի, այլ նախագահական աթոռի շուրջը»:Ելույթի ամենաուժեղ հատվածը հենց ընդդիմությանը նվիրվածն էր:Ամենաանկեղծ հատվածը` կոալիցիային նվիրվածը:Ամենադժվար իրականացնելին` կոռուպցիայի և կաշառակերության դեմ պայքարի խոստումը:Ամենասպասվածը` թիկնապահների մասը: Ամենաառանցքայինը զարգացման մոդուլի ընտրությունն էր: Որն էլ, որպես բանալի, կարող է հասկանալի դարձնել, թե իրականում ինչ է կատարվում այսօր վերին էշելոնում, մեկնարկած վերադասավորությունների հիմքում:Այսպիսով, մշտապես դանդաղ շտապող Սերժ Սարգսյանը, որը շատ հետաքրքիր մանևրով դուրս եկավ դեպ արտաքին աշխարհ, մասնակից դառնալով խիստ կարևոր պարտիաների` հայ-թուրքական, ղարաբաղյան, նույնքան նրբագեղ կարողացավ հետ քաշվել, երկու ֆրոնտում էլ ապացուցելով, որ ինքը կանխատեսելի, կայուն խաղացող է, որը պահում է թե՛ գեոքաղաքական, թե՛ տարածաշրջանային խաղի կանոնները, պայմանավորվածությունները: Ավարտելով ֆրոնտալ այդ «մարտերը», այդ պահից սկսած և հայաստանյան ընտրություններից մեկուկես տարի առաջ նա սրընթաց մխրճվում է ներքաղաքական ոլորտ` փորձելով այնտեղ տալ իր հերթական, որոշիչ մարտը:Ոչ միայն ազատում է բանտարկված տղերքին, այլև ճշգրտորեն խոստովանում է, որ Հայաստանը, ի տարբերություն ժողովրդավարության արևմտյան «օրրան» համարվող Վրաստանի, «խան-սուլթանական» Ադրբեջանի, ունի «լավ կազմակերպված և միավորված ընդդիմություն, ինչը բարեբախտություն է, և հրաշալի է, որ մեր երկրում կա նման ընդդիմություն և այն ամրապնդվում է»: Այսպիսով, սկսելով այստեղից և հարակից «տեղերից»` հասկանալի է, որ արտաքին քաղաքական դադարը եզակի ու փայլուն շանս է դառնում Հայաստանի (իսկ ինչու ոչ, նաև Սերժ Սարգսյանի) համար` պոկում ապահովելու թե՛ տարածաշրջանային, թե՛ գեոզարգացումների տեսանկյունից: Ընդ որում, հաջողելու դեպքում Հարավային Կովկասում կարելի է և դառնալ լիդեր: Եթե, իհարկե, ՀՀԿ 20-րդ համագումարում խոստացվածը կատարվի:Այո, այդ «կատարումը» քարտ-բլանշ կապահովի նաև Սերժ Սարգսյանի համար: Որքան հասկանում ենք` դեռ 2008-ին Սերժ Սարգսյանը փոփոխությունների համանման փաթեթով էր ցանկանում ստանձնել նախագահական աթոռը, բայց քանի որ «արեգակը պտտվում էր այդ աթոռի շուրջը», և շատերին, բացի Սերժ Սարգսյանից, շատ ձեռնտու էր մարտի 1-ը (գումարած` արտաքին խաղացողներ), բարեփոխումների փաթեթը «հետաձգվեց»: Հետաձգվեց նաև ղարաբաղյան, հայ-թուրքական հարցերի պատճառով, որոնք էլ իրենց հերթին հնարավորություն չտվեցին «դեմքով շրջվելու» դեպ բարեփոխումներ: Որպեսզի ասվածը մերկապարանոց չհնչի, կրկին արձանագրենք, որ Հայաստանը, այո, տարածաշրջանում ամենականխատեսելի, ամենակայուն, «հրաշալի ընդդիմություն» ունեցող երկիրն է: Սերժ Սարգսյանն էլ տևական ժամանակ նույն տարածաշրջանից միակ լիդերն էր, որի հետ հանդիպել էր Օբաման (Մեդվեդևին ու Պուտինին էլ չմոռանանք):Ի դեպ, որքան մենք ենք հասկանում, Օբամայի և Սերժ Սարգսյանի միջև նույն այդ հանդիպմանը կարող էր տեղի ունենալ կամ իրոք տեղի է ունեցել նոր աշխարհակարգի, «մոդեռնիզացիոն» գործընթացների տրամաբանության կարևորում, և այդ գործընթացներին համահունչ քայլերի անհրաժեշտության արձանագրում, ասենք` «զրույցի» տեսքով:Կարծես հենց դա է կատարվում այսօր