ԱՄՆ-ի նախագահ Ջո Բայդենը հայտարարել է, որ դուրս կգա նախագահական ընտրապայքարից, եթե բժիշկները պարզեն, որ ինքն առողջական խնդիրներ ունի։ «Անկեղծ ասած, ես կարծում եմ, որ միակ բանը, որ տարիքը բերում է, իմաստությունն է»,- հավելել է Բայդենը։ Ավելի վաղ նա ասել էր, որ կհրաժարվի նախընտրական մրցապայքարից միայն այն դեպքում, եթե Աստված իրեն ասի դա անել։               
 

«Շատ լավ բան է, երբ մտ­նում ես քո մեջ, վեր­լու­ծում ես ու ինքդ քեզ վե­թինգ ես ա­նում»

«Շատ լավ բան է, երբ մտ­նում ես քո մեջ, վեր­լու­ծում ես ու ինքդ քեզ վե­թինգ ես ա­նում»
20.12.2019 | 01:22

«Ի­րա­տե­սի» հյու­րը գե­ղան­կա­րիչ ՌԱՖ­ՖԻ Ա­ԴԱ­ԼՅԱՆՆ է:

-Պա­րոն Ա­դա­լյան, ե­րաժշ­տու­թյու­նը սո­վո­րա­բար հա­մա­րում են ար­վեստ­նե­րի ար­վես­տը, ար­վես­տի բարձ­րա­գույն դրսևո­րու­մը: Դուք, լի­նե­լով պրո­ֆե­սիո­նալ ե­րա­ժիշտ, ջու­թա­կա­հար, հե­ռա­ցել եք այդ դաշ­տից և տր­վել կեր­պար­վես­տի մու­սա­նե­րին: Ի՞ն­չը Ձեզ չբա­վա­րա­րեց ե­րաժշ­տու­թյան մեջ, ի՞նչ ներ­շն­չանք, ա­սե­լիք կար Ձեր ներ­սում, որ չկա­րո­ղա­ցաք ար­տա­հայ­տել ե­րաժշ­տու­թյամբ և ո­րո­շե­ցիք դա ա­նել գե­ղան­կար­չու­թյամբ:
-Ե­րաժշ­տու­թյամբ զբաղ­վե­լը, մա­նա­վանդ՝ նվա­գախմ­բում, քեզ սահ­մա­նա­փա­կում է: Դու չես կա­րող ստեղ­ծա­գոր­ծու­թյու­նը նո­րից ստեղ­ծա­գոր­ծել: Ա­սենք՝ Բեթ­հո­վե­նի 5-րդ սիմ­ֆո­նիան ենք նվա­գում 50-60 հո­գով: Ես հո չե՞մ կա­րող ինչ-որ նոր բան ա­վե­լաց­նել, ինչ-որ բան փո­խել, «խախ­տում­ներ» ա­նել: Ստիպ­ված հնա­զանդ­վում եմ Բեթ­հո­վե­նին, նրա պար­տի­տու­րա­յին, դի­րի­ժո­րին: Սրա­նում չկա իմ ստեղ­ծա­գոր­ծա­կան ներդ­րու­մը: Իսկ երբ 16-17 տա­րե­կա­նից սկ­սե­ցի նկա­րել, ար­դեն զգում էի, որ մի օր այդ ա­մենն ա­վե­լի լր­ջա­նա­լու է: Այդ­պես էլ ե­ղավ: Լավ է, որ ես ծա­նո­թա­ցել եմ ե­րաժշ­տու­թյա­նը, սի­րում եմ, ի­հար­կե: Բայց ստեղ­ծա­գոր­ծու­թյան մա­սին ու­նեմ իմ հա­վա­տամ­քը: Կա­յին այն ժա­մա­նակ իմ շր­ջա­պա­տում ե­րա­ժիշտ­ներ, ո­րոնք մինչև հի­մա տհա­ճու­թյամբ նվա­գում են: Լի­նում է, չէ՞, մարդն ստա­նում է ոչ սի­րե­լի մաս­նա­գի­տու­թյուն և ստիպ­ված է ամ­բողջ կյան­քում ձանձ­րույ­թով աշ­խա­տելու այդ մաս­նա­գի­տու­թյամբ: Երբ ստեղ­ծա­գոր­ծա­կան հնա­րա­վո­րու­թյու­նը չկա, մար­դը լճա­նում է գոր­ծի մեջ: Ի՞նչ տար­բե­րու­թյուն՝ կա­նա­չի ես վա­ճա­ռում, թե նվա­գախմ­բում նվա­գում ես:
-Ե­րեք ար­վես­տա­գետ եղ­բայր՝ գե­ղան­կա­րիչ­ներ Ռու­բեն, Ռաֆ­ֆի Ա­դա­լյան­ներ, գրող Նո­րայր Ա­դա­լյան. հե՞շտ եք հա­մա­տե­ղում ստեղ­ծա­գործ ե­ռա­միաս­նու­թյու­նը մեկ ըն­տա­նի­քում:
-Ա­վե­լաց­րեք նաև եր­կու ե­րա­ժիշտ՝ քույրս և կինս: Իսկ ե­ռա­միաս­նու­թյու­նը շատ հե­տաքր­քիր է կա­յա­ցել: Ես ծն­վել եմ 1940 թվին: Պա­տե­րազ­մից հե­տո շատ ծանր պայ­ման­նե­րում էինք ապ­րում: Յու­րօ­րի­նակ ծնող­ներ ու­նեինք: Մեզ եր­բեք չս­տի­պե­ցին այս կամ այն բա­նով զբաղ­վել: Մինչև 16-17 տա­րե­կա­նը շա­տե­րին ծնող­նե­րը կամ կողմ­նո­րո­շում են, կամ պար­տադ­րում ինչ-որ բա­նով զբաղ­վե­լու, որ­պես­զի ե­րե­խան հե­տա­գա­յում ա­վե­լի հան­գիստ կյան­քով կա­րո­ղա­նա ապ­րել: Մեր ծնող­ներն այդ­պի­սին չէին: Ա­մեն մեկս սո­վո­րեց իր հնա­րա­վո­րու­թյուն­նե­րի չա­փով, բո­լորս էլ ու­նեինք ինք­նակր­թու­թյան հա­կու­մը: Ընդ­հան­րա­պես, ե­թե մի բա­նով զբաղ­վում ես, պի­տի ա­նընդ­հատ քայ­լես, ա­ռաջ գնաս: Նույն տե­ղում կանգ­նե­լը սխալ է ար­վես­տա­գետ­նե­րի հա­մար: Ես այդ­պես եմ հա­մա­րում: Նո­րից վե­րա­դառ­նամ ե­րաժշ­տու­թյա­նը. աշ­խա­տել եմ ֆիլ­հար­մո­նիա­յում, դա­սա­վան­դել ե­րաժշ­տա­կան դպ­րո­ցում, այս­տեղ քայլ չկա, քայ­լե­լու տա­րածք չկա, լճա­նում ես: Ար­վես­տա­գե­տը, ստեղ­ծա­գոր­ծո­ղը պի­տի գնա, պի­տի փոր­ձի գնալ մինչև վերջ: Այդ գնա­լը նաև ռիսկ է են­թադ­րում, կա­րող ես ան­դունդն ընկ­նել: Բայց ե­թե ու­զում ես ինչ-որ բա­նի հաս­նել, պի­տի գնաս: Ա­վե­տիք Ի­սա­հա­կյա­նի բա­նաս­տեղ­ծու­թյան մեջ աս­ված է. «Դու էլ նա­յիր Ա­րա­րա­տին և ան­ցիր»: Այս կո­չին ա­մեն մարդ էլ պի­տի հետևի իր կյան­քում:
-Ձեր մի աշ­խա­տան­քի մա­սին կցան­կա­նա­յի խո­սեք, որն ինձ զվար­ճաց­րեց ու զար­մաց­րեց միա­ժա­մա­նակ: Խոսքս հա­յե­լու մա­սին է, ո­րի վե­րին մա­սում գր­ված է. «Ա­մոթ ինձ»: Ի՞նչ եք ակ­նար­կում, որ ցան­կա­ցած մարդ ա­մա­չե­լու ա­ռիթ ու­նի և այս հա­յե­լուն նա­յե­լով՝ պետք է անդ­րա­դառ­նա դրան ու ինք­նա­դաս­տիա­րակ­վի՞:
-Ա­մա­չե­լու պատ­ճառ ան­պայ­ման ու­նեն բո­լո­րը: Ես չեմ հա­մա­րում, որ կա­տա­րյալ մար­դիկ կան: Ա­մեն մարդ էլ ինչ-որ մի տեղ, ինչ-որ մի պա­հի ա­մո­թի զգա­ցում պի­տի ապ­րի: Եվ շատ լավ բան է, երբ մտ­նում ես քո մեջ, վեր­լու­ծում ես ու ինքդ քեզ վե­թինգ ես ա­նում: Փոր­ձում ես հաս­կա­նալ, թե որ­տեղ ես դու մի փոքր կամ լր­ջո­րեն սայ­թա­քել: Դա ինչ-որ տեղ կօգ­նի, որ մար­դը ո­րոշ բա­ներ հաս­կա­նա:
-Տիգ­րան Ման­սու­րյա­նը Ձեր առն­չու­թյամբ մի խոսք ա­սաց Նո­րայր Ա­դա­լյա­նի՝ վեր­ջերս կա­յա­ցած գր­քի շնոր­հան­դե­սի ժա­մա­նակ: Ա­սաց, որ երկ­րից գնա­լը պար­տու­թյան ձևե­րից վա­տա­գույնն է, որ այս­տեղ՝ հայ­րե­նի­քում, կրած պար­տու­թյուն­ներն այն­քան ծանր չեն, որ­քան հայ­րե­նի­քից գնալն է: Դուք Ձեզ պարտ­վա՞ծ եք զգա­ցել, երբ հե­ռա­ցել եք Հա­յաս­տա­նից կամ, ապ­րե­լով ԱՄՆ-ում եր­կար տա­րի­ներ, հա­ճա՞խ եք ու­նե­ցել պար­տու­թյան վի­ճակ­ներ:
-Մենք գնա­ցինք 1992-ին՝ ա­մե­նա­ծանր տա­րի­նե­րին: Ես զգա­ցի, որ Հա­յաս­տա­նում այլևս չեմ կա­րո­ղա­նում ստեղ­ծա­գոր­ծել: Դա անհ­նար էր: Կնոջս ծնող­ներն էլ Ա­մե­րի­կա­յում էին, և մենք ո­րո­շե­ցինք գնալ: Իսկ ինչ վե­րա­բե­րում է պարտ­վել-չպարտ­վե­լուն, ես նա­խա­պես գի­տեի, թե ուր եմ գնում, թե ինչ պի­տի ա­նեմ, ո­րով­հետև մինչ այդ մի քա­նի ան­գամ հյուր էինք ե­ղել այն­տեղ: Բայց ես չեմ հաս­կա­նում այն մարդ­կանց, ո­րոնք չգի­տեն, թե ուր են գնում, բայց մեծ հա­վակ­նու­թյուն­ներ ու­նեն, հայ­տա­րա­րում են, թե մեծ գոր­ծեր պի­տի ա­նեն, մեծ ձեռք­բե­րում­ներ պի­տի ու­նե­նան: Ես գնա­ցել եմ, որ­պես­զի կա­րո­ղա­նամ աշ­խա­տել և քսան­վեց տա­րի աշ­խա­տել եմ այն­քան լավ, որ մինչ այդ երբևէ չէի աշ­խա­տել: Աշ­խա­տել եմ շատ լար­ված, ստեղ­ծել մեծ քա­նա­կու­թյամբ գոր­ծեր և ան­վերջ փոխ­վել ու փոխ­վել՝ իբրև ստեղ­ծա­գոր­ծող: Եվ իմ բո­լոր գոր­ծերն ու­ղար­կել եմ այս­տեղ: Հի­մա իմ ար­վես­տա­նո­ցում շարժ­վե­լու տեղ չկա: Ինքս էլ չեմ կա­րո­ղա­նում տես­նել իմ նկար­նե­րը, շար­ված են ար­վես­տա­նո­ցում, ծածկ­ված սա­վա­նով: Յու­րա­քան­չյու­րի վրա էլ դեռ բան ու­նեմ ա­նե­լու, ու դա ինձ հա­մար մեծ հա­ճույք է: Ես շատ տխ­րում էի, որ հե­ռա­ցել եմ իմ ար­վես­տա­նո­ցից: Դա շատ սխալ բան է: ՈՒ հենց ոտ­քի կանգ­նե­ցինք, ո­րո­շե­ցի, որ մնա­ցած կյանքս պի­տի իմ ար­վես­տա­նո­ցում լի­նեմ: Հի­մա շատ ա­վե­լի լավ եմ ինձ զգում հո­գե­պես, հու­սով եմ, որ լավ է լի­նե­լու ա­մեն ինչ:
-Ար­տերկ­րում լավ կյան­քով ապ­րող­նե­րի հա­մար Հա­յաս­տան վե­րա­դառ­նա­լը հե­րո­սու­թյու՞ն է, թե՞ օ­րի­նա­չա­փու­թյուն: Այ­սօր այդ վե­րա­դարձն ըն­դուն­ված է հա­մա­րել մի բա­ցա­ռիկ սխ­րանք, մե­ծա­գույն անձ­նա­զո­հու­թյուն, հայ­րե­նան­վի­րու­մի մի ա­նօ­րի­նակ դրսևո­րում: Դուք ի՞նչ կար­ծի­քի եք՝ ինք­ներդ լի­նե­լով մեկն այդ վե­րա­դար­ձած­նե­րից:
-Դա պի­տի բնա­կան քայլ լի­նի մար­դու կող­մից: Շա­տերն են ու­զում գալ, ես դա գի­տեմ: Բայց գա­լը շատ դժ­վար է: Խր­վում ես քո ապ­րած երկ­րի մեջ՝ ա­մեն ի­մաս­տով: Մենք, օ­րի­նակ, թո­շակ էինք ստա­նում, տուն էինք վար­ձել, ապ­րում էինք նոր­մալ, վատ չէր: Անվ­ճար բու­ժում, տար­բեր օգ­նու­թյուն­ներ, այս­պի­սի այլ բա­ներ էլ կա­յին: Բայց թո­ղե­ցինք այդ ա­մենն ու ե­կանք, ո­րով­հետև բո­լորս էլ դա էինք ու­զում: Երբ աղ­ջիկս ա­սաց, որ ին­քը՝ ա­մուս­նու և ե­րե­խա­յի հետ պատ­րաստ­վում է գա­լու Հա­յաս­տան, մենք միան­գա­մից ո­րո­շե­ցինք միա­նալ նրանց: Բայց կան ըն­տա­նիք­ներ, որ­տեղ ե­րե­խա­նե­րը տար­բեր կար­ծի­քի են, ա­մուս­նա­ցած են, ու­նեն ի­րենց կյան­քը: Չեն կա­րող բո­լո­րին հա­վա­քել ու վե­րա­դառ­նալ:
-Այ­սինքն՝ այդ ըն­տա­նիք­նե­րում Հա­յաս­տան վե­րա­դառ­նա­լու ա­ռու­մով միա­ձայ­նու­թյուն չկա:
-Ա­յո՛, միա­ձայ­նու­թյուն չկա, և դա շատ տխուր երևույթ է: Ըն­տա­նի­քիդ կե­սը թող­նես-գնաս, չի լի­նի, մնաս, չես ու­զում: Մենք էլ թո­ղե­ցինք մեր տղա­յին, եր­կու թոռ­նե­րին: Տղաս այն­տեղ շատ լավ աշ­խա­տում է, ինքն էլ է նկա­րիչ: Հի­մա բա­ժան­վել ենք, բայց դե կգ­նանք-կգանք: Եվ ի­րենք էլ մի օր ան­պայ­ման կգան Հա­յաս­տան: Չեմ ու­զում բարձ­րա­գոչ բա­ներ ա­սել, բայց ինչ-որ մի բան գա­լիս-չո­քում է դռանդ: Հայ­րե­նի­քի կա­րոտ ա­սեմ, թե ինչ, բայց մի վի­ճա­կում ես հայ­տն­վում, որ դի­մա­նա­լու չէ: Հիմ­նա­կան բնա­կու­թյան վե­րա­դար­ձա Հա­յաս­տան 2018 թվա­կա­նին: Դրա­նից ա­ռաջ ե­ղել էի 2014-ին և տե­սել, թե ինչ­քան դե­պի լավն է փոխ­վել մեր եր­կի­րը: Ես չէի պատ­կե­րաց­նում այդ աս­տի­ճա­նի փո­փո­խու­թյուն: Ա­մեն ինչ կա հի­մա Հա­յաս­տա­նում, մի բան էլ ա­վե­լին, քան անհ­րա­ժեշտ է, հա­վա­տա­ցեք: Ե­թե ա­ռաջ գնում էին ինչ-ինչ բա­նե­րի պա­կա­սից դրդ­ված, ա­պա հի­մա ո­չինչ էլ պա­կաս չէ Հա­յաս­տա­նում, դեռ գե­րա­գույն չա­փա­բաժ­նով կա ա­մեն բան: Մնում է, որ մար­դը մի քիչ փոխ­վի: Իսկ դրա պայ­ման­նե­րը կան: Փոր­ձում է մեր ղե­կա­վա­րը ինչ-որ բա­ներ ա­նել այս ուղ­ղու­թյամբ: Բայց միան­գա­մից ո­չինչ չի կա­րող ստաց­վել: Դա կտևի դեռ տա­րի­ներ, բայց ես մեծ հույս ու­նեմ, որ լավ է լի­նե­լու:
Զրույ­ցը վա­րեց
Կա­րի­նե ՌԱ­ՖԱ­ՅԵ­ԼՅԱ­ՆԸ

Դիտվել է՝ 5375

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