Հոբելյանական «Ոսկե ծիրանը» կներկայացնի

Ինչպես բազմիցս նշել ենք, տարին հոբելյանական է «Ոսկե ծիրան» երևանյան միջազգային կինոփառատոնի համար: Կազմակերպիչները, հաշվի առնելով այս հանգամանքը, ջանացել են, որ հայաստանյան հանդիսատեսը հաղորդակից դառնա համաշխարհային և հայ կինոյի մեծարժեք նմուշներին: Ըստ որում` փառատոնային ծրագիրը, ինչպես ավանդաբար, ներառել է ոչ միայն վերջին տարիներին նկարահանված և հանդիսատեսին անծանոթ կամ գրեթե անծանոթ ֆիլմեր, այլև տասնամյակներ առաջ ստեղծված` բոլոր ժամանակների փորձություններին դիմակայած և իրենց որակի մեջ անքննելի կինոգործեր:
Փառատոնին կհյուրընկալվեն բազմաթիվ նշանավոր կինոանհատականություններ, որոնց հետ շփումն ու նրանց մարդկային, ստեղծագործական տեսակին ծանոթությունը անգնահատելի նվեր կլինեն թե՛ կինոյի աշխարհի, թե՛ այդ աշխարհի հետ ամենահպանցիկ առնչություն ունեցող յուրաքանչյուր մարդու համար:
Փառատոնի հոբելյանական խորհրդի պատվավոր նախագահն այս տարի մեր հայրենակից աշխարհահռչակ Շառլ Ազնավուրն է: Փառատոնյան մարաթոնը կմեկնարկի «Կրակե՛ք դաշնակահարին» ֆիլմով` Ազնավուրի գլխավոր դերակատարմամբ: Ֆիլմ, որ պատմում է արժանապատվության և փառքի միջև տարուբերվող Էդուարդ Սարոյան-Շառլի Կոլեի փխրուն, արկածաշատ ճակատագրի մասին:
Կցուցադրվեն Սթիվեն Ֆրիրզի ֆիլմերը: Ռեժիսոր, որի մրցանակների մասին միայն խոսելու համար բավական չէ մեկ հրապարակումը: Հելեն Միլերի գլխավոր դերակատարմամբ նրա «Թագուհին» ֆիլմն արժանացել է 40-ից ավելի մրցանակի: Սա մեծբրիտանական բարձրաշխարհիկ բարքերի և դեմոկրատական նորարարական ռեֆորմների բախման կիզակետում գտնվող Անգլիայի պատմության կինոերևակումն է, որում մեզ են ներկայանում Եղիսաբեթ 2-րդ թագուհին և Մեծ Բրիտանիայի 10-րդ վարչապետ Թոնի Բլերը` իրենց հակոտնյա հայացքներով և բարեկրթության նորմերին հարիր փոխզիջումային քաղաքական զուգախաղով: Թոնի Բլերի ինքնագնահատականը լավագույնս արտահայտում է այն բեկումը, որը պիտի ապրի Բրիտանական Միացյալ Թագավորության դարավոր ավանդակարգը. նա նպատակ ունի «նոր շունչ հաղորդելու հին ինստիտուտներին», և այս առաքելության ճանապարհին իբրև վճռորոշ փորձաքար են ծառայում արքայադուստր Դիանայի` «ժողովրդական արքայադստեր» մահն ու նրա հրաժեշտի արարողակարգի կազմակերպումը:
Պիետրո Մարչելլոն կինոսերների հիշողության մեջ կդաջվի «Գայլի երախը» քնարական ֆիլմով, որը պատմում է մեծ սիրո, այն խոչընդոտող բազում պարագաների, մասնավորապես` դարի չարիքներից մեկի` թմրադեղերի աղետալի ազդեցության մասին մարդկային ճակատագրերի վրա: Կցուցադրվի նաև նրա «Անցնելով սահմանագիծը» ֆիլմը: Մեզ համար նոր բացահայտում կլինի Մարչելլոյի` Արտավազդ Փելեշյանին նվիրված «Փելեշյանի լռությունը» ֆիլմը, որն այս տարի արժանացավ Հայաստանի ազգային կինոակադեմիայի «Հայակ» մրցանակին: Մարչելլոն ընդգրկված է «Ոսկե ծիրանի» վավերագրական մրցույթի ժյուրիի կազմում: Ժյուրիի նախագահը կլինի «Ոսկե ծիրանի» հանդիսատեսին լավ ծանոթ ռեժիսոր Սերգեյ Լոզնիցան:
