ԱՄՆ-ի նախագահ Ջո Բայդենը հայտարարել է, որ դուրս կգա նախագահական ընտրապայքարից, եթե բժիշկները պարզեն, որ ինքն առողջական խնդիրներ ունի։ «Անկեղծ ասած, ես կարծում եմ, որ միակ բանը, որ տարիքը բերում է, իմաստությունն է»,- հավելել է Բայդենը։ Ավելի վաղ նա ասել էր, որ կհրաժարվի նախընտրական մրցապայքարից միայն այն դեպքում, եթե Աստված իրեն ասի դա անել։               
 

«Մեր օ­րե­րում մենք ոչ թե գիրք ենք հրա­տա­րա­կում, այլ մեր գոր­ծե­րը ար­խի­վաց­նում ենք, փր­կում կորս­տից»

«Մեր օ­րե­րում մենք ոչ թե գիրք ենք հրա­տա­րա­կում, այլ մեր գոր­ծե­րը ար­խի­վաց­նում ենք, փր­կում կորս­տից»
20.12.2019 | 01:37

Վե­րահ­րա­տա­րակ­վել է ար­ձա­կա­գիր ՍՈՒ­ՍԱՆ­ՆԱ ՀԱՐՈՒ­ԹՅՈՒ­ՆՅԱ­ՆԻ «Ագ­ռավ­նե­րը Նո­յից ա­ռաջ» վե­պը: Զրու­ցել ենք նշ­ված գր­քի և հայ ժա­մա­նա­կա­կից գրող­նե­րի մե­րօ­րյա խն­դիր­նե­րի մա­սին:

-2016-ին «Ագ­ռավ­նե­րը Նո­յից ա­ռաջ» ժո­ղո­վա­ծուի հա­մար ար­ժա­նա­ցել եք ՀՀ նա­խա­գա­հի ա­մե­նա­մյա գրա­կան մր­ցա­նա­կին: Գիր­քը վե­րա­հրա­տա­րակ­վել է: Մեր օ­րե­րում կա­րե­լի՞ է ա­սել, որ հա­ճախ չհան­դի­պող ի­րա­դար­ձու­թյուն է գր­քի վե­րատ­պու­մը: Մեծ խի­զա­խում չէ՞, առ­հա­սա­րակ, գիրք հրա­տա­րա­կե­լը:
-Ես միշտ ա­սել եմ, որ մեր օ­րե­րում մենք ոչ թե գիրք ենք հրա­տա­րա­կում, այլ մեր գոր­ծե­րը ար­խի­վաց­նում ենք, փր­կում կորս­տից, ո­րով­հետև 300 կամ 500 օ­րի­նա­կը չի կա­րե­լի հա­մա­րել հրա­տա­րա­կում։ Ես այն գրող­նե­րից չեմ, ով­քեր ու­նեն հրա­տա­րա­կիչ։ Ե­թե պե­տա­կան ա­ջակ­ցու­թյուն չեմ ստա­նում, հրա­տա­րա­կում եմ իմ մի­ջոց­նե­րով։ Հաս­կա­նա­լի է, որ ժա­մա­նա­կա­կից հե­ղի­նակ­նե­րի վե­րա­հրա­տա­րակ­ման հա­մար պե­տու­թյու­նը գու­մար չի նա­խա­տե­սում։ Գու­մար չի նա­խա­տե­սում նաև ժա­մա­նա­կա­կից գրող­նե­րի գր­քե­րը գրա­դա­րան­նե­րի հա­մար գնե­լու նպա­տա­կով։ Ա­ռա­ջին հրա­տա­րա­կու­թյու­նը՝ 2015 թ. թեև պե­տա­կան պատ­վե­րով էր, բայց հան­դի­պում­նե­րի ըն­թաց­քում պար­զե­ցի, որ ոչ մի գրա­դա­րա­նում գիր­քը չկա։ Գրա­խա­նութ­նե­րից մե­կում էլ ա­սա­ցին՝ մինչև հի­մա էդ գիր­քը հարց­նում են։ Դրա հա­մար ո­րո­շե­ցի վե­րահ­րա­տա­րա­կել։ Պետք է դառ­նու­թյամբ խոս­տո­վա­նեմ, որ մայ­րա­քա­ղա­քի մեծ գրա­դա­րան­նե­րը սո­վո­րու­թյուն չու­նեն իմ գր­քե­րը գնե­լու։ Չնա­յած, որ­քան հաս­կա­նում եմ, բո­լոր հե­ղի­նակ­նե­րի