Ստեփանոսը նախնական եկեղեցու ամենաշնորհալի դեմքերից մեկն է, կրկնակի անմահացած ոչ միայն որպես նրա մեծ գործիչներից մեկը, այլ նաև որպես առաջին քրիստոնյան, որն իր արյունը թափել է Քրիստոսի սիրո համար:

Եվրոպացիք գիտեն տոնը նենց զարդարել, որ մի քիչ մոռանաս առօրյա գորշությունը։ Օրինակ՝ Սուրբ Ծնունդը տոնածառի նման զարդարում են փայլուն խաղալիքներով, գույնզգույն լույսերով, շղթաներով, զանգուլակներով, հետաքրքիր նկարներով, հենց տոնածառով, համով-համով խորտիկներով, սիրուն-սիրուն երգերով՝ Silent Night, Jingle Bells, Amazing Grace։ Ու դու ուզես-չուզես հեքիաթի մեջ ես հայտնվում, թեթևանում ես, մանկանում ես, սկսում ես հրաշքի հավատալ։

Դրսի դռան կողքը մի մետաղյա սեյֆ ունեինք։ Արդեն էս օրերին կամ երևի ավելի շուտ մաման Նոր տարվա խնձորը, տանձը, մանդարինը, նարինջը առանձին-առանձին թղթերի մեջ էր փաթաթում ու շարում էդ սեյֆի մեջ։ Պնդուկը, պոպոքը, նուշը էլի առանձին-առանձին կտորե տոպրակների մեջ էր լցնում ու դնում սեյֆը։ Էն մնացած բաներն էլ, որ հնարավոր էր մի քիչ շուտ առնել ու պահել մինչև Նոր տարի, էլի սեյֆում էին։ Հետո սեյֆի դուռը փակում էր, բայց բանալին երբեք չէր պահում, կախում էր պատից՝ հենց սեյֆի կողքը։

Ոչինչ մարդկային չմնաց, ամեն ինչ այլևս բիզնես ոլորտում է. մշակույթ, արվեստ, պոեզիա, կրթություն, մարդն ամբողջությամբ, անցյալ, ներկա, արմատ, վաստակ ու տոհմանիշ, հարաբերություններ:

Երբ ինձ հարցնեն, թե ինչ եմ արել կյանքում, չեմ իմանա՝ ինչ ասեմ։ Եսիմ ինչ եմ արել, ապրել եմ։ Հեղափոխություն չեմ արել, մարդ չեմ սպանել, տարածության նոր չափում չեմ հայտնագործել, ուրախացել եմ, տխրել եմ, սիրել եմ, ատել եմ, պատահել ա՝ ավել-պակաս խոսել եմ ու պատմությունների մեջ եմ ընկել, պատահել ա՝ անկեղծորեն լռել եմ։ Մի խոսքով՝ ապրել եմ։

Մեկ-մեկ սիրտս թթու ա ուզում։ Խանութինն ուտելու բան չի, բայց ես ծանոթներ ունեմ, որ համով թթու են դնում։ Գնում, մի փոքր բանկայով վերցնում եմ, բերում տուն, մի կտոր ուտում եմ, հետո կարող ա մի օր էլ սիրտս ուզի՝ մի կտոր ուտեմ, մնացածը մնում ա ամիսներով, փչանում ա, թափում եմ։

Լիբանանի մեղեսիկի երանգներով բլուրներուն դիմաց ի՜նչ հոգեխռով հուզումով կներկայանաս ինծի, Հայո՛ց Լեզու: Աչքերս կլեցվին դարերու հեքիաթախառն քու պատմությունով և ականջներուս կթրթռա հնչյուններուդ մեղեդին մեսրոպական: Ոչ մեկ լեզու այնքան կատարյալ է, որքան դու՛ն ես, Հայոց Լեզու: Մայրական սիրո քնքշությամբ հարկ է արտասանել քու բառերդ, կարենալ անկեղծ վայելելու համար անոնց համբուրելի գեղեցկությունը:

Կան բաներ, որոնք մենք սիրում ենք, քանի որ դրանք սիրում են կամ սիրել են մեր սիրելիները: Օրինակ, ֆիլմեր կան, որոնք դիտելիս ես հիշում եմ հորս: Հիշում եմ նրա ծիծաղը սրամիտ հատվածների ժամանակ, նրա ժպտուն աչքերը, ձեռքի թեթև շարժումները, և այդ ֆիլմերը, որ գուցե թե մեկ այլ դեպքում ինձ առանձնապես չհիացնեին, դառնում են լավագույններից լավագույնը:

Ի՜նչ տարօրինակ արարած է մարդը։ Անգիր գիտի հազարամյակների խորքից եկող ճշմարտությունը՝ ինչ ցանես, էն էլ կհնձես։ Ոչ միայն գիտի, այլև հազար անգամ տեսել է, սեփական փորձով համոզվել է, որ ինչ ցանում ես, էն էլ հնձում ես, այլ կերպ չի լինում, բացառված է։ Գիտի, բայց շարունակում է փուշ ու տատասկ ցանել։ Ու, որ ամենատարօրինակն է, շարունակում է սպասել, որ վարդ ու կակաչ է հնձելու։

Անկախության տարիների ընթացքում մեր ունեցած ամենամեծ կորստի հիմնական պատճառը եղել է ղեկավարության և, առաջին հերթին, նախագահների մոտ լրիվ բացակայող կամ շատ թույլ արտահայտված ստրատեգիական մտածողությունը։