Հայաստանում, այդ տրամաբանությամբ են տեղի ունենում գործընթացները իշխանական «ձեռակերտում»:Այսպիսով, եթե հեռանկարի առումով դիտարկենք Սերժ Սարգսյանի ելույթը, ապա այնտեղ նույնքան նրբագեղ տրված են կոդեր, որոնցով փորձ է արվելու սարքել ապագա քաղաքական բուրգը` ՀՀԿ-ի՞ շուրջ` կողմի՞ց, կամ միջոցո՞վ: Փաստենք` «ձևն» էական չէ: Ահա և Սերժ Սարգսյանն իր ելույթում մի քանի անգամ շեշտադրում է կատարում կոռուպցիայի և «մնացածի» վրա: Նկատեք, որ ՀՀԿ խարիզմատիկ ու սիրելի լիդերների թեմայից հետո հաջորդ ամենաէականը հենց այս թիրախն է: Շարունակությամբ` «հետխորհրդային մի շարք երկրներում, մեր աչքի առաջ այդ խնդիրը լուծվեց. ժողովուրդն սկսեց հավատալ իր ոստիկանին, չինովնիկին, դատավորին: Դա մեր վաղվա իրականությունն է: Այդ վաղը մենք պետք է մոտեցնենք մեր ուժերի ողջ լարումով»: Այո, մենք բոլորս վաղուց և թաքուն նախանձով ենք հետևում «հետխորհրդային որոշ երկիր» Վրաստանին, այնտեղ լինելիս ցավ ապրում սեփական երկրի, սեփական ոստիկանի, չինովնիկի, կոռուպցիայի և ամեն ինչի համար:Այո, և մասամբ, ներքին կյանքի զարգացման տեսանկյունից վրացական մոդելը, իսկ իրականում եվրոպական մոդելը միակ «համադամն ու բալասանն» է։ Սա հասկանում ենք մենք, սա այլևս հրամայական է բոլորիս համար: Բայց նաև գիտենք, որ «ՊպսՏ ՑՏվՍՏպ», դժվար է լինելու։ Փոքրիկ բացատրություններ նույնպես պետք էին, և տրվեցին այդ բացատրությունները նույնպես: Յուրովսանն, Հայաստանի օրակարգում չկա Եվրամիությանը լիարժեք անդամակցելու հարց, Հայաստանը ԱՊՀ, ՀԱՊԿ անդամ է, և մենք «օրինակելի համագործակցության մեջ ենք Ռուսաստանի հետ»:Բայց դե ուրախացնող բան էլ կա. մեր հռչակումները հռչակումներ և արժեհամակարգ են նաև Ռուսաստանի համար: Որովհետև դա է աշխարհի զարգացման բանալին, միակ տրամաբանությունը. և նոնսենս է այդ տրամաբանությունից դուրս լինելը և այն էլ` 21-րդ դարում, ուր 20 տարեկան պատանի ՀՀԿ-ն, Հայաստանն ու գլոբալ աշխարհը պատրաստվում են դիմավորել Նապաստակի (արևելյան հորոսկոպով` Կատվի) տարին:Ափսոս, որ չհաջողեցրինք Սերժ Սարգսյանից (ինչպես ժամանակին Անդրանիկ Մարգարյանից) իմանալ` ի՞նչ սպասելիքներ ու մաղթանքներ ունի նա այս Նոր տարում:Կարմեն ԴԱՎԹՅԱՆ
Մեկնաբանություններ
Ասում են...
.
.
-
Ասում են Ռուսաստանի նախագահ Պուտինը Զանգեզուրի միջանցքի մասին ոչ մի նոր բան չի ասել Ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմից հետո, որն ավարտվել է 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի հայտարարությամբ։ Միևնույն ժամանակ, հայտնի չէ, թե այս հարցում Հայաստանը, Ադրբեջանը, Իրանը, Ռուսաստանն ու Թուրքիան ինչպես են «ընտելանալու» միմյանց:
-
Ասում են… Ռուսաստանի տարածքին հեռահար ճշգրիտ զենքերով հարվածներ հասցնելու հնարավորություն ՈՒկրաինայի ԶՈՒ-ն չունի, հետևաբար, եթե հայտարարվում է, որ ՈՒկրաինային թույլատրվում է նման հարվածներ հասցնել, ապա դա նշանակում է, որ ՆԱՏՕ-ն ուղիղ մտնում է կոնֆլիկտի մեջ Ռուսաստանի հետ
-
Ասում են… Վլադիմիր Պուտինի այցն Ադրբեջան պատմական իրադարձություն էր, քանի որ այն նշանավորեց Հարավային Կովկասում Ռուսաստանի գլխավոր դաշնակցի փոփոխությունը։ Ավելի քան 30 տարի Հայաստանն այդպիսի դաշնակից էր, բայց հիմա որոշել է անցնել Արևմուտքի կողմը՝ ներառյալ Ֆրանսիան, ԵՄ-ը և ԱՄՆ-ը