Հունգարացի ռեժիսոր Իշտվան Սաբոն հայտնի է կինոաշխարհում հատկապես իր գերմանական եռապատումով, որի մաս են կազմում «Մեֆիստո», «Գնդապետ Ռեդլը», «Հանուսենը» ֆիլմերը: Սաբոն այս տարի կլինի «Ոսկե ծիրանի» խաղարկային ֆիլմերի ժյուրիի նախագահը: Ժյուրիի կազմում կլինեն նաև Անդրեյ Պլախովը, Ջեյ Վայսբերգը, Սերժ Ավետիքյանը, Թինա Լոքը:
Փառատոնի հանդիսատեսին սպասում է ծանոթությունը մերօրյա ամենասկանդալային ռեժիսորներից մեկին` ՈՒլրիխ Զայդլին և նրա ֆիլմերին: Ամերիկացի այս անվանի կինոռեժիսորը, սցենարիստը, պրոդյուսերը, որ ստեղծագործում է թե՛ խաղարկային, թե՛ վավերագրական կինոյի ժանրերում, իր ստեղծագործություններով հաճախ թեժ վեճերի պատճառ է դառնում:
Նրա «Դրախտ. սեր» ֆիլմը 2012-ին Կաննի «Ոսկե արմավենու» հավակնորդ է եղել: «Դրախտ. սեր»-ը Զայդլի կինոեռերգության առաջին ֆիլմն է, որի մաս են կազմում նաև «Դրախտ. հույս» և «Դրախտ. հավատ» ֆիլմերը: Փառատոնի օրերին կցուցադրվեն նշված երեք ֆիլմերը:
Վրացական կինոյին նվիրված ծրագրի շրջանակներում կկազմակերպվի Ռեզո Չխեիձեի ֆիլմերի հետահայաց ցուցադրությունը: Հայ հանդիսատեսին քաջ ծանոթ է Չխեիձեի «Զինվորի հայրը» դրաման: Կարծում ենք` շատերը կհիշեն նաև 1972-ին նկարահանված նրա «Տնկիներ» ֆիլմը: Հուզիչ մի պատմություն` բնությանը, իր հողին հավատարմորեն կառչած ծերունի Լուկայի ու նրա կենսուրախ թոռան` Կախայի մասին, որոնց վարքագծում համատեղված են հին ու նոր աշխարհընկալման դրսևորումները, ավանդականին, ազգայինին նախապատվություն տալու անթաքույց մղումները: Անգլերենից «երեք» գնահատական ստանալու համար նախատինքի արժանացող Կախան ըմբոստանում է. «Ես ընդհանրապես չեմ սովորելու դրանց անգլերենը: Ավելի լավ է իրենք սովորեն մեր վրացերենը: Ինչո՞վ ենք մենք պակաս անգլիացիներից: Ոչնչո՛վ»: ՈՒ թոռան հետ համաձայնության եկած պապը նրան իր հետ տանում է պատասխանատու ճանապարհորդության. իրենց այգու համար պիտի գտնեն խեչեչուրի տեսակի տանձենու տնկիներ, բացառիկ մի ծառատեսակ, որի հետ չեն կարող համեմատվել օտար երկրներից Վրաստան բերված նորօրյա շուտահաս տանձենիները:
Ի թիվս մեզ ծանոթ ֆիլմերի` կցուցադրվի նաև Չխեիձեի վերջին` 2008 թվականին նկարահանված «Տիրոջ տապանի մոմը» ֆիլմը:
Փառատոնը կհյուրընկալի նաև գերմանացի դերասան, ռեժիսոր, սցենարիստ Մարգարեթե ֆոն Տրոտային, ով հայտնի է «Քրիստա Կլագեսի երկրորդ արթնացումը», «Կապարե ժամանակներ», «Զուտ խելագարություն», «Ռոզենշտրասսե», «Հաննա Արենդտ» ֆիլմերով: «Հաննա Արենդտը» ռեժիսորի վերջին ֆիլմն է և կցուցադրվի «Ոսկե ծիրանի» պրեմիերաների շարքում:
Մեր քաղաքի փառատոնյան պատվարժան հյուրերի ամբողջական ցանկն այսօր դժվար է հրապարակել, բայց ասենք, որ մեր համաքաղաքացիներից շատերին կժպտա բախտը` հանդիպելու Երևանի փողոցներում զբոսնող այնպիսի մեծությունների, ինչպիսիք են Քշիշտով Զանուսին, Յոս Ստելլինգը, Գոդֆրի Ռեջոն, Ատոմ Էգոյանը, Արտավազդ Փելեշյանը ու էլի մեր հրապարակման մեջ հիշատակված և չհիշատակված բազում պատկառելի կինոգործիչներ:
Իրադարձություններով հարուստ կինոփառատոնի մասին մեկ հրապարակմամբ մեր հասարակությանը լիարժեքորեն իրազեկելը հասկանալի է, որ անհնար է: Առաջիկայում ևս «Իրատես de facto»-ն կանդրադառնա հուլիսի 7-14-ին կայանալիք փառատոնի անցուդարձերին, ինչպես և հընթացս կլուսաբանի դրանք բուն փառատոնի օրերին:

Կարինե ՌԱՖԱՅԵԼՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Անհամբեր ու սիրով եմ սպասում իր հերթական գրին, ես էդ գրի մշտամնա ընթերցողն եմ
• Դերենիկ Դեմիրճյանի ժառանգության արժևորումը՝ ժամանակակից գիտական խոսքով
• Երախտագիտություն՝ կինոլեզվով
• Դերենիկ Դեմիրճյան-145
• «Այս մար­դիկ չեն սի­րում մեր ժո­ղովր­դին, պատ­րաստ չեն նրա հոգ­սը կրե­լու՝ ա­ռանց պարգևավ­ճա­րի»
• «Պե­տու­թ­յու­նը կորց­րել է իր դեմ­քը, և ե­թե մենք թույլ տանք, որ այս ճգնա­ժամն ա­վե­լի խո­րա­նա, ուղ­ղա­կի կկոր­ծան­վենք»
• «Կա այս­պի­սի մի կար­ծիք՝ հարկ է ստեղ­ծել Հա­յաս­տան ամ­րոց-պե­տու­թ­յուն»
• «Մի բան հս­տակ է՝ այս իշ­խա­նու­թ­յուն­նե­րը պետք է ան­հա­պաղ հե­ռա­նան»
• «Ե­թե մեր մշա­կույ­թը լի­ներ բարձր մա­կար­դա­կի վրա, մենք այ­սօր­վա ող­բեր­գու­թ­յու­նը չէինք ու­նե­նա»
• «Մեր թշ­նա­մու գոր­ծած ո­ճիր­նե­րից ու հան­ցա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րից ոչ մե­կը թույ­լատր­ված չէր ո­րևէ օ­րեն­քով»
• «Ի սկզ­բա­նե մտա­ծել են ար­նա­քամ ա­նել ժո­ղովր­դին, բե­րել-հասց­նել մի վի­ճա­կի, որ հե­տո ա­սեն՝ դե՜, չդի­մա­ցանք, ու ստո­րագ­րեն այս փաս­տա­թուղ­թը»
• «Վեր­ջին տեխ­նո­լո­գիա­նե­րով զին­ված հա­րուստ, ան­պարտ բա­նակ, սե­փա­կա­նին զու­գա­հեռ՝ պե­տա­կան հզոր ար­դ­յու­նա­բե­րութ­յուն պի­տի ստեղ­ծենք»
• «Ե­թե հի­մա ենք գնում փոխ­զիջ­ման, դրա տակ ի՞նչ է են­թադր­վում. ինք­նաոչն­չա­ցո­ւ՞մ, ինք­նաս­պա­նու­թ­յո­ւ՞ն»
• «Աստ­ված մեզ հետ է և մեր ար­դար գոր­ծին զո­րա­վիգ»
• «Պար­տադր­ված պա­տե­րազ­մը, ի­հար­կե, ծանր բան է, բայց մենք պատ­րաստ էինք դրան»
• «Հա­նուն ազ­գի, հա­նուն հայ­րե­նի­քի զոհ­ված­նե­րի հե­րո­սու­թ­յու­նը չա­փա­նիշ­նե­րի փո­փո­խու­թ­յան են­թա­կա չէ»
• «Ինչ­պես Հի­սու­սը, այդ­պես էլ Նա­րե­կա­ցին Աստ­ծուց նե­րո­ղու­թ­յուն է խնդ­րում բո­լո­րիս մեղ­քե­րի հա­մար»
• «Մենք աշ­խար­հի մեջ ենք, ու աշ­խարհն է մեր մեջ. պար­զա­պես, որ­պես գաղտ­նի զենք, ու­նենք Ո­գին, որ մեզ պա­հել ու պա­հե­լու է»
• «Մենք Աս­տու­ծոյ փառք կու տանք, որ հայ­րե­նի­քը կը մնայ հայ­րե­նիք եւ մեր մնա­յուն հաս­ցէն»
• «Կար­դում էի այն ստեղ­ծա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րի ցան­կը, որ պատ­րաստ­վում են հա­նե­լու դպ­րո­ցա­կան դա­սագր­քե­րից, ու սար­սա­փում էի»

Մեկնաբանություններ