Խաչոյի հեռացումը հույս է ծնում

Գրողների տանն օրերս արձակագիր ԴԱՎԻԹ ՄԿՐ-ՍԱՐԳՍՅԱՆԻ «Երկվություն» գրքի շնորհանդեսն էր: Գիրքը գրվել է շուրջ հինգ տարում, հեղինակի հավաստմամբ` այն տարիների կուտակումների արդյունք է:

«Վեպի հերոս Խաչոն մտավորական է, որ գալիս է անցյալ հազարամյակից ու շարունակում է ապրել նոր հազարամյակում, այսինքն, հատել է մի սահմանագիծ, որի ընթացքում մեծ փոփոխություններ են տեղի ունեցել Հայաստանում»,- ասաց նա` նշելով, որ փոփոխությունները միայն հասարակարգային չեն, լուրջ փոփոխությունների է ենթարկվել արժեհամակարգը: Իրականում ոչ թե վերարժևորումներ են տեղի ունենում, ինչպես ընդունված է ասել, այլ պարզապես արժեզրկում: Հոգևոր, բարոյական հատկանիշներն իրենց տեղը զիջում են նյութականին:
«Սյուժեն հետևյալն է. Խաչոն տնից գալիս է Ցեղասպանության հուշահամալիր, այդ ընթացքում է տեղի ունենում ամեն ինչ: Երկվությունը մարդու հենց այդ երկպառակությունն է` արդյոք ճիշտ է լա՞վ ապրելը, թե՞ ճիշտ ապրելը»,- հավելեց հեղինակը:
Անդրադառնալով «Իրատես de facto»-ի հարցին` լավ գրականությունը կարո՞ղ է ինչ-որ բան փոխել մեր իրականության մեջ, Դավիթ Սարգսյանը պատասխանեց, որ գրքում կա վերլուծություն, թե ինչու է ամեն ինչ այս երկրում (ոչ միայն Հայաստան աշխարհում) դարձել առքուվաճառքի առարկա, ինչո՞ւ խոսքն արժեք չունի, ինչո՞ւ են մարդիկ անտարբեր միմյանց նկատմամբ, ինչո՞ւ է անծանոթն անծանոթի նկատմամբ չարությամբ լցված: «Հասարակական-քաղաքական կյանքում ինչ կփոխվի, ես չգիտեմ,- ասաց նա,- բայց լավ գրականությունը կարող է մարդուն բարձրացնել: Համենայն դեպս, մարդը պետք է փորձի պահպանել իր մարդկային նկարագիրը»:
ՀԳՄ նախագահ Լևոն Անանյանի խոսքով՝ հեղինակը կարողացել է ներկայացնել մտավորականի հավաքական կերպարն ու նրան հուզող հարցերը: «Փոխվում է ամեն ինչ, բայց մտավորականի ցավն ու մտահոգությունները նույնն են մնում»,- ասաց նա:
Դավիթ Մկր-Սարգսյանի բնորոշմամբ՝ Խաչոն ինքն անանձնական կերպար է, նա մոտավորապես համապատասխանում է Նարեկացու «Մատյան Ողբերգության»-ի այն տողին, թե «Ես եմ ամենքը, և ամենքն են իմ մեջ»։
Գրքի վերջում Խաչոյի հոգին լքում է մարմինը, ու նա զարմանալիորեն իրեն վատ չի զգում, հակառակը՝ սիրով ենթարկվում է ամենազոր ու գթառատ ինչ-որ անիմանալի ուժի:
«Սուրբ հոգին հավերժ է, մարմինը՝ անցողիկ,- այդպես էր Խաչոն վերաբերվում հոգու համբարձմանը: Նա երջանիկ էր»: Մեկ այլ աշխարհ հեռացող հերոսի հոգին խաչաձև մարմնի տեսք էր ստանում և պարուրվում ճերմակ ու բարի, թափանցիկ ամպերի քուլաներով: Նա երանության մեջ էր: Իսկ երկրի վրա բացվում էր հերթական, սովորական մի առավոտ՝ իր կրկնվող առօրյայով: «Ասես այս աշխարհում ոչինչ չէր փոխվել, պարզապես անհանգիստ մի մտավորական հող էր՝ հող դարձավ»:
Գիրքը լույս է տեսել 500 օրինակով, գրախանութներում կդրվի խորհրդանշական ձևով, իսկ ընդհանրապես հեղինակն այն նվիրելու է իր շրջապատի մարդկանց:
Գրքի շնորհանդեսներն աստիճանաբար վերածվում են շնորհանդես-վաճառքի: Դավիթ Սարգսյանը դեմ է դրան և ասաց, որ գրքի տպագրությունը հովանավորել են իր ընկերները, ովքեր խնդրել են չհրապարակել իրենց անունը:
«Որովհետև բարեգործությունը չպետք է գովազդվի»,- ասաց արձակագիրը:
«Երկվությունը» հեղինակի վեցերորդ գիրքն է:

Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Պատմության վկաները
• Վերացող ծաղիկներ
• Ձեռք մեկնելու գաղափարը առաքելության վերածվեց
• «Մի նայեք, որ փոքր է մեր երկիրը, եթե արդուկով այս սարերը հարթեցնեք, Չինաստանից մեծ կլինի»
• «Բանկ օտոման» գործողությունը ժամանակին ցնցել էր ամբողջ Եվրոպան
• «Դրսից մեզ վրա կա­րող են ազ­դել միայն ներ­սի գոր­ծիք­նե­րով»
• «Ե­րե­սուն տա­րի ձգ­վեց մեր ան­կա­խու­թ­յան պատ­մու­թ­յու­նը, մենք շա­հե­ցի՞նք»
• Մշա­կույ­թը հեռ­վից հե­ռու պահ­պա­նե­լու հույ­սով
• Անի­մա­ցիան, աշ­խարհն ու մենք
• «Մեր տա­րածք­նե­րը փոք­րա­ցան, ո­րով­հետև այդ­պես էլ չհաս­կա­ցանք, որ պետք է խմենք մեր բա­ժա­կով»
• Արվեստի ուժը
• Նոր մա­տե­նա­շա­րը ներ­կայաց­նում է արևմտա­հայ և ս­փ­յուռք­յան գրող­նե­րի
• Բե­մը կեն­դա­նու­թ­յուն է ստա­նում ա­ռայժմ միայն մա­նուկ­նե­րի հա­մար
• «Գիրք սիրողների համար սա իսկական մկնդեղ է` հյութեղ ու անտանելի»
• Հա­մաշ­խար­հա­յին դա­սա­կան­նե­րի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րը՝ դու­դու­կով
• «Բնակ­չու­թ­յու­նը պատ­րաստ չէ, բայց տար­վում են աշ­խա­տանք­ներ»
• Ամա­նո­րի գի­շե­րը դի­մա­վո­րե­լու են ե­կե­ղե­ցում
• «Ջա­զի մեջ զգաց­վում է ապ­րածդ ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նը»
• «Ե­թե չլի­ներ Փե­լե­շ­յա­նը, կար­ծում եմ, դեռևս գտած չէի լի­նի կի­նո­յում իմ ու­ղին»
• «Հու­շար­ձան­ներն այդ տա­րածք­նե­րի պատ­կա­նե­լու­թ­յան անձ­նագ­րերն են»

Մեկնաբանություններ