-
Նիկոլն արգելել է իրեն նկարել Արարատների ֆոնին Ըստ մերձնիկոլական շրջապատից տարածվող լուրերի` կապիտուլյանտ ոչնչությունը հրահանգել է իր աշխատակազմի լուսանկարիչներին և օպերատորներին իրեն չպատկերել Արարատ լեռների ֆոնին:
-
Ասում են… Մի շարք երկրներում, ցավոք, նաև Հայաստանում մեծ խանդավառություն չկար այն հարցում, որ Ռուսաստանն ինչ-որ կերպ վերահսկեր Հայաստանով լոգիստիկ ճանապարհը Նախիջեւանի և Ադրբեջանի հիմնական տարածքի միջև։ Այստեղ, նախ և առաջ, Թուրքիայի շահն է
-
Ասում են… Ես հստակ ասել եմ՝ նյութական որևէ ակնկալիք, կլինի կազմակերպություն կամ անձ, եթե ինքը ներգրավված է այս շարժմանը, չի կարող ունենալ, սկսած ինձնից, փոխարենը՝ մենք բոլորս կստանանք Հայրենիք ու Պատիվ
-
Ասում են… Հիմա մենք բավականին բարդ շրջան ենք ապրում մեր բարեկամ, եղբայրական Հայաստանի հետ հարաբերություններում։ Դա նույնիսկ ավելին է, քան եղբայրականը, քանի որ այստեղ ավելի շատ հայեր են ապրում, քան՝ բուն Հայաստանում
-
Ասում են Մարտի 8-ից առաջ Մեծ Բրիտանիայի և ԱՄՆ-ի դեսպանատները զգուշացնում էին իրենց քաղաքացիներին զգույշ լինել Մոսկվայում՝ չասելով, թե ինչ է կատարվում
-
Ասում են… Իհարկե, Բրյուսելը շահագրգռված է Հայաստան-ՀԱՊԿ կապի թուլացմամբ, իսկ Դաշինքի պաշտոնական խոսնակները մեկ անգամ չէ, որ հանրային լավատեսություն են հայտնել ՆԱՏՕ-ի հետ մերձեցման Հայաստանի հեռանկարների վերաբերյալ
-
Ասում են…
Ափսոսում ենք, որ ՀՀ ղեկավարությունը, ըստ ամենայնի, գիտակցված որոշում է կայացրել՝ վարել ՌԴ-ի հետ հարաբերությունների հետևողական վատթարացման, Լեռնային Ղարաբաղում տեղի ունեցած ամեն ինչում Ռուսաստանին մեղադրելու գիծ։ Դա, իհարկե, հարիր չէ դաշնակցային հարաբերություններին
-
Ասում են Պաղեստինյան ՀԱՄԱՍ-ը 10-20-100 անգամ ավելի քիչ զենք ունի, քան ունեին Լեռնային Ղարաբաղի հայերը և ադրբեջանական բանակը իսրայելական բանակը չէ։ Թող Հայաստանում մտածեն։
-
Ասում են… Որոշ երկրներ փորձում են խաթարել ԱՊՀ անդամների օրինական իշխանությունը, ավանդական արժեքները և իրավիճակն ամբողջությամբ: Անհրաժեշտ է կանխարգելիչ աշխատանք՝ ԱՊՀ երկրների անվտանգության ապահովման համար։
-
Ասում են… Ռուսաստանը և Բելառուսը օգուտ չունեն իսրայելա-պաղեստինյան հակամարտությունից: ՈՒ՞մ է այն ձեռնտու Մեզ ու ռուսաստանցիներին կշտամբում են «Ձեռնտու է Ուկրաինան հետին պլան է մղվել» Լսեք, եկեք անկեղծ լինենք այն, որ մեր մասին սկսել են ավելի քիչ խոսել, թերևս, վատ չէ: Բայց ո՛չ այդ գնով։ Մարդիկ են զոհվում։ Ինչի՞ վրա ենք ուրախանալու։
-
Ասում են…
Աշխարհում արևմտյան ազդեցությունը հսկայական ռազմաֆինանսական բուրգ է, այն իրեն պահելու համար անընդհատ նոր «վառելիքի» կարիք ունի՝ ուրիշներին պատկանող բնական, տեխնոլոգիական, մարդկային ռեսուրսներ
-
Ասում են…
10 ամսվա շրջափակումից հետո՝ սեպտեմբերի 19-ին, ադրբեջանական զինված ուժերը դաժան հրետակոծության ենթարկեցին Լեռնային Ղարաբաղը։
Սիրտս կոտրվում է, երբ իմանում եմ Լեռնային Ղարաբաղից բռնի տեղահանված և Հայաստան զանգվածաբար փախչող հազարավոր հայ ընտանիքների ցավի, կորստի, մարդու իրավունքների կոպիտ խախտումների մասին:
Տարածաշրջանային