դեպ­քում է այդ­պես։ Սա խո­սե­լու շատ լուրջ թե­մա է, հի­մա չեմ ման­րա­մաս­նում։ Ինչ­պես գի­տեք, ժո­ղո­վա­ծուն բաղ­կա­ցած էր եր­կու մա­սից՝ «Երկ­րորդ կի­րա­կին նե­րա­ռյալ» պատմ­վածք­նե­րի ժո­ղո­վա­ծուից և «Ագ­ռավ­նե­րը Նո­յից ա­ռաջ» վե­պից։ Պատմ­վածք­նե­րի ժո­ղո­վա­ծուն ան­ցյալ տա­րի վե­րահ­րա­տա­րա­կեց ՀԳՄ հրա­տա­րակ­չու­թյու­նը։ Վե­պը հի­մա իմ մի­ջոց­նե­րով եմ հրա­տա­րա­կում։ Եվ հույս ու­նեմ ինչ-որ կերպ հասց­նե­լու գրա­դա­րան­ներ։
-Դուք 11 գր­քի հե­ղի­նակ եք: Ձեր իսկ օ­րի­նա­կով (է­լի մր­ցա­նակ­նե­րի եք ար­ժա­նա­ցել, որ­քան հի­շում եմ) կա­րո՞ղ եք ա­սել՝ մր­ցա­նա­կի ար­ժա­նա­ցած գր­քե­րը ա­վե­լի լա՞վ են սպառ­վում:
-Ես չեմ կա­րող խո­սել գր­քի սպառ­ման մա­սին, ես իմ ի­րա­կան ըն­թեր­ցող­նե­րի քա­նա­կը չգի­տեմ, ո­րով­հետև այն գր­քե­րը, ո­րոնք ես իմ մի­ջոց­նե­րով եմ հրա­տա­րա­կում, նվի­րում եմ, քա­նի տպա­քա­նա­կը չի սպառ­վել։ Գր­քե­րիս հիմ­նա­կան մա­սը, ո­րոնք հրա­տա­րակ­վել են պե­տա­կան պատ­վե­րով կամ ա­ջակ­ցու­թյամբ, ինչպես այդ տա­րի­նե­րին հրա­տա­րակ­ված ու պա­հեստ­նե­րում փտող գր­քե­րը մինչև հի­մա բա­ժան­վում են, վեր­ջը չի երևում։ Այս դեպ­քում էլ՝ տպա­քա­նա­կի այն մա­սը, ո­րը ես գնել եմ հրա­տա­րակ­չից, նվի­րել եմ։ Մնա­ցա­ծից տե­ղյակ չեմ։ Չնա­յած պատ­կե­րաց­նե­լը դժ­վար չէ։
-Նոր հրա­տա­րա­կու­թյու­նը ինչ­պե՞ս է ներ­կա­յա­նա­լու ըն­թեր­ցո­ղին՝ ձևա­վոր­ման, ար­ժե­քի, լրամ­շա­կում­նե­րի ա­ռու­մով:
-Միշտ նա­խան­ձել եմ գրող­նե­րին, ով­քեր տա­րի­ներ հե­տո վե­րամ­շա­կում են ի­րենց գոր­ծե­րը։ Ես ե­թե այդ հո­գե­վի­ճա­կից դուրս ե­կա, հե­տո չեմ կա­րո­ղա­նում բառ կամ տող փո­խել։ Բա­ցի այդ էլ՝ շատ գա­ղա­փար­ներ ու­նեմ, եր­բեմն ինձ թվում է, որ ես ոչ թե գրում, այլ սղագ­րում եմ մտ­քերս, մինչև իմ ժա­մա­նա­կի տե­րը կլի­նեմ և լր­ջո­րեն կաշ­խա­տեմ։ Նա­խորդ հրա­տա­րա­կու­թյան հետ հա­մե­մա­տած միայն շա­պի­կի ձևա­վո­րումն է փոխ­ված, ո­րով­հետև նա­խոր­դը ժո­ղո­վա­ծու էր։ Դրա հա­մար չու­զե­ցա նույն շա­պիկն օգ­տա­գոր­ծել։
-Եվ կա մի կարևոր հան­գա­մանք՝ պրո­պա­գան­դա, մար­քե­թինգ: Ի՞նչ է ար­վե­լու, որ գիր­քը գտ­նի իր ըն­թեր­ցո­ղին:
-Ա­մե­նա­ցա­վոտ հարցն է։ Պրո­պա­գան­դա­յի ա­ռու­մով Ազ­գա­յին ռա­դիոն և մա­մու­լը ազ­նիվ են։ Հե­ռուս­տա­տե­սու­թյու­նը կամ պի­տի գնել կամ անձ­նա­կան կա­պերն օգ­տա­գոր­ծել. գր­քի լավն ու վա­տը կապ չու­նի։ Ինձ հա­մար, որ­պես հե­ղի­նա­կի, ձեռն­տու է, որ գիր­քը տա­րած­վի գրա­դա­րան­նե­րում: Շր­ջան­նե­րի, մի շարք դպ­րոց­նե­րի գրա­դա­րան­ներ ցան­կու­թյուն ու­նեն գնե­լու, բայց չգի­տեն՝ ինչ­պե՞ս ձևա­կեր­պել, որ հար­կա­յի­նը չտու­գա­նի։ Հե­ղի­նա­կի հետ աշ­խա­տե­լու կար­գը չգի­տեն։ Ա­մեն ին­չից վա­խե­նում են։ Քա­ղա­քում գրա­խա­նութ­նե­րը քսան տա­րի է հե­ղի­նա­կից գիրք են ըն­դու­նում, մար­զե­րի գրա­խա­նութ­նե­րը էն­քան գե­ղար­վես­տա­կան գրա­կա­նու­թյուն չեն վա­ճա­ռել, որ ան­տե­ղյակ են այս ա­մե­նից, վա­խե­նում են հե­ղի­նա­կի հետ պայ­ման­ագիր կն­քե­լուց։ Որ­պես­զի որևէ գրա­դա­րան գիրքդ գնի, ան­ձամբ պի­տի տա­նես, ա­ռա­ջար­կես։ Կոնկ­րետ ինձ հա­մար դա նվաս­տաց­նող է, եր­բեք չեմ ա­նի։ Մի՞­թե դժ­վար է մե­խա­նիզմ մշա­կե­լը։ Ա­ռա­վել ևս, որ ժա­մա­նա­կա­կից գրող­նե­րի հիմ­նա­կան մա­սը գր­քե­րը հրա­տա­րա­կում է սե­փա­կան մի­ջոց­նե­րով։ Պատ­կե­րաց­նու՞մ եք՝ քա­նի գրա­դա­րան կա Հա­յաս­տա­նում, ինչ­քան ժա­մա­նակ է պետք հեր­թով մտ­նե­լու և գիրք ա­ռա­ջար­կե­լու հա­մար։ Չգի­տեմ էլ, թե սա ում լու­ծե­լիք խն­դիրն է, բայց լուրջ խո­չըն­դոտ է։ Հե­տո էլ ա­սում ենք՝ չեն կար­դում։ Կար­դա­լու հա­մար գիր­քը գո­նե պի­տի տես­նեն։
-Են­թադ­րում եմ, որ նրանք, ով­քեր ծա­նոթ են Ձեր ար­ձա­կին, սպա­սում են նոր գր­քի: Կա՞ նման հե­ռան­կար, ե­թե ա­յո՝ ին­չի՞ մա­սին է լի­նե­լու:
-Կի­սատ գոր­ծեր շատ ու­նեմ, բայց չեմ շտա­պում։ Հա­զար ու մի հարց կա, ար­դեն ե­ղած­նե­րը հնա­րա­վոր չէ հասց­նել ըն­թեր­ցո­ղին, ուր մնաց թե... Չնա­յած, ինչ­պես ա­սում են՝ կար­միր կո­վը կա­շին չի փո­խի. ե­թե ա­մեն ինչ իր հու­նով գնա, հրա­տա­րա­կե­լու բան կու­նե­նամ։
-Թարգ­մա­նու­թյուն­նե­րի հար­ցը տե­ղից շարժ­վու՞մ է:
-Ա­յո, տար­վա վեր­ջին Անգ­լիա­յում պի­տի ար­դեն լույս տես­նի այս՝ «Ագ­ռավ­նե­րը Նո­յից ա­ռաջ» վե­պը։ Քա­նի որ դրա­նով զբաղ­վում է իմ գոր­ծա­կա­լը, ման­րա­մաս­նե­րը չեմ ճշ­տել, բայց գր­քի շա­պիկն ար­դեն ու­ղար­կել են, նա­յել եմ... ա­մե­նաու­շը ե­կող տա­րես­կզ­բին գիր­քը երևի մեզ կհաս­նի։
-Դուք նաև ման­կա­կան գոր­ծեր եք գրում: Ման­կա­կան գոր­ծե­րը մա­նուկ­նե­րի հա­մար, թե մե­ծե­րի, և ինչ­պե՞ս, որ­տե՞ղ կար­դալ դրանք:
-Շատ պատմ­վածք­ներ ու­նեմ, ո­րոնց հե­րոս­նե­րը ե­րե­խա­ներ են, բայց դրանք ման­կա­կան չես հա­մա­րի։ Այս տա­րի գր­վեց իմ ա­ռա­ջին ման­կա­կան գոր­ծը՝ «Հի­վան­դոտ չար­քը», որն էլ ու­ղար­կե­ցի «IBBY Հա­յաս­տան» մր­ցույ­թին։ Այս մր­ցույթն ի­րոք անհ­րա­ժեշտ և կարևոր է մեր գրա­կան դաշ­տի հա­մար։ Մա­նա­վանդ որ այս տա­րի պե­տա­կան օ­ժան­դա­կու­թյան ար­ժա­նա­ցած գր­քե­րի մեջ չկար ոչ մի ման­կա­կան գործ։ Զգաց­վում էր, որ կազ­մա­կեր­պիչ­նե­րը լուրջ ջան­քեր էին գոր­ծադ­րել։ Բայց բա­ներ կա­յին, ո­րոնք այլ կերպ կա­րե­լի էր ա­նել։ Նախ՝ մր­ցա­նա­կա­յին ա­ռա­ջին, երկ­րորդ, եր­րորդ տե­ղե­րը ինձ հի­շեց­նում են ցե­ցո­տած սո­վե­տը։ Սո­վո­րա­բար մր­ցա­նա­կը տա­լիս են ինչ-որ բա­նի հա­մար՝ լա­վա­գույն սյու­ժեի, լեզ­վի, գե­ղար­վես­տա­կա­նու­թյան, մա­տուց­ման և այլ­նի։ Չհաս­կաց­վեց՝ ին­չո՞վ էր երկ­րորդ մր­ցա­նա­կը ստա­ցած գոր­ծը ա­ռա­վել եր­րոր­դից։ Միայն հաղ­թող գոր­ծե­րի վեր­նագ­րե­րը ըն­թերց­վե­ցին։ Ինչ­պի­սի՞ն պի­տի լի­ներ ա­ռա­ջին մր­ցա­նա­կի հա­վակ­նող գոր­ծը, ո­րը չգտն­վեց։ Ի­հար­կե աս­վեց, որ հա­մաշ­խար­հա­յին մի­տում­նե­րին հա­մա­պա­տաս­խա­նող գոր­ծեր չկա­յին, բայց ո­րո՞նք են այդ մի­տում­նե­րը, ո­րոնց մաս­նա­կից­նե­րը, հանձ­նա­ժո­ղո­վի կար­ծի­քով, տե­ղ­յակ չէին, չաս­վեց։ Հանձ­նա­ժո­ղո­վի չա­փա­նիշ­նե­րի, ցան­կու­թյուն­նե­րի, սպա­սե­լիք­նե­րի, հաղ­թող գոր­ծե­րի ար­ժա­նիք­նե­րի և այլ­նի մա­սին խոսք չե­ղավ։ Եվ ա­մե­նա­կարևո­րը, հան­րա­պե­տու­թյան ա­ռա­ջին տիկ­նոջ մաս­նակ­ցու­թյամբ ըն­թա­ցող մի­ջո­ցա­ռու­մը պետք է այլ մասշ­տաբ, այլ դահ­լիճ և այլ լսա­րան ու­նե­նար՝ ան­կախ ա­մեն ին­չից։
Ինչևէ, սրանք չն­չին թե­րու­թյուն­ներ են կամ գու­ցե թե­րու­թյուն­ներ էլ չեն, այլ ուղ­ղա­կի իմ պատ­կե­րա­ցում­ներն են նմա­նօ­րի­նակ մր­ցույթ­նե­րի մա­սին։ Կարևորն այն է, որ լավ գործ է ար­վում, մր­ցույ­թը աշ­խու­ժաց­նում է գրա­կան կյան­քը, գրող­նե­րին ստի­պում գրել նոր գոր­ծեր, շփ­վել, քն­նար­կել: ՈՒ­րա­խա­լի է, որ նյու­թա­կա­նաց­ված մեր օ­րե­րում այդ­քան մաս­նա­կից կար, և այդ­քան մարդ է գա­լիս դե­պի գրա­կա­նու­թյուն։ Ի դեպ, իմ և մր­ցույ­թի մյուս մաս­նա­կից­նե­րի գոր­ծե­րից հրա­պա­րա­կե­լու ենք մեր ման­կա­կան գրա­կա­նու­թյան hasker.am կայ­քում։ Ցան­կա­ցող­նե­րը կա­րող են կար­դալ։
Զրույ­ցը՝
Ար­մի­նե ՍԱՐԳ­ՍՅԱ­ՆԻ

Դիտվել է՝ 6200

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