Ումբերտո Էկո. Ինչ վախճան է մեզ սպասում

Առաջին միտքը: Չենք խոսելու մայաների նզովքի մասին: Թերթերը, որ ավելի հաճախադեպ են մեջբերում Կասանդրայի գուշակությունները, ամեն օր մեզ առավել մռայլ ապագա են կանխատեսում. օվկիանոսների դուրս գալն ափերից, անհետանալը տարվա եղանակների և վաղվա դեֆոլտը: Իմ բարեկամների տասնամյա տղան, լսելով ծնողներին, որ պատմում էին իրեն աշխարհի ճակատագրի մասին, լաց եղավ և հարցրեց. «Հիմա ի՞նչ, լավ ոչինչ չի՞ լինելու իմ կյանքում հետո»:

Նրան հանգստացնելու համար ես կարող էի մեջբերել ապագայի բազում և բավականին մռայլ կանխատեսումներ, որ սովորական էին անցած դարերի համար: Ահա մի հատված Վինսենթ Բովեցու շարադրանքից (XIII դար). «ՀակաՔրիստոսի մահից հետո ահեղ դատաստանին կնախորդեն շատ իրադարձություներ, որ նշված են Ավետարաններում... Առաջին օրը ծովը կբարձրանա լեռներից վեր և պատի նման կշարժվի: Երկրորդ օրը այնպես կնահանջի, որ դժվար կլինի տեսնել: Երրորդ օրը ծովային հրեշները դուրս կգան մակերևույթ և նրանց մռնչոցը երկինք կհասնի: Հինգերորդ օրը խոտերն ու ծառերը կծածկվեն արյունոտ ցողով: Վեցերորդ օրը կքանդվեն շինությունները: Յոթերորդ օրը քարերն իրար կբախվեն: Ութերորդ օրն ամբողջ աշխարհում երկրաշարժ կլինի: Իններորդ օրը ամբողջ աշխարհում հողը կհարթվի: Տասներորդ օրը մարդիկ դուրս կգան քարանձավներից և խելագարի պես կթափառեն` կորցնելով խոսելու ընդունակությունը: Տասնմեկերորդ օրը հարություն կառնեն մեռյալները: Տասներկուերորդ օրը աստղերը կթափվեն: Տասներեքերորդ օրը կզոհվեն բոլոր վերապրածները, որպեսզի մեռյալներից հարություն առնեն: Տասնչորսերորդ օրը երկինքն ու հողը կվառվեն: Տասնհինգերորդ օրը կլինի նոր երկինք և նոր հող, և բոլորը հարություն կառնեն»: Ինչպես տեսնում եք` կլիմայական բոլոր փոփոխություններն ու ցունամիները, որոնցով մեզ վախեցնում են, արդեն եղել են:
Չարագուշակ կանխատեսումներով վեց դար շրջանցենք և մեջբերենք Օնորե դե Բալզակին, որ 1836 թվականին գրում էր. «Ժամանակակից արդյունաբերությունը, որ զբաղվում է զանգվածային արտադրությամբ, կործանում է հին վարպետների ստեղծագործությունները, նրանց երկերը կրում էին հեղինակի անհատականության կնիքը և եզակի ինքնատիպ էին: Այսօր մենք ունենք արտադրանք, այլ ոչ թե ստեղծագործություն»: Գեղարվեստական որևէ արժեքից զուրկ «արտադրանք» էին Լեոպարդիի «La ginestra»-ն, գրված նույն թվականին, Մաձոնիի «Նշանվածների» երկրորդ տարբերակը: Երկու տարի անց Ստենդալը կգրի «Պարմի մենաստանը», երեք տարի հետո Շոպենը կհեղինակի սի բեմոլ-մինոր Սոնատը, օպուս 35, 20 տարի անց Ֆլոբերը կհրատարակի «Մադամ Բովարին», ևս 30 տարի անց կհայտնվեն իմպրեսիոնիստները, 40 տարի հետո կգրվի «Կարամազով եղբայրները» վեպը: Անցյալում էլ ապագան գիտեին մռայլ նկարագրել:
Երկրորդ միտքը: Գուցե, եթե լավ մտածենք, ավանդաբար աշխարհի վերջի սպասումները mala tempora currunt (վատ ժամանակներ են եկել) արդարացվում են այն փաստով, որ աշխարհում ամեն ինչ շրջվել է գլխիվայր: Մտածեք` մի ժամանակ հարուստներն ապրում էին Հռոմի կենտրոնում շքեղ դղյակներում, իսկ աղքատներն ապրում էին մռայլ ծայրամասերում: Այսօր Կոլիզեի դիմացի շենքերը խարխլվում են, զուգարանները պատշգամբներում են, այդ տները վաճառվում են համարյա ձրի, նվիրվում են մարդկանց, ովքեր չեն էլ հասկանում` ինչ ստացան: Իսկ կաշառառված քաղաքական գործիչները, պատկերացրեք, ապրում են մի ժամանակ աղքատներինը համարված Կուարտիչոլո թաղամասում:
Երեկ աղքատները տեղաշարժվում էին գնացքով և միայն հարուստները կարող էին իրենց թույլ տալ օդանավով ուղևորություններ: Այսօր ինքնաթիռի տոմսերը էժան են, իսկ գնացքի տոմսերը թանկանում են ավելի ու ավելի: Գնացքները դառնում են առավել շքեղ` բարերով, միայն իշխող դասերի ներկայացուցիչների համար հարմարեցված:
Մի ժամանակ գնում էին Ռիչոնե, վատագույն դեպքում` Ռիմինի, որպեսզի գարշապարները ծովի մեջ թրջեն, իսկ Հնդկական ծովի կղզիներում ապրում էր աղքատագույն բնակչություն և այնտեղ հանցագործներին էին աքսորում: Այսօր Մալդիվյան կղզիներ են մեկնում միայն բարձրաստիճան պաշտոնյաներ, իսկ Ռիմինի գնում են ռուս մուժիկները, որ նոր են ազատվել ստրկատիրական կախվածությունից:
Ասում եք` ու՞ր ենք գնում:

L՚Espresso

Մեկնաբանություններ